راهنمای جامع روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی + مزایا و عوارض روغن سیاه دانه

سیاه دانه می‌تواند به‌عنوان یک درمان گیاهی و طبیعی برای تسکین درد قاعدگی و تنظیم چرخه‌های قاعدگی استفاده شود. برای درد قاعدگی، می‌توان روغن سیاه دانه را به‌صورت موضعی روی ناحیه فونتانل (نقطه نرم روی سر نوزاد) مالید یا روی شکم ماساژ داد. برای تنظیم چرخه‌ قاعدگی هم می‌توان سیاه دانه را به‌صورت خوراکی، معمولا به شکل کپسول یا دمنوش، مصرف کرد. در این مقاله بهترین روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی را به شما می‌گوییم و دوز مناسب و عوارض احتمالی این گیاه را هم بررسی می‌کنیم.

بهترین روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی

سیاه دانه (Nigella Sativa) یک گیاه گلدار بومی آسیا و مدیترانه است. دانه این گیاه هزاران سال است که برای ساخت دارو استفاده می‌شود. مثلا سیاه دانه می‌تواند به‌عنوان آنتی هیستامین عمل کند و عوارض حساسیت‌ها و واکنش‌های آلرژیک را کاهش بدهد. تقویت سیستم ایمنی، مبارزه با سرطان، جلوگیری از بارداری، کاهش تورم و التهاب، کاهش فشار خون بالا، بهبود اگزما، کاهش وزن هم از دیگر مزایای سیاه دانه برای سلامتی هستند.

یکی از مهمترین موارد استفاده از سیاه دانه برای تسکین علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) از جمله گرفتگی‌های قاعدگی و دردهای سینه است. روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی هم می‌تواند خوراکی یا موضعی باشد. یعنی می‌توان از روغن سیاه دانه به‌عنوان پماد و کرم استفاده کرد یا این گیاه را به‌صورت خوراکی در غذا یا مکمل‌های دارویی مصرف کرد.

دو روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی عبارتند از:

مصرف موضعی (برای  تسکین درد)

روغن سیاه دانه که با نام روغن زیره سیاه نیز شناخته می‌شود، به دلیل فواید بالقوه‌اش در مدیریت درد قاعدگی یک درمان خانگی سندرم پیش از قاعدگی و دردهای پریودی است. البته هنوز هیچ مدرک قطعی وجود ندارد که نشان بدهد این گیاه می‌تواند مستقیماً دوره‌های شدید قاعدگی (منوراژی) را کاهش دهد. با این حال برخی مطالعات نشان می‌دهند که روغن سیاه دانه ممکن است در صورت استفاده موضعی به کاهش درد قاعدگی کمک کند. البته هنوز به تحقیقات بیشتری برای تأیید اثربخشی و ایمنی این درمان نیاز است.

به‌طور کلی، روغن سیاه‌دانه سرشار از تیموکینون است که اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی دارد و می‌تواند خواص ضد درد از جمله برای تسکین دردهای قاعدگی داشته باشد.

روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی به‌صورت موضعی

نحوه کاربرد موضعی از روغن سیاه دانه بسیار راحت است. فقط کافی است تا مثلا شب‌ها مقداری از این روغن روی فونتانل (نقطه نرم روی سر نوزاد) مالیده شود تا درد را تسکین بدهد.

ساده‌ترین روش‌های استفاده موضعی از روعن سیاه دانه عبارتند از:

• ماساژ فونتانل: چند روز قبل از شروع پریود، شب‌ها ۱-۲ قطره روغن سیاه دانه را روی ناحیه فونتانل (نقطه نرم روی سر نوزاد) بمالید و این کار را چند روز بعد هم ادامه بدهید.

• ماساژ شکم: برای تسکین دردهای قاعدگی در ناحیه کمر و شکم، روغن سیاه دانه را روی قسمت پایین شکم بمالید و این قسمت‌ها را ماساژ بدهید.
• مالیدن روغن سیاه دانه روی سینه: مالیدن ژل حاوی روغن سیاه دانه به سینه‌ها در طول چرخه قاعدگی، درد سینه (ماستالژیا) را در روزهای نزدیک پریود کاهش می‌دهد.

مصرف خوراکی (برای تنظیم چرخه)

سیاه دانه هم می‌تواند به‌عنوان چاشنی و ادویه به غذاها و سالادها اضافه شود و هم در مکمل‌های دارویی به‌عنوان کپسول یا قرص مصرف شود. معمولا مصرف خوراکی مکمل‌های حاوی سیاه دانه به تنظیم چرخه قاعدگی و مدیریت سندرم تخمدان پلی ‌کیستیک (PCOS) کمک می‌‌کند.

سیاه دانه طبع گرمی دارد و باعث بهبود گردش خون و افزایش گرمای بدن می‌شود. این گیاه حتی می‌تواند  به کاهش استرس و اضطراب هم کمک کند و یک عامل مهم در تأخیر پریود را از بین ببرد. بنابراین می‌تواند  باعث تحریک قاعدگی شود و به پریود شدن فرد کمک کند. مثلا دمنوش سیاه دانه برای پریودی یکی از روش‌های خانگی برای زمان‌هایی است که پریود فرد عقب افتاده است.

درضمن سیاه دانه در کنار سایر گیاهان یا مکمل‌ها، مانند دانه‌های کتان، دانه‌های کدو تنبل و دانه‌های کنجد، یک درمان گیاهی خوب برای منظم کردن چرخه تخمک‌گذاری و حمایت از سلامت قاعدگی است. مزایای سیاه دانه برای پاکسازی رحم و سلامت قاعدگی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تنظیم هورمون‌های زنانه
• افزایش جریان خون در رحم
• کاهش التهاب و استرس
• بهبود عملکرد تخمدان‌ها

البته این گیاه نمی‌تواند میزان خونریزی قاعدگی را کاهش دهد و تاثیری روی سبک‌تر پریودها ندارد.

نحوه مصرف خوراکی  سیاه دانه برای باز شدن قاعدگی

همانطور که گفته شد روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی به‌صورت خوراکی بسیار ساده است. فقط کافی است یک چای یا دمنوش سیاه دانه درست کنید یا خیلی ساده این گیاه را به‌عنوان چاشنی به سوپ و سالاد و غذاهایی که می‌خورید اضافه کنید.

البته می‌توان روغن سیاه دانه را هم به‌صورت خوراکی مصرف کرد. به‌ نوشته وب‌سایت تخصصی هلث آنلاین (healthline.com) روغن سیاه دانه طعمی قوی دارد که کمی تلخ و تند است. معمولا طعم این روغن با زیره یا پونه کوهی مقایسه می‌شود. بنابراین، اگر می‌خواهید روغن سیاه دانه را به‌صورت مایع مصرف ‌کنید، بد نیست آن را با ماده دیگری با طعم قوی مانند عسل یا آبلیمو مخلوط کنید.

Black seed oil has a strong flavor that’s slightly bitter and spicy. It’s often compared to cumin or oregano. As a result, if consuming black seed oil as a liquid, you may want to mix it with another strongly flavored ingredient, such as honey or lemon juice.

ساده‌ترین روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی به‌صورت خوراکی می‌تواند یکی از روش‌های زیر باشد:

1. ترکیب سیاه دانه با عسل: یک قاشق چای‌خوری پودر سیاه دانه را با یک قاشق عسل ترکیب کنید و قبل از صبحانه بخورید.
2. چای یا دمنوش سیاه دانه: یک قاشق چای‌خوری سیاه دانه را در آب جوش ریخته و ۱۰ دقیقه اجازه بدهید تا دم بکشد.
3. اضافه کردن پودر سیاه دانه به شیر: یک قاشق چایخوری پودر سیاه دانه را به یک لیوان شیر گرم اضافه کنید. این نوشیدنی برای قبل از خواب و کمک به مدیریت بی خوابی قبل از پریودی عالی است.
4. استفاده از سیاه دانه در غذا: پودر سیاه دانه را مثل فلفل و دیگر ادویه‌ها به سوپ، سالاد یا غذاهای دیگر اضافه کنید تا هم طعم خاصی به غذاها بدهید و هم از خواص این گیاه استفاده کنید.

طرز تهیه دمنوش سیاه دانه برای پریودی

یکی از ساده‌ترین انواع روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی درست کردن دمنوش یا چای سیاه دانه است. برای تهیه دمنوش سیاه دانه هم مواد زیر لازم است:

• یک قاشق چای‌خوری سیاه دانه
• یک لیوان آب جوش
• مقداری عسل برای شیرین کردن
• لیمو ترش برای طعم‌دهی بهتر

ابتدا باید سیاه دانه را داخل آب جوش بریزید. سپس باید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دم‌نوش دم بکشد و آماده شود. برای سرو دمنوش و نوشیدن آن هم باید دمنوش آماده‌شده را صاف کرده و در فنجان بریزید. می‌توانید مقداری عسل و لیموترش هم برای طعم‌دهی به این دمنوش به آن اضافه کنید.

اگر می‌خواهید دمنوش سیاه دانه برای پریود شدن اثر بهتری روی تنظیم چرخه قاعدگی داشته باشید می‌توانید به این دمنوش مقداری گیاهان گرم مانند رازیانه یا زنجبیل هم اضافه کنید.

دوز مناسب مصرف سیاه دانه برای قاعدگی

مقدار مصرف و دوز مناسب سیاه دانه برای درمان دردهای قاعدگی یا پریود شدن و … به شرایط سلامت و پزشکی فرد بستگی دارد. حتی استفاده موضعی یا خوراکی این گیاه هم می‌تواند دوز مناسب مصرف را تغییر بدهد.

برای تعیین دوز مناسب، به ویژه هنگام استفاده از این گیاه برای شرایط خاص مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا در زمان بارداری و شیردهی، با یک پزشک متخصص مشورت کنید. استفاده از سیاه‌دانه در مواردی که فرد بیماری زمینه‌ای دارد یا داروهای دیگری مصرف می‌کند هم باید حتما زیرنظر پزشک باشد.

دوز روغن سیاه دانه

روغن سیاه دانه مکملی است که از دانه‌های سیاه‌دانه یا زیره سیاه استخراج می‌شود. این روغن حاوی تیموکینون فیتوشیمیایی است که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی است و به خلاص شدن بدن از ذرات مضر به نام رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.

دوز مناسب روغن سیاه دانه معمولاً از ۱ تا ۵ گرم خوراکی در روز به‌مدت چهار تا ۱۲ هفته متغیر است. البته بسته به شرایط پزشکی خاص ممکن است این دوز عوض شود. مثلا  کپسول مکمل حاوی روغن سیاه دانه برای مدیریت سندرم تخمدان پلی‌کیستیک معمولا دارای ۱۰۰۰ میلی‌گرم یا ۲ گرم سیاه دانه برای هر روز است.

پودر سیاه دانه هم می‌تواند برای هشت تا ۱۲ هفته از ۱ تا ۲ گرم خوراکی روزانه استفاده شود.

عوارض استفاده از سیاه دانه برای قاعدگی

مصرف روغن سیاه دانه و پودر سیاه دانه با دوز درست و به‌اندازه حتی تا ۳ ماه هم بی‌خطر هستند. البته سیاه دانه می‌تواند در برخی افراد باعث بثورات آلرژیک شود. همچنین این گیاه ممکن است باعث ناراحتی معده، استفراغ یا یبوست شود.

روغن یا ژل سیاه دانه هم در کوتاه‌مدت بی‌خطر است. با این حال روغن سیاه دانه می‌تواند در برخی افراد باعث بثورات آلرژیک یا درماتیت تماسی آلرژیک شود.

عوارض جانبی احتمالی استفاده از سیاه دانه برای پریود عبارتند از:

• بثورات پوستی
• واکنش‌های آلرژیک
• ناراحتی‌های گوارشی
• اختلالات خونریزی و کند شدن لخته شدن خون

یادتان هم باشد پاسخ‌های فردی به هر نوع گیاه دارویی ازجمله سیاه‌دانه می‌تواند برای هرکسی متفاوت باشد. مخصوصا اینکه برخی داروها، گیاهان دارویی دیگر و مکمل‌ها می‌توانند با سیاه دانه تداخل داشته باشند. بنابراین حتما حواستان به واکنش بدن‌تان و هرگونه نشانه ناخوشایند باشد. درضمن بهتر است از مصرف سیاه‌دانه در دوران بارداری یا شیردهی خودداری شود.

جمع‌بندی

سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یک مشکل شایع در خیلی از زنان است. گیاه سیاه‌ دانه به دلیل اثرات ضدالتهابی و مسکنی آن می‌تواند به مدیریت علائم PMS کمک کند. مثلا روغن سیاه ‌دانه می‌تواند شدت تمام علائم PMS را به‌جز افسردگی و نفخ شکم را کاهش بدهد. دمنوش سیاه دانه هم یک درمان ساده و طبیعی برای پریود شدن و تنظیم چرخه قاعدگی است. روش مصرف سیاه دانه برای قاعدگی هم می‌تواند موضعی یا خوراکی باشد. حتی می‌توانید خیلی ساده سیاه دانه را مثل ادویه به غذاهای خود اضافه کنید.

منابع: pmc.ncbi, webmd

سوالات متداول