دلیل عقب افتادن پریود چیست؟ 14 دلیل پزشکی که هنوز نمیدانید!
از آنجا که عقب افتادن پریود ممکن است گاهی ناشی از موارد بیخطر مانند استرس یا تغییر سبک زندگی باشد؛ ولی درعینحال میتواند علامتی از بیماریهای جدیتر نیز محسوب شود. در ادامه به بررسی مهمترین علت عقب افتادن پریود، راههای تشخیص و مدیریت آن و نیز راهکارهایی برای پیشگیری از بینظمیهای قاعدگی خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
علت | درمان |
---|---|
بارداری | انجام تست بارداری؛ در صورت مثبت بودن مراجعه به پزشک برای مراقبت بارداری؛ پیشگیری با کاندوم یا سایر روشهای مطمئن جلوگیری |
استرس و اضطراب | مدیریت استرس با یوگا، مدیتیشن، ورزش سبک، خواب کافی؛ در صورت اضطراب شدید مراجعه به رواندرمانگر |
ورزش شدید و فعالیت بدنی سنگین | کاهش شدت تمرین، تنظیم برنامه ورزشی متعادل |
کاهش یا افزایش شدید وزن | پیروی از رژیم غذایی سالم و متعادل؛ درمان اختلالات خوردن با کمک متخصص تغذیه یا روانپزشک |
تغییرات خواب و سفرهای طولانی | تنظیم ساعت خواب، استراحت کافی، تطبیق تدریجی با تغییرات زمانی |
مصرف داروها (ضدافسردگی، ضدروانپریشی، کورتون، ضدتشنج، قرصهای هورمونی) | مشورت با پزشک درباره تغییر دارو یا تنظیم دوز |
بیماریهای حاد (عفونت، کاهش وزن ناگهانی) | درمان بیماری زمینهای؛ پس از بهبود معمولاً چرخه طبیعی میشود |
اختلالات تیروئید (کمکاری یا پرکاری) | مصرف داروهای تنظیمکننده تیروئید تحت نظر پزشک |
سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) | تغییر سبک زندگی (ورزش، رژیم سالم)، داروهایی مثل متفورمین یا قرصهای هورمونی |
دیابت و بیماریهای مزمن (مثل سلیاک) | کنترل قند خون، درمان بیماری زمینهای، اصلاح رژیم غذایی |
نارسایی زودرس تخمدان (POI) | هورمونتراپی یا درمانهای حمایتی تحت نظر متخصص زنان |
عفونتهای لگنی یا بیماریهای مقاربتی (PID، کلامیدیا، سوزاک) | درمان با آنتیبیوتیک و مراقبت پزشکی؛ رعایت بهداشت قاعدگی |
شیردهی (افزایش پرولاکتین) | طبیعی است؛ با کاهش شیردهی چرخه برمیگردد |
یائسگی یا منوپاز زودرس | طبیعی؛ در صورت بروز زودرس بررسی هورمونی و درمان حمایتی لازم است |
سبک زندگی ناسالم (رژیم ضعیف، کمبود مواد مغذی، کمخوابی) | اصلاح تغذیه، خواب کافی، ورزش منظم و متعادل |
چرا پریودم عقب افتاده؟ بررسی شایع ترین دلایل عقب افتادن پریود
عقب افتادن پریود از چیست؟ قاعدگی نامنظم یا دیرهنگام میتواند بهدلایل مختلفی رخ بدهد. برخی از این دلایل موقت و زودگذرند؛ اما تعدادی از آنها ممکن است نیاز به بررسی و درمان تخصصی داشته باشند. بهطورکلی، علت به تعویق افتادن پریود میتواند یک یا چند مورد از عوامل زیر باشد:
بارداری
یکی از نخستین احتمالاتی که هنگام تأخیر قاعدگی مطرح میشود، بارداری است. اگر رابطه جنسی محافظتنشدهای داشتهاید و عادت ماهانهتان عقب افتاده است، بهتر است یک تست بارداری انجام بدهید. توقف پریود در بارداری ناشی از افزایش هورمون hCG است که مانع ریزش دیواره رحم میشود. برای کاهش احتمال بارداری استفاده از کاندوم یکی از مؤثرترین راهها است.
علت عقب افتادن پریودی بجز بارداری، می تواند از موارد زیر باشد:
استرس و اضطراب
مهم ترین علت عقب افتادن پریود در دختران، استرس است. استرس مزمن میتواند بر محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان تأثیر میگذارد و الگوی ترشح هورمونها را مختل کند. در شرایط استرس شدید، ممکن است حتی چندین ماه پریود رخ ندهد یا دچار نامنظمیهای مداوم در چرخه قاعدگی شوید. همچنین تغییر ناگهانی در برنامه روزانه، افسردگی و اضطراب حاد میتواند نظم سیکل قاعدگی را برهم بزند.
ورزش شدید و فعالیت بدنی سنگین
ورزشهای سنگین روزانه یا تمرینات حرفهای مانند تمرین برای ماراتن اغلب با کاهش سطح چربی بدن و تغییر در هورمونها همراه است. این امر میتواند به توقف موقت پریود یا تأخیر چشمگیر آن منجر شود.
تغییرات وزن (کاهش یا افزایش شدید)
کاهش وزن ناگهانی یا اختلالات خوردن نظیر بیاشتهایی عصبی (آنورکسیا) و پرخوری عصبی (بولیمیا) با ازبینبردن تعادل هورمونی میتواند به نبود یا عقبافتادن قاعدگی بینجامد. در سمت دیگر، چاقی و افزایش وزن شدید نیز ممکن است سطح استروژن را بالا ببرد؛ درنتیجه سیکل را بههم بریزد یا پریود را متوقف کند.
تغییر در برنامه خواب و سفرهای طولانی
پروازهای طولانیمدت یا تغییر مکرر شیفت کاری (روز و شب) با اختلال در ریتم شبانهروزی، تأخیر یا بینظمی در قاعدگی را بهدنبال دارد. این تغییرات ساعت بیولوژیک بدن را مختل میکند و منجر به ناهماهنگی در ترشح هورمونها میشود و میتواند علت به تعویق افتادن پریود باشد.
مصرف داروها و تأثیر آنها بر قاعدگی
برخی داروها از جمله داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدروانپریشی، کورتیکواستروئیدها، داروهای ضدتشنج و البته انواع قرصهای ضدبارداری هورمونی میتوانند بر چرخه قاعدگی تأثیر گذاشته و آن را نامنظم کنند. تغییر روشهای جلوگیری از بارداری نیز گاهی باعث تأخیر پریود یا لکهبینی غیرمعمول میشود.
بیماریها و برخی شرایط پزشکی
گاه بیماریهای حاد مانند عفونت شدید تنفسی یا گوارشی که باعث کاهش وزن و اختلال در متابولیسم بدن میشوند، میتوانند علت عقب افتادن پریود باشند. در صورت بهبود بیماری، چرخه قاعدگی غالباً به حالت طبیعی باز میگردد.
اختلالات تیروئید (کمکاری یا پرکاری تیروئید)
تیروئید نقش کلیدی در تنظیم متابولیسم و هورمونهای جنسی دارد. کمکاری تیروئید میتواند باعث قاعدگیهای سنگین یا نامنظم شود و پرکاری تیروئید گاه به خونریزی کم یا توقف پریود میانجامد. بههمین علت، بررسی عملکرد تیروئید برای افرادی که دچار عقب افتادگیهای مکرر پریود هستند، ضروری است.
سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS)
در این سندرم، سطح هورمونهای مردانه (آندروژن) در بدن افزایش مییابد و تخمدانها اغلب پر از کیستهای کوچک میشوند. اختلال در تخمکگذاری منجر به بینظمیهای قاعدگی و حتی توقف آن میشود. افراد مبتلا به PCOS ممکن است علائمی مانند رشد موهای زائد صورت، آکنه و اضافهوزن نیز داشته باشند.
دیابت و بیماریهای مزمن
نوسانات قند خون در دیابت میتواند با ترشح هورمونهای جنسی تداخل داشته باشد و به نامنظمی قاعدگی منجر شود. برخی بیماریهای مزمن دیگر نیز، مانند بیماری سلیاک (حساسیت به گلوتن) با ایجاد سوء جذب مواد مغذی بر چرخه قاعدگی اثر میگذارند و میتوانند دلایل عقب افتادن پریود باشند.
نارسایی زودرس تخمدان (POI)
زمانی که عملکرد تخمدانها در سنین زیر ۴۰ سال بهشدت کاهش مییابد یا متوقف میشود، فرد ممکن است دچار توقف پریود یا بینظمیهای مکرر شود. این وضعیت را POI مینامند که علائم آن شبیه یائسگی زودرس است.
عفونتها و بیماریهای عفونی
بیماریهای مقاربتی درماننشده مانند سوزاک یا کلامیدیا با گسترش به رحم و تخمدانها ممکن است چرخه قاعدگی را مختل کنند و باعث عقب افتادن پریود و ترشحات سفید واژن شوند. عفونت لگنی (PID) نیز میتواند علاوهبر درد به پریودهای نامنظم منجر شود. رعایت بهداشت قاعدگی یکی از مهمترین راهها برای پیشگیری از چنین مشکلاتی است.
شیردهی و تأثیر آن بر قاعدگی
بسیاری از زنان در دوران شیردهی، بهویژه در ماههای نخست، تجربه کاهش یا توقف قاعدگی دارند. علت پریود نشدن با این پدیده بهدلیل ترشح هورمون پرولاکتین برای تولید شیر رخ میدهد که مانع تخمکگذاری است. با کاهش شیردهی، اغلب سیکل به حالت طبیعی باز میگردد.
یائسگی و منوپاز زودرس
یائسگی هم میتواند از دلایل پریود نشدن باشد. با نزدیکشدن به سن یائسگی (حدود ۴۵ تا ۵۵ سالگی) سیکل قاعدگی ممکن است نامنظم شود و گاه چند ماه به تعویق بیفتد. اگر این اتفاق در سنین پایینتر از ۴۰ سال بیفتد به آن یائسگی زودرس میگویند که نیازمند بررسی علت زمینهای است.
تأثیر سبک زندگی بر نظم قاعدگی
عادتهای روزمره میتوانند نقش بسزایی در سلامت هورمونی داشته باشند. رژیم غذایی نامناسب و کمبود مواد مغذی مهم، استرس شدید و نداشتن خواب کافی همگی قادرند تعادل هورمونی را برهم بزنند. برای مثال، کمبود چربیهای سالم در رژیم غذایی یا دریافت ناکافی پروتئین و ویتامینها ممکن است به اختلال تخمکگذاری منجر شود. همچنین استرس مداوم نهتنها باعث افزایش کورتیزول خون میشود، بلکه میتواند بهمرورزمان سیکلهای قاعدگی را نامنظم کند. ازسویی، ورزش منظم و متعادل و استراحت کافی موجب بهبود گردش خون و تعادل هورمونی میشود و نظم قاعدگی را ارتقا میدهد. جالب است بدانید که طبق گفته وبسایت verywellhealth.com:
“Extreme exercise can cause changes in pituitary hormones and thyroid hormones, which can impact ovulation and menstruation. Working out for one or two hours per day shouldn’t affect your menstrual cycle. It usually takes hours upon hours of demanding exercise every day for these hormonal changes to occur.”
«ورزش شدید میتواند باعث تغییر در هورمونهای هیپوفیز و تیروئید شود که این موضوع ممکن است بر تخمکگذاری و چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد. بااینحال، ورزشکردن بهمدت یک تا دو ساعت در روز معمولاً تأثیری بر چرخه قاعدگی ندارد. برای بروز چنین تغییرات هورمونی، معمولاً نیاز به ساعتها تمرین سنگین روزانه است.»
پس اگرچه ورزش برای نظم پریود خوب است؛ اما ورزش بسیار سنگین هم میتواند علت به تعویق افتادن پریود باشد.
در این ویدئو ماما پریسا خسروی درباره شایع ترین دلایل عقب افتادن پریود نکاتی را گفته اند:
نحوه تشخیص عقب افتادن پریود و زمان مراجعه به پزشک
اگر یک دوره قاعدگی شما به تعویق افتاد و مطمئن هستید که باردار نیستید، جای نگرانی فوری وجود ندارد؛ اما اگر تأخیر پریود بیشاز یک دوره رخ بدهد یا با علائمی مانند درد شدید لگن، تب، تهوع یا هرگونه خونریزی غیرطبیعی همراه باشد، ضروری است با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
روشهای تشخیصی معمول شامل معاینه لگنی، سونوگرافی رحم و تخمدانها برای بررسی وجود کیستها یا ناهنجاریهای ساختاری است. آزمایش خون نیز برای اندازهگیری سطح هورمونهای تیروئید، هورمونهای جنسی (استروژن، پروژسترون) و هورمونهای مرتبط با تخمدان یا اختلالات هورمونی دیگر انجام میشود. در صورت نیاز، پزشک ممکن است روشهایی چون هیستروسکوپی یا بیوپسی آندومتر را برای رد احتمال عفونت، پولیپ و ضایعات غیرعادی تجویز کند.
درمان عقب افتادن پریود دخترانه
گزینههای درمانی بسته به علت عقب افتادن پریود (علت زمینهای اصلی) متفاوت است. در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی و کاهش استرس میتواند مشکل را حل کند؛ اما گاه نیاز به داروها یا اقدامات تخصصیتر است:
تغییرات در سبک زندگی و مدیریت استرس
رعایت تعادل در برنامه غذایی، خودداری از رژیمهای بسیار کمکالری، ورزش منظم و بهاندازه و بهکارگیری روشهای آرامسازی مانند یوگا و مدیتیشن در بسیاری از موارد کافی است تا سیکل قاعدگی مجدداً منظم شود.
درمانهای دارویی و هورمونی
اگر تأخیر قاعدگی بهعلت تعادلنداشتن هورمونی باشد، قرصهای ضدبارداری یا داروهای پروژسترونی میتوانند نظم چرخه را بهبود ببخشند. در صورت اختلال تیروئید، داروهای تنظیمکننده هورمون تیروئید تجویز میشود. گاه نیز متفورمین برای مبتلایان به سندرم تخمدان پلیکیستیک یا دیابت به کار میرود.
درمان بیماریهای زمینهای مرتبط
اگر عفونت لگنی یا بیماری مزمنی چون سلیاک، دیابت یا اختلالات خودایمنی عامل بینظمی پریود است با مدیریت صحیح آن بیماری، معمولاً چرخه قاعدگی هم به حالت طبیعی باز میگردد. در موارد نارسایی زودرس تخمدان یا یائسگی زودرس، پزشک ممکن است هورموندرمانی جایگزین (HRT) را پیشنهاد بدهد.
راه های پیشگیری از بی نظمی های قاعدگی
گرچه امکان حذف تمام عوامل بیرونی استرسزا یا پیشامدهای پیشبینینشده وجود ندارد؛ اما رعایت برخی نکات کلی میتواند به منظم ماندن چرخه قاعدگی و حذف علت به تعویق افتادن پریود کمک کند:
- رژیم غذایی متعادل، شامل میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین کافی را در برنامه خود بگنجانید.
- فعالیت بدنی منظم اما نه بیشازحد (حدود ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش متوسط) را داشته باشید.
- زمانبندی منظم خواب و اجتناب از کمخوابی را رعایت کنید.
- مدیریت استرس با تکنیکهایی مثل تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن یا مشاوره روانشناسی در صورت نیاز.
- مراجعه منظم به متخصص زنان برای انجام معاینات روتین (پاپ اسمیر، سونوگرافی و بررسیهای هورمونی در صورت لزوم) میتواند از بروز بسیاری از مشکلات جدی جلوگیری کند. در صورت مشاهده هرگونه علامت غیرعادی مانند طولانیشدن فاصله بین پریودها، خونریزی بسیار شدید یا درد غیرقابلتحمل، بهتر است بیدرنگ با پزشک مشورت کنید.
سخن پایانی
عقب افتادن پریود پدیدهای است که اغلب زنان طی زندگی خود تجربه میکنند؛ اگرچه در بسیاری موارد علت عقب افتادن پریود، موقتی است؛ مثلاً استرس، تغییر سبک زندگی یا تغییرات وزن است؛ اما ممکن است نشاندهندۀ مشکلات جدیتری مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک، اختلالات تیروئید یا سایر بیماریهای مزمن باشد.
توجه به الگوی منظم قاعدگی، انجام تست بارداری در صورت تأخیر، ثبت علائم جسمی و روحی و مراجعه بهموقع به پزشک در صورت بروز علائم هشداردهنده، کمک میکند تا علت اصلی تأخیر شناسایی و درمان مناسب صورت بگیرد. همچنین، مدیریت استرس، تغذیه و سبک زندگی سالم نقش اساسی در پیشگیری از بینظمیهای قاعدگی ایفا میکنند.
سوالات متداول
شایعترین دلیل عقب افتادن پریود چیست؟
بارداری، استرس، تغییرات وزن و اختلالات هورمونی از مهمترین دلایل عقب افتادن پریود هستند.
علت عقب افتادن پریود در چهل سالگی چیست؟
عقب افتادن پریود در چهل سالگی بیشتر به خاطر نزدیک شدن به دوران پیش یائسگی و تغییرات هورمونی (کاهش استروژن و پروژسترون) اتفاق میفتد ولی مشکلاتی مثل استرس، تیروئید یا کیست تخمدان هم میتواند دخیل باشد.
ايا خودارضايي باعث عقب افتادن پریود میشود؟
خود ارضایی مستقیما باعث عقب افتادن پریود نمیشود ولی استرس و تغییرات هورمونی ناشی از آن میتواند روی جرخه تاثیرگذار باشد.
علت عقب افتادن پریود در دختران چیست؟
عقب افتادن پریود در دختران معمولا به دلیل استرس زیاد، تغییر ناگهانی وزن، تغذیه نامناسب و خوردن بیش از حد فست فود، ورزش های سنگین، مشکلات هورمونی یا اختلالات تخمدان مثل PCOS اتفاق میفتد.
بهترین درمان عقب افتادن پریود دخترانه چیست؟
اصلاح سبک زندگی، ورزش منظم مثلا حدود ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش متوسط، تنظیم ساعت خواب و اجتناب از کمخوابی، کاهش استرس با تکنیکهایی مثل تنفس عمیق، یوگا و مدیتیشن و مراجعه به متخصص زنان، بهترین درمان عقب افتادن پریود دخترانه هستند.
چند روز عقب افتادن پریود طبیعی است؟
عقب افتادن پریود تا حدود ۵ تا ۷ روز معمولا طبیعی محسوب میشه اما اگه بیشتر طول بکشه بهتره علتش بررسی بشه.
علت عقب افتادن پریود و بزرگ شدن شکم چیست؟
عقب افتادن پریود همراه با بزرگ شدن شکم میتواند به خاطره دلایلی مثل بارداری، اختلالات هورمونی، کیست تخمدان یا حتی نفخ و مشکلات گوارشی باشد.
علت عقب افتادن پریود و درد کمر و شکم چیست؟
عقب افتادن پریود اگر همراه با درد کمر و شکم باشد، معمولا ناشی از دلایلی مانند تغییرات هورمونی، استرس مزمن، کیست تخمدان یا در بعضی موارد بارداری می باشد که در صورت تکرر باید حتما به پزشک مراجعه شود.
من خودم همیشه وقتی استرس سر کار زیاد میشه، پریودم عقب میافته. تو مقاله دقیق نوشته علتش تغییر هورمونها و استرس هست، خیلی کمک کرد متوجه بشم❗ من یه بار دو هفته عقب افتاد و خیلی استرس گرفتم. ولی بعدش بدنم به حالت عادی برگشت. کسی تجربه داشته که پریود بیش از دو هفته عقب بیفته و بعد به خودی خود بیاد؟
میخوام بگم من همیشه فکر میکردم دلیل دیگه لکهبینی بین پریودها فقط پورژسترونه، ولی این مقاله گفت کاهش ناگهانی استروژن هم میتونه دلیل باشه. من چند وقت پیش چند روز لکهبینی داشتم بدون پریود واقعی و ترسیدم. با اینکه باردار نبودم، ولی یه لحظه فکر کردم مشکل جدییه. کسی تجربه داشته از این لکههای قهوهای که بدون پریود باشند؟
من خودم چند بار عقب افتادن پریود رو تجربه کردم و واقعا استرسش بدتر از خود مشکل بود چون اول ذهن آدم میره سمت بارداری ولی بعد که رفتم دکتر گفت خیلی وقتا استرس زیاد یا حتی تغییر محل زندگی و تغذیه میتونه باعث تاخیر بشه
مثلا وقتی رژیم سخت گرفتم یا شب بیداری زیاد داشتم پریودم ده روز عقب افتاد بعدش آزمایش هورمون دادم و معلوم شد تیروئیدم هم یکم مشکل داره خلاصه علتاش همیشه فقط بارداری نیست
به نظر من گاهی وقتا واقعا علت عقب افتادن پریود فقط استرس امتحان یا کارای روزمره است
من دوران کنکور اینو خیلی حس کردم تقریبا دو ماه چرخههام بهم ریخت وقتی رفتم دکتر برام آزمایش هورمونی نوشت گفت که سطح پرولاکتین و استرس بالا میتونه اینو ایجاد کنه و حتی اگه طولانی بشه ممکنه سیکل قاعدگی کاملا نامنظم بمونه برای همین توصیه کرد حتما سبک زندگیمو اصلاح کنم
وای برای منم عقب افتادن پریود معمولا وقتی پیش میاد که خیلی استرس یا بیخوابی دارم حتی یک بار مسافرت رفتم و به خاطر تغییر ساعت خواب و تغذیه دورهم کامل به هم ریخت
راست میگی خیلی وقتا دلیل عقب افتادن پریود فقط استرس یا تغییر سبک زندگیه
یه چیزی که توی تجربه من خیلی تاثیر داشت تغییر وزن بود من وقتی یکهو خیلی وزن کم کردم پریودم نامنظم شد و بعضی وقتا تا دو هفته عقب میافتاد حتی دکتر گفت کیست تخمدان هم میتونه نقش داشته باشه به خصوص تو خانمهایی که سندروم تخمدان پلیکیستیک دارن و واقعا باید بررسی بشه چون اینجوری ممکنه مشکلات دیگه هم به وجود بیاد
خواهر من همیشه پریودش عقب میفتاد اول فکر میکرد مشکل از رحمشه ولی بعد دکتر گفت علت اصلی بهم خوردن هورمونای بدنشه مخصوصا چون مشکلات تیروئید داشت و دارو مصرف نمیکرد همین باعث میشد ماهی یه بار پریود نشه بعضی وقتا تا چهل روزم عقب میافتاد و این موضوع خیلی رو اعصابش بود تا وقتی که درمان تیروئیدشو جدی گرفت
من حتی شنیدم بعضی داروها مثل داروهای اعصاب یا داروهای هورمونی میتونن باعث عقب افتادن پریود بشن خود من وقتی قرص اورژانسی خوردم سیکلم یک هفته عقب افتاد و کلی نگران شدم ولی بعد دکتر گفت این طبیعی و موقتیه و اگه مرتب تکرار شد باید بررسی کامل بشه مخصوصا تو زنهایی که سابقه بیماری رحم یا تخمدان دارن
به نظر من همیشه باید عقب افتادن پریود جدی گرفته بشه چون ممکنه علت ساده مثل رژیم غذایی یا ورزش سنگین داشته باشه یا نشونه مشکلات جدیتر مثل کیست تخمدان باشه
من چند بار به خاطر استفاده از داروهای هورمونی مثل قرص ضدبارداری تاخیر داشتم و بعد فهمیدم بدن برای تنظیم دوباره سیکل قاعدگی به زمان نیاز داره
اگه بیش از دو هفته تاخیر داشت بهتره حتما دکتر برید چون ممکنه علت جدی باشه