هرچیزی که لازم است درباره پریود سگ بدانید: علائم و نکات مهم نگهداری در زمان فحل
سگ ها معمولاً اولین دوره فحلی یا پریود خود را حدود ۶ ماهگی تجربه می‌کنند و سپس هر ۶ تا ۷ ماه یکبار فحل می‌شوند. هر دوره فحلی و پریود سگ هم تقریباً ۱۶ تا ۱۸ روز طول می‌کشد. علائم پریود سگ ماده می‌تواند شامل تورم فرج (اندام تناسلی)، خونریزی و تغییرات رفتاری باشد. در این مقاله نشانه‌های پریود سگ را بررسی می‌کنیم و بهترین روش‌های مدیریت و کاهش علائم پریود سگ ماده را به شما می‌گوییم.
منظور از پریود سگ چیست؟
یک سوال مهم قبل از تصمیم برای نگهداری از سگ به‌عنوان حیوان خانگی این است که آیا سگ ماده پریود میشه؟ بله. فحلی و پریود سگ درواقع چرخه باروری سگ است که در آن سگ‌ها می‌توانند باردار شوند. بیشتر سگ‌ها اولین دوره فحلی خود را در حدود ۶ ماهگی تجربه می‌کنند، اما زمان شروع این دوره‌ها بین سگ ها و نژادهای مختلف با هم فرق دارد.
سگ های کوچک معمولاً اولین فصل فحلی خود را زودتر از سگ‌های بزرگ تجربه می‌کنند. فحل شدن بعضی از آنها می‌توانند تا ۲.۵ سالگی هم طول بکشد. از آن زمان به بعد، اکثر سگ‌ها هر ۶-۷ ماه (تقریباً دو بار در سال) فحلی دارند. هر دوره فحلی هم تقریباً ۲-۴ هفته طول می‌کشد. البته سگ شما در تمام مدت دوره فحلی خود خونریزی نخواهد داشت.
اکثر سگ‌ها با افزایش سن، فواصل بیشتری بین پریودهای خود دارند، اما برخلاف انسان‌ها (که در برهه‌ای از زمان یائسگی را تجربه می‌کنند)، سگ‌ها در تمام طول زندگی خود پریود می‌شوند، مگر اینکه عقیم شوند. بنابراین در زمان پریود سگ ماده برای جلوگیری از بارداری ناخواسته، مهم است که سگ را از نرهای عقیم‌نشده دور نگه دارید. البته به محض اینکه سگ عقیم شود، پریود او هم متوقف شده و دیگر نمی‌تواند باردار شود.
چرخه پریود سگ
سگ‌های ماده هر ماه پریود نمی‌شوند. یعنی بااینکه سگ‌های ماده هنگام شروع فصل قاعدگی خونریزی می‌کنند، اما این اتفاق فقط هر شش تا هشت ماه یک بار رخ می‌دهد. در بین این دوره‌ها، سگ‌های ماده هیچ خونریزی یا ترشحی ندارند.
درواقع رحم سگ کاملاً با رحم انسان متفاوت است. در انسان، پوشش رحم هر ماه در طول قاعدگی ریزش می‌کند. با این حال، در سگ‌ها، پوشش رحم بسیار نازک‌تر است و به‌طور منظم ریزش ندارد. در نتیجه، سگ‌های ماده فقط هنگام شروع فصل قاعدگی، خونریزی می‌کنند و مشمول چرخه ماهانه‌ای که زنان انسان تجربه می‌کنند، نمی‌شوند.
با این‌حال پریود سگ ماده هم یک چرخه و نظم مشخص دارد. معمولا چرخه فحلی سگ شامل چهار مرحله می‌شود.
وب‌سایت پزشکی (webmd.com) این چهار مرحله را به‌شکل زیر دسته‌بندی می‌کند:
- پرواستروس (پیش‌فحلی): شروع فحلی که بین ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد. در این مدت، فرج شروع به متورم شدن می‌کند و سگ خونریزی خواهد داشت. همچنین سگ فحل‌شده شروع به جذب سگ‌های نر می‌کند، اما هنوز آماده جفت‌گیری نیست.
- فحلی: این دوره از چرخه درواقع زمان جفت‌گیری سگ است. یعنی زمانی که سگ ماده اجازه جفت‌گیری می‌دهد. معمولا هم ۵ تا ۱۰ روز هم طول می‌کشد. خونریزی سگ در این مدت ممکن است کمتر شده یا حتی متوقف شود.
- دی‌استروس: این دوره از ۱۰ تا ۱۴۰ روز طول می‌کشد. سگ شما در این مدت یا باردار است یا در دوره استراحت به سر میبرد.
- آنستروس: این دوره، دوره استراحت قبل از چرخه فحلی بعدی است که حدود 4 تا 6 ماه طول می‌کشد.
The canine estrus cycle has four stages:
- Proestrus: The beginning of heat lasts between 7 and 10 days. During this time, the vulva begins to swell and your dog begins to bleed. She will start attracting male dogs, but she isn’t ready to mate yet.
- Estrus: This is the mating period of the estrus cycle. It lasts 5 to 10 days. Bleeding may be reduced or stop. Your dog is ready to mate during this time.
- Diestrus: This period lasts anywhere from 10 to 140 days. Your dog is either pregnant during this time or she is in a period of rest.
- Anestrus: This is the period of downtime before the next heat cycle, lasting around 6 months.
بعد از اولین فصل فحلی، اکثر سگ‌ها هر ۶-۷ ماه (دو بار در سال) چرخه پریود سگ را تجربه می‌کنند. برخی از سگ‌ها چرخه‌های کمی طولانی‌تر یا کوتاه‌تری دارند، اما باید منظم باشند. اگر سگ شما چرخه‌های فحلی نامنظمی دارد، با دامپزشک خود صحبت کنید.
درضمن سگ‌ها یائسگی را تجربه نمی‌کنند. اما بیشترشان با افزایش سن، فواصل بین چرخه‌های فحل طولانی‌تری خواهند داشت (اما هنوز هم می‌توانند باردار شوند). اگر هم سگی بدون عقیم شدن چرخه‌هایشان به طور کامل متوقف شده است، باید توسط دامپزشک معاینه شوند، زیرا این می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای یا فرآیند بیماری متابولیک باشد. مثلا سگ‌های ماده بالای 8 سال نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به پیومتر، یک عفونت رحمی تهدید کننده زندگی، هستند.
علائم پریود سگ ماده
بسیاری از نشانه‌های فحلی یا پریود سگ ماده، مانند تعداد دفعات، مدت زمان و شدت، به سن و نژاد سگ بستگی دارد. مثلا در طول فحلی، احتمالا سگ شما رفتار متفاوتی خواهد داشت، از فرج خود خونریزی می‌کند و به سگ‌های نر بسیار علاقه‌مند می‌شود. سگ شما همچنین ممکن است علائمی داشته باشد که مخصوص به خودش باشد.
معمولا سگ‌ها در دوران فحلی معمولاً علائم زیر را نشان می‌دهند:
- تورم نوک سینه‌ها
- تورم فرج
- ترشحات واژن خونی یا صورتی
- افزایش ادرار
- بی‌قراری
- کاهش اشتها
- لیسیدن بیش از حد فرج
- تغییر در رفتار (گاهی مهربان‌تر یا پرخاشگرتر)
- افزایش توجه سگ‌های نر
رفتار سگ شما نیز در زمان پریود احتمالاً تغییر خواهد کرد. مثلا ممکن است:
- با سگ‌های دیگر بیش از حد دوستانه رفتار کند
- به دنبال سگ‌های نر بگردد
- مدام خم شود یا قوز کند
- دم خود را به پهلو بچرخاند
- بی‌قرار یا عصبی باشد
پریود سگ دردناک نیست، اما می‌تواند باعث شود سگ احساس ناراحتی و بی‌قراری کند. با این حال، فحلی می‌تواند سگ شما را ناراحت و بی‌قرار کند. اگر به نظر می‌رسد علائم او باعث دردش می‌شود، با دامپزشک خود مشورت کنید.
نکات مهم برای راحتی بیشتر در زمان پریود سگ
بسیار مهم است که در طول دوره پریود سگ ماده مراقب او باشید زیرا در صورت عدم رعایت بهداشت مناسب، ممکن است عوارضی مانند عفونت ایجاد شود. نکات مراقبتی در زمان پریود سگ هم بسیار ساده است. درواقع بهترین راه برای مراقبت از سگ ماده‌تان در طول پریودش این است که او را تمیز و راحت نگه دارید. همچنین مهم است که او را از تماس با سگ‌های نری که ممکن است علاقه‌مند به جفت‌گیری با او باشند، دور کنید.
بهترین کارهایی که می‌توانید در زمان فحلی برای سگتان انجام بدهید این‌ها هستند:
- در طول دوره فحلی، بهتر است سگ خود را از سگ‌های نر دور نگه دارید، مگر اینکه قصد جفت‌گیری داشته باشید، زیرا در صورت تماس با یک سگ نر سالم، ممکن است باردار شود. مثلا او را با قلاده و دور از سگ‌های دیگر به پیاده‌روی ببرید، از تنها گذاشتن او در باغ خودداری کنید و او را کاملاً از هر سگ نر اخته نشده‌ای (از جمله هر سگی که در خانه شما زندگی می‌کند) جدا نگه دارید.
- سگ شما در طول فصل جفت‌گیری‌اش دچار تغییرات هورمونی، بی‌نظمی و احتمالاً کمی گیجی خواهد شد، بنابراین مهم است که او را شاد و سرگرم نگه دارید. با بازی کردن و سرگرم کردن او در خانه خوشحالش کنید. یا برای آرام نگه داشتنش، او را به پیاده‌روی (دور از سگ‌های دیگر) ببرید.
- بعضی از سگ‌ها در طول فصل جفت‌گیری‌شان خونریزی شدید دارند و برخی دیگر خونریزی بسیار کمتری دارند. برای تمیز نگه داشتن خانه، می‌توانید دسترسی سگ خود را به فرش، مبل و رختخواب محدود کنید. می‌توانید از حوله استفاده کنید. یا برای جلوگیری از نشتی خون به او «پوشک سگ» و«شلوار سگ» بپوشانید.
- اگر تصمیم به استفاده از پوشک سگ دارید، به خاطر داشته باشید که این وسایل باید ضد نشتی، جاذب، راحت و از همه مهم‌تر، ایمن باشد. همچنین باید مرتباً (هر سه تا چهار ساعت) تعویض شود.
- مطمئن شوید که توله سگ شما همیشه به آب تمیز دسترسی دارد تا بتواند آب کافی دریافت کند.
- تهیه غذای مخصوص و خوشمزه در این مدت می‌تواند به سگتان و کمک کند تا در طول چرخه فحلی خود سالم و قوی بماند. حتی بد نیست او را با میان وعده مورد علاقه‌اش غافلگیر کنید.
- برای احساس امنیت بیشتر، یک اسباب‌بازی مقاوم در برابر جویدن به او بدهید. این اسباب‌بازی درست مثل یک درمان آرام‌بخش برای سگ شما خواهد بود.
- یک مکان دنج با پتوی مورد علاقه سگتان آماده کنید و اگر خودش دوست دارد بیشتر از همیشه او را بغل کنید.
ابزارهای موجود برای بهداشت پریود سگ
نیازهای سگ‌ها در دوران فحلی متفاوت است. بنابراین فراهم کردن تجهیزات لازم برای پریود سگ ماده می‌تواند یک چالش و یک مسئولیت بزرگ باشد. خوشبختانه این روزها محصولات بهداشتی متنوعی برای دوران پریود سگ ماده موجود است.
محصولات مخصوص دوران قاعدگی برای سگ‌ها، لوازم بهداشتی مخصوصی هستند که به صاحبان سگ کمک می‌کنند تا در طول دوره ماهانه سگ‌ها از حیوانات خانگی خود بهتر مراقبت کنند. این محصولات شامل پدهای قابل شستشو، پوشک‌های یکبار مصرف و پوشش‌های قابل استفاده مجدد هستند که از آنها در برابر کثیفی و بوی ادرار یا خون قاعدگی محافظت می‌کنند.
پد و پوشک مخصوص دوران قاعدگی سگ نه تنها به تمیز نگه داشتن حیوان خانگی شما کمک می‌کنند، بلکه روند رسیدگی به پریود سگ را نیز بسیار آسان‌تر می‌کنند. با استفاده از محصولات مخصوص دوران قاعدگی برای سگ‌ها، دیگر لازم نیست نگران تمیز کردن یا کثیفی اطراف خانه باشید. این لوازم بهداشتی همچنین راحتی و امنیت بیشتری را برای سگ شما فراهم می‌کنند و مطمئن می‌شوند که او در تمام مدت احساس راحتی داشته باشد.
در بیشتر موارد، تنها کاری که باید انجام دهید این است که وقتی توله سگ شروع به خونریزی یا ادرار می‌کند، محصول را روی ناحیه مقعد او قرار دهید. این کار به جذب سریع و آسان هرگونه کثیفی و بو بدون ایجاد ناراحتی غیرضروری برای حیوان خانگی شما کمک می‌کند. اگر از پوشک یا پوشش‌های چندبار مصرف استفاده می‌کنید، بعد از هر بار استفاده آنها را بشویید تا دفعه بعد که توله سگتان به آنها نیاز داشت، دوباره آماده باشند!
امن ترین روش برای متوقف کردن پریود سگ ماده
بعد از اینکه دیدیم سگ ماده پریود میشه و راه‌کارهای مراقبت از پریود سگ را هم بررسی کردیم، بد نیست با امن‌ترین روش متوقف کردن پریود سگ ماده هم آشنا شویم. گفتیم که سگ‌ها تا پایان عمرشان فحل می‌شوند و چیزی به‌نام یائسگی و پایان دوره پریودی ندارند. با این‌حال اگر می‌خواهید از بارداری او جلوگیری کنید، می‌توانید سگ خود را قبل از اولین فصل فحلی‌اش عقیم کنید.
رایج‌ترین روش، عقیم‌سازی هم جراجی برای برداشتن تخمدان‌ها و رحم سگ است. با این عمل جراجی سگ ماده دیگر فحل نمی‌شود و امکان بارداری ندارد. از آنجایی که زمان اولین چرخه فحلی متفاوت است، این معمولا انجام جراحی‌های مربوطه قبل از ۶ ماهگی توصیه می‌شوند.
همچنین می‌توان از داروهایی مانند هورمون‌ها برای سرکوب سطح استروژن توله سگ استفاده کرد و در نتیجه از ورود کامل او به چرخه فحلی جلوگیری کرد. البته جراحی عقیم‌سازی بیشتر توسط دامپزشکان توصیه می‌شود و تقریباً همه دامپزشکان این روش برای جلوگیری از پریود شدن سگ ماده را به داروهای هورمونی ترجیح می‌دهند. بنابراین عقیم‌سازی سگ‌ها که شامل برداشتن تخمدان‌ها رحم می‌شود رایج‌ترین، ایمن‌ترین و مؤثرترین روش برای جلوگیری از بارداری‌های ناخواسته سگ‌ها و فحل شدن آن‌هاست.
سخن پایانی
دانستن اطلاعات کافی درباره پریود سگ ماده از جمله مواردی مثل اینکه یک سگ چند وقت یکبار وارد دوره فحلی می‌شود و هربار این دوره چه مدت طول می‌کشد، به شما کمک می‌کند تا برای فراهم کردن نیازهای سگتان آماده باشید. به‌طور کلی سگ‌های ماده معمولا سالی دو بار یعنی تقریباً هر شش ماه، وارد دوره فحلی می‌شوند. با این حال زمان بین هر پریود سگ بسته به نژاد، سن و وضعیت پرورش او، می‌تواند تا ۱۱ ماه هم طول بکشد. یعنی برخی از نژادهای سگ فقط سالی یک بار دوره فحلی را تجربه می‌کنند. هر دوره فحلی هم به طور متوسط ۱۴ تا ۲۱ روز طول می‌کشد (بسته به نژاد و اندازه). در این مدت یک سگ بارور است و می‌تواند توسط سگ‌های نر باردار شود.