9 علت کم شدن خون قاعدگی + عوارض و راه های درمان

کم شدن خون قاعدگی یا هیپومنوره می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد و همیشه نشانه بیماری نیست. عواملی مانند بارداری (از جمله بارداری خارج‌ رحمی)، نوسانات وزن، استرس، مصرف قرص‌های ضد بارداری یا استفاده از IUD، نوسانات هورمونی، عدم تخمک‌ گذاری و برخی بیماری‌ های زمینه‌ ای مانند اختلالات تیروئید، PCOS یا فیبروم رحم از علل رایج آن هستند. این حالت ممکن است در شروع پریود، دوران قبل از یائسگی یا حتی در طول چرخه قاعدگی رخ دهد.

در بیشتر موارد، علت کم شدن خون قاعدگی فقط یک اتفاق طبیعی در بدن است، اما گاهی هم می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌ تر باشد و باید بررسی شود. در این مقاله با 9 علت کم شدن خون قاعدگی آشنا می‌شویم.

آیا علت کم شدن خون قاعدگی نگران‌ کننده است؟

شدت خونریزی هر فرد در پریودهایش مستقیماً با میزان تشکیل پوشش آندومتر او در طول ماه بستگی دارد. به‌زبان ساده ساختار نوع و ضخامت پوشش حفره رحمی و پاسخ هورمونی بدن به تخمک‌گذاری در هر دوره پریود می‌تواند روی میزان خونریزی قاعدگی در آن ماه تاثیر بگذارد. همچنین میزان خونریزی طبیعی پریود برای هر کسی متفاوت است و محدوده بسیار بزرگی بین 10 تا 40 میلی‌لیتر خون در طول چهار تا شش روز را شامل می‌شود.

وب‌سایت تخصصی پزشکی مدیکال نیوز تودی (medicalnewstoday.com) هم درباره میزان طبیعی خونریزی پریود می‌نویسد: بیشتر افراد معمولا در دوره‌های قاعدگی خود حدود ۲ تا ۳ قاشق غذاخوری یا ۵ میلی‌لیتر (میلی‌لیتر) تا ۸۰ میلی‌لیتر خونریزی دارند. فردی که پریودی با کمتر از ۵ میلی‌لیتر خون را تجربه می‌کند، درواقع یک پریود سبک در آن دوره داشته است. با این حال، تفاوت‌های زیادی بین افراد وجود دارد و تعیین میزان واقعی خون از دست رفته هم مشکل است.

Most menstrual periods consist of about 2 to 3 tablespoonsTrusted Source, or 5 milliliters (mL) to 80 mlTrusted Source of blood. A person may be experiencing a light period when their period consists of less than 5 mL of blood.

However, there is wide variation among individuals, and it can be challenging to determine how much blood a person is actually losing.

خوشبختانه در بیشتر موارد دلیل زیادی برای نگرانی بابت علت کم شدن خون قاعدگی وجود ندارد، مگر اینکه تغییر ناگهانی در ماهیت پریودهای فرد و میزان خونریزی‌ها اتفاق افتاده باشد. مثلا برخی از شابع‌ترین علت‌های خونریزی سبک  قاعدگی عبارتند از: تغییرات وزن، مشکلات تیروئید، دوره پیش از یائسگی، استرس، روش‌های پیشگیری از بارداری، بارداری، شیردهی و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS).

در ادامه هرکدام از این دلایل داشتن قاعدگی با خونریزی سبک را جداگانه بررسی می‌کنیم.

علت کم شدن خون قاعدگی

بالا رفتن سن و علائم اولیه یائسگی می‌تواند پریودهای فرد را سبک‌ تر یا نامنظم‌ تر کند. درضمن وقتی فرد برای اولین بار پریود را تجریه می‌کند، جریان خونریزی‌اش می‌تواند سبک‌ باشد و ممکن است فقط لکه‌ بینی قبل از پریود داشته باشد.

بااین‌حال در طول دهه‌های 20 و 30 زندگی و دوه ثبات چرخه قاعدگی هم فرد می‌تواند پریودهای سبک با خون‌ریزی کم داشته باشد. علائم زیر می‌تواند نشان‌دهنده یک پریود سبک باشند:

• دوره قاعدگی که مدت آن کوتاه‌تر از حد معمول دوره‌های پریود فرد است.
• تعویض کمتر پد یا تامپون نسبت به حالت معمول.
• خونریزی که به جای یک جریان ثابت، شبیه لکه‌بینی در طول چند روز است.

به‌طور کلی علت این اتفاق و خونریزی سبک‌تر و کمتر در برخی دوره‌های پریود در بیشتر موارد یکی از دلایل زیر است:

1. باردار بودن

در حالی که یکی از نشانه‌های واضح بارداری، پریود نشدن است، اما برخی از زنان در دوران بارداری همچنان خونریزی یا نوعی سبک از پریود را تجربه می‌کنند.

پریودهای سبک غیرمعمول یا لکه‌بینی همچنین می‌تواند نشان دهنده بارداری خارج رحمی (زمانی که تخمک در جایی غیر از رحم لانه‌گزینی می‌کند) هم باشد.

2.  تغییرات وزن قابل توجه

نوسان وزن می‌تواند چرخه قاعدگی فرد را مختل کند و دوره‌های قاعدگی او را بسیار کوتاه‌تر یا سبک‌تر کند. دلیلش این است که وقتی وزن اضافه می‌کنید، ذخیره چربی بیشتر در بدن می‌تواند بر سطح هورمون‌ها تأثیر بگذارد و آنها را از تعادل خارج کند.

به‌همین ترتیب، کاهش وزن از طریق محدود کردن کالری هم می‌تواند بدن را در حالت استرس قرار دهد و عدم تعادل هورمونی ایجاد کند. حتی تاثیر قرص لاغری بر قاعدگی می‌تواند کاهش خونریزی یا قطع کامل پریود باشد.

3. استرس یا اضطراب

استرس و اضطراب می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر تعادل هورمونی داشته باشند و ممکن است بر نظم چرخه قاعدگی و غلظت خون تأثیر بگذارند. سطح بالای هورمون‌های استرس مانند کورتیزول می‌تواند الگوهای طبیعی قاعدگی را مختل کند و منجر به تغییراتی در غلظت خون قاعدگی شود.

4.  مصرف قرص‌های ضدبارداری هورمونی

یکی از شایع‌ترین دلایل پریود سبک‌تر، استفاده از قرص‌های ضدبارداری هورمونی است. برخی از پزشکان این قرص‌ها را به همین علت برای زنانی که پریودهای بسیار سنگین دارند، تجویز می‌کنند. بنابراین اگر اخیراً مصرف قرص را شروع کرده‌اید، از چسب یا حلقه استفاده می‌کنید یا IUD هورمونی گذاشته‌اید، طبیعی است که پریودهای سبکی داشته باشید یا حتی چرخه‌های قاعدگی خود را به‌طور کامل از دست بدهید.

تاثیر قرص ضد بارداری روی علت کم شدن خون قاعدگی

پریودهای سبک و روش‌های پیشگیری از بارداری ارتباط نزدیکی با هم دارند. وقتی فردی شروع به استفاده از روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری، مانند مصرف قرص‌های ضدبارداری، می‌کند، ممکن است متوجه شود که پریودهایش سبک‌تر می‌شود.

این کاهش جریان خون ممکن است به این دلیل باشد که دوز هورمون در قرص‌های ضدبارداری کم است و رحم را برای ایجاد یک پوشش ضخیم تحریک نمی‌کند. در نتیجه، فرد ممکن است پریود سبکی داشته باشد زیرا پوشش رحم کمی برای ریزش وجود دارد. در این شرایط افراد ممکن است بین پریودهای خود لکه‌بینی اولیه را تجربه کنند، زیرا هورمون‌ها شروع به کمک به تنظیم پریود هایشان می‌کنند.

در برخی موارد هم پزشک ممکن است به فردی که پریود سبکی دارد، توصیه کند که برای کمک به کنترل چرخه خود، از قرص‌های ضدبارداری استفاده کند. زیرا برخی از انواع قرص‌های ضدبارداری حاوی هورمون‌هایی هستند که می‌توانند به منظم‌تر شدن چرخه فرد کمک کنند.

سایر روش‌های پیشگیری از بارداری نیز می‌توانند پریودهای فرد را سبک‌تر کنند، به‌خصوص دستگاه‌های داخل رحمی هورمونی (IUD). بیشتر کسانی که IUD دارند کاهش قابل توجهی در جریان قاعدگی خود خواهند داشت. معمولا هم یک سال پس از قرار دادن IUD، حدود 20٪ از این افراد، آمنوره یا فقدان موقت پریود را هم تجریه می‌کنند.

5. نوسانات هورمونی

نوسانات هورمونی نقش مهمی در تنظیم چرخه قاعدگی دارند و می‌توانند بر غلظت خون قاعدگی تأثیر بگذارند. تغییرات در سطح استروژن و پروژسترون در طول چرخه قاعدگی می‌تواند بر ضخامت و بافت پوشش رحم تأثیر بگذارد. این موضوع منجر به تفاوت در غلظت خون قاعدگی می‌شود.

همچنین در طول مراحل خاصی از چرخه قاعدگی، مانند مرحله تخمک‌گذاری، سطح استروژن بیشتر می‌شود که ممکن است باعث رقیق‌تر و آبکی‌تر شدن خون قاعدگی شود. به‌طور کلی تغییرات هورمونی در دوران قبل از یائسگی، شیردهی یا با روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری، می‌تواند منجر به پریودهای سبک‌تر شود.

6. عدم تخمک‌ گذاری

گاهی اوقات، فرد به‌دلیل عدم آزادسازی تخمک در بدن، پریودهای نامنظمی دارد. درواقع اگر فردی تخمک‌گذاری (آزاد شدن تخمک) نداشته باشد، چرخه قاعدگی او ممکن است کوتاه‌تر و جریان خون پریودش سبک‌تر باشد.

علاوه بر این، برخی افراد نارسایی اولیه تخمدان دارند و تخمدان‌های آنها قبل از یائسگی به درستی کار نمی‌کنند.

7. شرایط پزشکی زمینه‌ای

برخی از مشکلات جسمی و سلامت که بر هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند می‌توانند چرخه قاعدگی فرد را مختل کنند و علت کم شدن خون قاعدگی باشند. مهمترین این موارد عبارتند از:

• اختلال عملکرد تیروئید (تیروئید پرکار)
• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
• سندرم کوشینگ
• فیبروم رحم
• عفونت یا التهاب اندام‌های تولید مثل، مانند واژینیت یا بیماری التهابی لگن (PID)
• تنگی دهانه رحم
• وجود بافت اسکار در رحم
• از دست دادن خون زیاد در طول یا بعد از زایمان
• اختلال خوردن

8. پایین بودن سطح هیدراتاسیون

سطح هیدراتاسیون می‌تواند بر ویسکوزیته خون قاعدگی تأثیر بگذارد. یعنی کم‌آبی بدن می‌تواند باعث رقیق‌تر و روان‌تر شدن خون شود. بنابراین افرادی که دچار کم‌آبی بدن هستند ممکن است متوجه شوند که خون قاعدگی آنها رنگ روشن‌تر و غلظت آبکی‌تری دارد. هیدراته ماندن کافی در طول چرخه قاعدگی برای حفظ سلامت کلی و تضمین جریان خون مناسب ضروری است.

9. مصرف برخی داروها

برخی داروها، مانند داروهای ضد انعقاد یا رقیق‌کننده‌های خون، می‌توانند بر غلظت خون تأثیر بگذارند و ممکن است باعث روان‌تر شدن خون قاعدگی شوند. افرادی که این داروها را مصرف می‌کنند، ممکن است به‌دلیل تأثیر آنها بر فاکتورهای لخته شدن خون، خون پریود سبک‌تر و رقیق‌تری داشته باشند.

بهترین روش‌ های درمان علت کم شدن خون قاعدگی

درمان پریود سبک بسته به علت کم شدن خون قاعدگی در هر فرد متفاوت است. بنابراین بهتر است همیشه برای درک الگوهای قاعدگی خود، چرخه‌های قاعدگی‌تان را برای چند ماه پیگیری کنید. اگر هرگونه تغییر غیرمنتظره‌ای را احساس کردید که از بین نمی‌رود باید به پزشک مراجعه کنید.

پس از شناسایی علت پریود سبک، پزشک می‌تواند یک برنامه درمانی مناسب برای فرد مشخص کند. به‌‌طور کلی هم چند درمان مختلف برای از بین بردن علت کم شدن خون قاعدگی وجود دارد. ازجمله:

·  تجویز دوز مشخصی از قرص ضدبارداری

درمان‌های اصلی برای سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، قرص ضدبارداری ترکیبی یا درمان با پروژستین است. این کار هورمون‌های فرد را تنظیم کرده و می‌تواند پریود او را منظم‌تر کند و از سرطان آندومتر هم پیشگیری می‌کند.

·  حفظ وزن سالم

مراجعه به یک متخصص تغذیه و دنبال کردن برنامه‌های تغذیه‌ای مناسب می‌تواند به افراد در حفظ، کاهش یا افزایش وزن کمک کند. داشتن وزن مناسب و تغذیه سالم با غذای کافی می‌تواند به تنظیم یا بازگرداندن پریود افراد کمک کند. اگر هم با اختلال خوردن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنید، صحبت با یک تراپیست یا شرکت در گروه‌های حمایتی می‌تواند مفید باشد.

· مشارکت در فعالیت‌های کاهش‌دهنده استرس

طبق نظر کارشناسان و متخصصان مختلف، مدیریت استرس می‌تواند به تنظیم پریود فرد و بهبود سلامت و تندرستی کلی او کمک کند. برای کاهش استرس می‌توانید ورزش، فعالیت‌هایی که فرد را می‌خنداند (دیدن یک نمایش کمدی یا فیلم)، تمرین مدیتیشن و خواب بهتر را امتحان کنید.

· مصرف دارو برای مشکلات زمینه‌ای

اگر پریودهای سبک فرد ناشی از پرکاری تیروئید باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد تیروئید، بتا بلاکرها یا درمان با ید رادیواکتیو برای او تجویز کند. اگر تغییر سبک زندگی و درمان به مدیریت استرس کمکی نکند، پزشک می‌تواند از داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب برای کمک به او در مدیریت استفاده کند. یائسگی زودرس را هم می‌توان با درمان جایگزینی هورمون (HRT) درمان کرد.

· انجام جراحی

در موارد خاص، درمان پریود سبک ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. مثلا تنگی دهانه رحم اغلب توسط پزشک در مطب از طریق باز کردن دهانه رحم و گشاد کردن آن برطرف می‌شود. گاهی اوقات هم تیروئیدکتومی برای رفع پرکاری تیروئید نیاز می‌شود. بافت اسکار در رحم نیز با جراحی برداشته می‌شود.

چه زمانی باید برای بررسی علت کم شدن خون قاعدگی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فردی تغییر قابل توجهی در جریان قاعدگی خود احساس کرد، به‌خصوص اگر این خونریزی سبک‌تر با علائم دیگری مانند درد لگن یا لکه بینی طولانی‌مدت همراه باشد، مشورت با پزشک بسیار مهم است. پزشک متخصص با انجام آزمایشات و سونوگرافی می‌تواند به علت اصلی سبک‌تر شدن دوره قاعدگی فرد را پیدا کرده و درمان مناسب برای علت کم شدن خون قاعدگی تجویز کند.

سخن پایانی

میزان جریان قاعدگی هر فرد منحصر به‌فرد است. درضمن میزان خونریزی پریود می‌تواند در هر ماه متفاوت باشد یا حتی با گذشت زمان و بالا رفتن سن فرد تغییر کند. همچنین تغییرات وزن بدن، ورزش و استرس همگی می‌توانند میزان جریان قاعدگی را تغییر دهند و باعث پریودهای سبک شوند. خوشبختانه علت کم شدن خون قاعدگی معمولاً جای نگرانی ندارد و می‌تواند به راحتی درمان و مدیریت شود.

منابع: medicalnewstoday, prevention