تفاوت علائم پریود و بارداری؛ چگونه تفاوت این دو حالت را تشخیص دهیم؟
تشخیص تفاوت میان علائم پیش از قاعدگی (PMS) و علائم اولیه بارداری گاهی دشوار است؛ زیرا برخی نشانه‌ها مانند خستگی، درد شکم، تغییرات خلقی و حساسیت سینه‌ها در هر دو وضعیت مشترک هستند. تفاوت اصلی در زمان بروز، شدت علائم و وجود نشانه‌های خاص بارداری مانند تهوع صبحگاهی و لکه‌بینی لانه‌گزینی است. استفاده از تست‌های بارداری و ثبت دقیق سیکل قاعدگی بهترین روش برای اطمینان از وضعیت فرد است. در صورت علائم غیرعادی یا شدید، مشورت با پزشک ضروری است.
هدف ما بررسی دقیق تفاوت علائم پریود و بارداری و همچنین شباهت‌های علائمی است که پیش‌از قاعدگی یا در آغاز بارداری پدیدار می‌شوند. با ما همراه باشید.
| علائم | پیش از قاعدگی (PMS) | اوایل بارداری |
|---|---|---|
| درد شکم و کرامپ | شدیدتر، محدود به زمان مشخص | خفیف‌تر و گاهی طولانی‌تر |
| تغییرات سینه | تورم و درد | حساسیت بیشتر، رگ‌های برجسته‌تر |
| تغییرات خلقی | نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری | مشابه، گاه شدیدتر |
| تهوع و استفراغ | نادر | شایع، به‌ویژه صبح‌ها |
| خستگی | شایع ولی موقتی | شدیدتر و ماندگار |
| خونریزی یا لکه‌بینی | در زمان پریود | خونریزی لانه‌گزینی، پیش از موعد پریود |
| قطع قاعدگی | ندارد | معمولاً اولین نشانه بارداری |
نحوه شناخت و تفکیک علائم پریودی و بارداری چگونه است؟
پیش‌از اینکه به بررسی تفاوت علائم پریود و بارداری بپردازیم، بهتر است ابتدا بگوییم که علائم پیش‌از پریود (یا PMS) چه مواردی هستند؟ چرخه قاعدگی معمولاً حدود ۲۸ روز طول می‌کشد؛ ولی می‌تواند از ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر باشد. در نیمه دوم چرخه، سطح هورمون پروژسترون بالا می‌رود و در صورت بارور نشدن، کمی پیش‌از شروع پریود افت می‌کند.
این افت هورمونی همراه با تغییر سطح استروژن، باعث بروز مجموعه‌ای از علائم جسمی و روانی می‌شود که به آن سندرم پیش‌از قاعدگی یا PMS گفته می‌شود. علائم متداولی که در PMS دیده می‌شود، عبارت‌اند از:
- درد شکمی و کرامپ: درد یا گرفتگی‌های زیر شکم که ناشی از انقباضات رحم است، می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد. برای آشنایی بیشتر با درمان درد پریود به مقاله مرتبط مراجعه کنید. این گرفتگی‌ها گاه به کمر و ران‌ها نیز منتشر می‌شود.
- تغییرات خلقی و حساسیت عاطفی: ممکن است فرد دچار نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری، اضطراب و غم شود.
- تورم و تغییرات در سینه: افزایش حساسیت سینه‌ها و احساس سنگینی یا درد به‌دلیل تغییر سطح هورمون‌ها.
- سردرد، خستگی و علائم جسمی دیگر: برخی زنان با سردردهای میگرنی مواجه می‌شوند یا احساس کمبود انرژی دارند و گاه حتی دچار مشکلات گوارشی (مانند نفخ یا اسهال) می‌گردند.
از سمت دیگر در بررسی تفاوت های علائم پریود و بارداری، باید بدانید زمانی که تخمک لقاح می‌یابد و در دیواره رحم جایگزین می‌شود، بارداری آغاز شده است. هورمون‌های بارداری (مانند گونادوتروپین جفتی انسانی یا hCG) طی چند روز اول به‌شدت افزایش می‌یابند و می‌توانند باعث بروز علائم جسمی و روانی شوند. از نشانه‌های رایج ابتدایی بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تهوع و استفراغ (بخصوص صبحگاهی): بروز تهوع معمولاً در اوایل صبح شایع‌تر است؛ اما می‌تواند در هر ساعتی از شبانه‌روز رخ بدهد.
- تغییرات در سینه: سینه‌ها متورم‌تر و حساس‌تر می‌شوند و رگ‌های آبی‌رنگ روی پوست ممکن است مشهودتر شود.
- خونریزی جرجانی یا لکه‌بینی: خونریزی بسیار خفیف (به نام خونریزی لانه‌گزینی) که معمولاً ۱ تا ۲ هفته پس‌از لقاح رخ می‌دهد.
- خستگی، تغییر در اشتها و تغییرات خلقی: افزایش سطح هورمون پروژسترون می‌تواند احساس خواب‌آلودگی و خستگی پایدار ایجاد کند؛ همچنین ممکن است فرد دچار هوس‌های غذایی یا بی‌میلی به برخی غذاها شود و نوسانات خلقی را تجربه کند.
اما علائم بارداری از چه زمانی شروع می‌شوند؟ طبق گفته وب‌سایت medicalnewstoday.com:
“A missed period is usually the first sign of pregnancy. Symptoms of morning sickness, such as nausea and vomiting, typically begin after around 4–6 weeks. However, symptoms can be different for each person.”
«معمولاً قطع‌شدن قاعدگی اولین نشانه بارداری است. علائم تهوع صبحگاهی مانند حالت تهوع و استفراغ معمولاً از حدود ۴ تا ۶ هفته پس‌از لقاح آغاز می‌شوند. البته، علائم می‌توانند در هر فرد متفاوت باشند و برخی افراد ممکن است زودتر یا دیرتر این نشانه‌ها را تجربه کنند.»
مقایسه علائم پریود و بارداری
پیش‌از بررسی تفاوت علائم پریود و بارداری، ابتدا با شباهت‌های این دو آشنا خواهیم شد. برخی علائم به‌طور همزمان می‌توانند هم در روزهای منتهی به پریود و هم در اوایل بارداری ظاهر شوند؛ از جمله:
- هر دو وضعیت می‌تواند باعث حساسیت، درد و تورم در سینه‌ها شود.
- نوسانات هورمونی در هر دو حالت می‌تواند موجب تحریک‌پذیری، غم و اضطراب یا تغییرات خلقی سریع شود.
- در هر دو مورد فرد ممکن است احساس خستگی کند؛ در بارداری معمولاً این خستگی شدیدتر و پایدارتر است.
اما کلیدی‌ترین انواع تفاوت علائم پریود و بارداری چیست؟
- الگوهای زمانی: علائم سندرم پیش‌از قاعدگی معمولاً فقط چند روز تا نهایتاً یک هفته پیش‌از پریود بروز و با شروع خونریزی کاهش می‌یابند. در عوض، علائم اولیه بارداری پس‌از تأخیر یا توقف پریود خود را نشان می‌دهند و ممکن است تا هفته‌ها ادامه داشته باشند.
- شدت و نوع درد: گرچه هر دو حالت می‌تواند درد در ناحیه شکم ایجاد کند؛ اما در پریود، کرامپ‌های شدید و تیر کشیدن‌های مکرر زیر شکمی غالب‌تر است. در بارداری اولیه دردها معمولاً خفیف‌تر و پراکنده‌تر هستند؛ اما ممکن است طولانی‌تر حس شوند.
- وجود علائم منحصربه‌فرد بارداری: تهوع و استفراغ صبحگاهی، خونریزی لانه‌گزینی و افزایش حس بویایی از نشانه‌هایی هستند که بیشتر به بارداری مرتبط‌اند تا به PMS.
بررسی هورمونی و فیزیولوژیکی پریود و بارداری
در چرخه قاعدگی، استروژن و پروژسترون نقش محوری ایفا می‌کنند. در نیمه اول سیکل قاعدگی، استروژن به ساخت و رشد لایه داخلی رحم کمک می‌کند تا در صورت لقاح، پذیرای تخمک بارور شده باشد. پس‌از تخمک‌گذاری، پروژسترون افزایش می‌یابد تا پوشش رحمی تقویت شود. اگر بارداری رخ ندهد، سطح هر دو هورمون کاهش می‌یابد و پریود آغاز می‌شود. در مقابل در بارداری، هورمون hCG از جفت ترشح می‌شود و سیگنالی به تخمدان‌ها و بدن می‌دهد که ترشح پروژسترون ادامه بیاید و دیواره رحم حفظ شود. به‌همین‌علت پریود متوقف و علائم بارداری آغاز می‌شود.
از نظر فیزیولوژیک نیز تفاوت علائم پریود و بارداری بسیار روشن است: در پریود، بدن در حال ریزش لایه داخلی رحم است؛ اما در بارداری، جنین در حال جایگزینی و رشد در رحم است و دیواره رحم هرچه بیشتر ضخیم و قوی می‌شود تا شرایط مناسبی را برای رشد رویان فراهم آورد.
ابزارها و روش‌های تشخیص پریود و بارداری
مطمئن‌ترین روش تشخیص تفاوت علائم پریود و بارداری، استفاده از تست‌های بارداری است. تست‌های خانگی که در داروخانه‌ها موجودند، می‌توانند با سنجش سطح هورمون hCG در ادرار، بارداری را مشخص کنند. برخی از این تست‌ها حتی تا چند روز پیش‌از موعد پریود هم قابل‌استفاده‌اند؛ اما برای اطمینان بیشتر، اغلب توصیه می‌شود پس‌از تأخیر پریود تست انجام شود. در صورت مثبت‌بودن تست خانگی، آزمایش خون و سونوگرافی توسط پزشک می‌تواند تشخیص را قطعی کند.
همچنین استفاده از اپلیکیشن‌ها و ثبت دقیق روزهای شروع و پایان پریود، میزان درد، تغییرات سینه، خلقیات و شدت خونریزی می‌تواند در شناسایی الگوهای شخصی مفید باشد. اگر فرد همیشه در روزهای خاصی از سیکل دچار کرامپ شدید می‌شود، این امر احتمالاً از PMS ناشی می‌شود؛ اما اگر این علائم در زمانی غیرمنتظره ظاهر شوند و با تأخیر پریود همراه باشند، نیاز است علت عقب افتادن پریود بررسی گردد و باید به باردار‌بودن شک کرد.
چه مواردی نیاز به مراجعه به پزشک دارند؟
برخی اوقات، تفاوت علائم پریود و بارداری و نشانه‌ها به‌قدری مبهم یا شدید هستند که نمی‌توان به‌تنهایی قضاوت درستی داشت. در موارد زیر بهتر است حتماً با پزشک مشورت شود:
- اگر تغییر ناگهانی در شدت علائم PMS بروز کند، مانند دردی که غیرمعمول و بسیار شدید باشد یا خونریزی‌های نامنظم، حتماً باید بررسی صورت بگیرد. در دوران احتمالی بارداری، لکه‌بینی یا درد یک‌طرفه شکم می‌تواند هشداردهنده بارداری خارج از رحم باشد و نباید نادیده گرفته شود.
- افرادی که برای اولین بار با احتمال بارداری روبه‌رو هستند یا آن‌هایی که سابقه مشکلات باروری دارند در صورت مواجهه با علائم قابل‌توجه حتماً باید تحت نظر پزشک قرار بگیرند. همچنین تجربه درد شدید لگن، تهوع شدید، تب یا ضعف غیرمعمول نیازمند ارزیابی دقیق پزشکی است.
سخن پایانی
تمایز میان تفاوت علائم پریود و بارداری گاه دشوار به نظر می‌رسد؛ زیرا هر دو وضعیت می‌توانند شباهت‌های قابل‌توجهی در زمینه خستگی، دردهای شکمی، تغییرات خلقی و حساسیت سینه داشته باشند. بااین‌حال، فرق عمده در زمان‌بندی، نوع و شدت علائم و نیز وجود نشانه‌های منحصربه‌فرد بارداری مانند تهوع صبحگاهی و خونریزی لانه‌گزینی است. اطمینان‌بخش‌ترین روش برای تشخیص بارداری انجام تست خانگی، آزمایش خون و در صورت نیاز سونوگرافی است. در نهایت، توجه به بدن، ثبت منظم سیکل قاعدگی و علائم و مشورت به‌موقع با پزشک می‌تواند از نگرانی‌ها یا پیامدهای ناگوار جلوگیری کند. همچنین، مدیریت روزهای پریود (و حتی لکه‌بینی‌های احتمالی در بارداری) با استفاده از محصولات باکیفیت می‌تواند نگرانی‌های بهداشتی را کاهش بدهد.
فروشگاه اینترنتی گروچا محصولات گوناگونی در جهت بهداشت بانوان عرضه می‌کند: از کاپ قاعدگی گرفته تا نوارها و پدهای بهداشتی ضدحساسیت، شورت‌های مخصوص قاعدگی و حتی پدهای گرم‌کننده که برای کاهش دردهای زیر شکم مفیدند. این محصولات علاوه‌بر کمک به‌راحتی در دوران قاعدگی در صورت نیاز، می‌توانند برای کنترل خونریزی‌های خفیف یا لکه‌بینی قبل از پریود نیز به کار روند. انتخاب محصولات بهداشتی مناسب، بخشی کلیدی از مراقبت فردی محسوب می‌شود که هم در دوران پریود و هم در بارداری به آرامش بیشتر کمک می‌کند.
سوالات متداول
چطور بفهمم که علائمم مربوط به PMS است یا بارداری؟
با بررسی زمان بروز علائم، شدت آن‌ها و استفاده از تست بارداری می‌توان تمایز قائل شد. اگر پریود به تأخیر افتاده باشد، احتمال بارداری بیشتر است.
بهترین زمان برای تست بارداری چه زمانی است؟
چند روز پس از تأخیر در پریود بهترین زمان برای انجام تست خانگی با بیبی چک است. برای اطمینان بیشتر، آزمایش خون توصیه می‌شود.
آیا تهوع فقط نشانه بارداری است؟
در اغلب موارد بله، تهوع به‌خصوص صبحگاهی بیشتر در اوایل بارداری دیده می‌شود و به‌ندرت در PMS ظاهر می‌شود.
