مزایا و معایب قطع کردن پریود در بلندمدت از دیدگاه پزشکان
قطع کردن پریود به‌‌معنای متوقف کردن یا به تعویق انداختن خونریزی ماهیانه در زنان است. شاید در نگاه اول این موضوع برای برخی عجیب به نظر برسد؛ اما در مواردی خاص، مانند دلایل پزشکی و همچنین شرایط شخصی مانند سفرهای زیارتی ممکن است نیاز باشد که دوره قاعدگی زودتر تمام شود یا اصلاً اتفاق نیفتد. گاه نیز افراد برای راحتی و رفع دردسرهای مرتبط با دوران پریود، قصد قطع موقت آن را دارند. در ادامه، ابعاد مختلف قطع پریود، روش‌ها، مخاطرات احتمالی و پرسش‌های رایج درباره آن را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
چرا ممکن است فردی بخواهد پریود را قطع کند؟
در بسیاری از موارد، پریود بخشی طبیعی از چرخه باروری زنان محسوب می‌شود؛ اما گاه بنا به شرایط مختلف، برخی افراد ترجیح می‌دهند خونریزی ماهانه خود را متوقف کنند یا حداقل آن را به تعویق بیندازند. این تصمیم میتواند ریشه در مشکلات سلامتی یا نیازهای شخصی داشته باشد.
دلایل پزشکی برای قطع کردن پریود
برخی عارضه‌های پزشکی باعث می‌شوند تا بیماران به‌طور موقت یا حتی طولانی‌مدت نیاز به قطع کردن پریود داشته باشند. به‌عنوان نمونه، افرادی که از میگرن‌های شدید رنج می‌برند با نوسانات هورمونی پیش‌از قاعدگی دچار تشدید علائم می‌شوند و ممکن است پزشک تجویز کند تا از طریق داروهای هورمونی، قاعدگی را متوقف کنند. یا زنانی که دچار خونریزیهای شدید رحمی، آنمی (کم‌خونی) یا فیبروم رحم هستند نیز ممکن است از روش‌های قطع قاعدگی برای کنترل شرایط بهره ببرند. سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و برخی بیماری‌های مزمن دیگر هم در مواردی منجر به توصیه پزشکان برای کنترل چرخه و گاه قطع موقت پریود می‌شود.
علاوه‌براین، مصرف بعضی داروهای خاص میتواند با چرخه قاعدگی تداخل ایجاد کند و پزشک گاه پیشنهاد می‌کند در مدت درمان، خونریزی ماهانه متوقف شود تا شخص تحمل بهتری نسبت به عوارض دارویی داشته باشد. در برخی اختلالات هورمونی نیز کنترل دقیق سطح استروژن و پروژسترون ضرورت دارد و داروهای ضدبارداری گاهی برای توقف خونریزی تجویز می‌شوند.
دلایل شخصی و شرایط زندگی در قطع کردن پریود
در کنار علل پزشکی، عوامل شخصی زیادی نیز میتواند در تصمیم افراد برای قطع خونریزی پریود نقش داشته باشد. به‌طور مثال، عروس‌خانمی که قصد دارد در هفته عروسی‌اش قاعدگی نداشته باشد، فردی که پیش‌از سفر کوهنوردی طولانی‌مدت نمی‌خواهد درگیر درد و خونریزی باشد یا حتی کسانی که ورزشکار حرفه‌ای هستند و وجود قاعدگی در زمان مسابقات مهم برایشان مشکل‌ساز می‌شود. همه این افراد ممکن است بخواهند خونریزی ماهانه خود را برای یک دوره به تعویق بیندازند یا آن را متوقف کنند. همچنین، برخی زنان به‌دلایل عاطفی یا روانی، مایل‌اند میزان و شدت خونریزی و درد قاعدگی را کنترل کنند و از روش‌های قطع پریود بهره بگیرند.
روش‌های دارویی و هورمونی قطع کردن پریود
برای قطع کردن پریود، امروزه گزینه‌های متعدد دارویی و هورمونی در دسترس است؛ اما باید توجه داشت که هر گزینه‌ای مناسب همه افراد نیست و انتخاب درست، نیازمند بررسی پیشینه پزشکی و مشورت با پزشک متخصص است.
قرص‌ها و داروهای متوقف‌کننده پریود
قرص‌های ضدبارداری ترکیبی (حاوی استروژن و پروژسترون) یا تنها پروژسترونی از مهم‌ترین ابزارهای دارویی برای کنترل قاعدگی هستند. بسیاری از زنان برای پیشگیری از بارداری از این قرص‌ها استفاده می‌کنند؛ اما می‌توان با تغییر الگوی مصرف آن‌ها، قاعدگی را به تأخیر انداخت یا حتی در یک بازه زمانی مشخص قطع کرد. رویکرد اصلی در بیشتر نسخه‌های قرص ضدبارداری عبارت است از مصرف ۲۱ روز قرص فعال و ۷ روز قرص غیرفعال (یا بدون مصرف قرص) که در هفته بدون هورمون، خونریزی ماهانه رخ می‌دهد؛ اما اگر قصد قطع پریود را داشته باشید، می‌توانید هفته بدون هورمون را حذف کنید و بلافاصله بسته بعدی قرص‌های فعال را آغاز کنید. این امر باعث می‌شود سطح هورمون‌ها در بدن افت نکند و پریود اتفاق نیفتد.
قرص‌های خاصی مانند «قرص‌های فصلی» یا «قرص‌های سالیانه» معرفی شده‌اند که برای کاهش تعداد دوره‌های قاعدگی به ۴ بار در سال یا حتی کمتر طراحی شده‌اند. برخی خانم‌ها با مشورت پزشک از این قرص‌ها برای مدیریت طولانی مدت خونریزی و قطع کردن پریود خود استفاده می‌کنند.
همچنین، قرص‌های حاوی تنها پروژسترون (مینی‌پیل) نیز ممکن است منجر به سبک‌تر‌شدن یا قطع قاعدگی شوند، هرچند در برخی افراد خونریزیهای نامنظم رخ می‌دهد. علاوه‌بر قرص‌ها، آمپول‌های تزریقی (مانند دپو-پروورا)، ایمپلنت‌های هورمونی و چسب‌های ضدبارداری نیز می‌توانند منجر به توقف کامل پریود شوند.
نحوه کارکرد هورمون‌ها در قطع کردن پریود چگونه است؟
قاعدگی ناشی از افت سطح هورمون پروژسترون پس‌از اتمام تخمک‌گذاری است. زمانی که بدن تشخیص می‌دهد بارداری رخ نداده است، سطح پروژسترون کاهش می‌یابد و دیواره رحم (آندومتر) ریزش می‌کند؛ درنتیجه خونریزی اتفاق می‌افتد. اگر بتوانیم با استفاده از داروهای هورمونی، سطح ثابت یا بالای پروژسترون (و گاه استروژن) را در بدن حفظ کنیم، دیگر شاهد افت ناگهانی این هورمون نخواهیم بود و قاعدگی رخ نمی‌دهد. به‌طور خلاصه، روش‌های هورمونی پریود را «فریب» می‌دهند تا تصور کند شرایط همانند دوران بارداری است یا هورمون به حدی بالاست که آندومتر به‌شکل پایدار باقی می‌ماند و ریزش نمی‌کند.
روش‌های طبیعی و تغییر سبک زندگی قطع کردن پریود
علاوه‌بر راهکارهای دارویی، برخی افراد تمایل دارند از روش‌های طبیعی یا تغییر در سبک زندگی برای کنترل یا قطع فوری پریود خانگی بهره بگیرند. البته بسیاری از این روش‌ها به‌طور علمی ثابت‌شده نیستند یا تأثیرشان محدود است. بااین‌حال، می‌توانند در کاهش شدت خونریزی یا کوتاه‌تر‌کردن دوران قاعدگی مؤثر باشند.
چه دمنوشی برای قطع خونریزی قاعدگی مفید است؟
برخی گیاهان دارویی در طب سنتی یا فولکلورهای مختلف به‌عنوان «قاعده‌آور» یا «کاهنده خونریزی» شناخته شده‌اند. در فرهنگ‌های مختلف، انواع دمنوش‌ها مانند چای سبز، بابونه، زنجبیل، دارچین و … و همچنین آبلیمو برای قطع پریود، به‌عنوان آرام‌بخش رحم و کاهنده درد معرفی شده‌اند. برخی افراد به‌ویژه از چای بابونه و نعناع به‌منظور تسکین درد قاعدگی استفاده می‌کنند؛ چون خاصیت ضدالتهابی دارند. طبق گفته وب‌سایت healthline.com:
Some of the most promising herbs for menstruation include:
- ginger, which may helpTrusted Source alleviate heavy bleeding
- myrtle fruit syrupTrusted Source to reduce heavy menstruation
- fennelTrusted Source, which has analgesic and anti-inflammatory properties that may reduce pain associated with menstruation
برخی از امیدبخش‌ترین گیاهان دارویی برای قاعدگی شامل موارد زیر هستند:
- زنجبیل: که ممکن است به کاهش خونریزی شدید کمک کند؛
- شربت میوه مورد (myrtle): با تأثیر بر کاهش خونریزیهای سنگین قاعدگی؛
- رازیانه (fennel): که دارای خواص ضددرد و ضدالتهاب است و میتواند به کاهش دردهای مرتبط با قاعدگی کمک کند.
بااین‌حال، واقعیت این است که شواهد علمی قاطع مبنی بر قابلیت «قطع کامل» پریود با دمنوش وجود ندارد. می‌توان گفت این دمنوش‌ها بیشتر نقش تسکین درد و کاهش نسبی خونریزی را ایفا می‌کنند تا قطع کامل. همچنین ممکن است مصرف خودسرانه این دمنوش‌ها عوارضی هم داشته باشد؛ بنابراین، پیش‌از استفاده از دمنوش‌ها یا مکمل‌های گیاهی باید وضعیت سلامتی فرد و احتمال تداخل با سایر داروهای مصرفی بررسی شود.
تغییرات در رژیم غذایی و شیوه زندگی جهت کاهش علائم
شاید نتوان از طریق رژیم غذایی، قاعدگی را به‌کلی قطع کرد؛ اما سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب میتواند مدت و شدت خونریزی را تا حدی تعدیل کند. مصرف کافی پروتئین، ویتامین B6، آب فراوان، میوه‌ها و سبزیجات میتواند به کاهش التهابات و دردهای قاعدگی کمک کند. ازسوی‌دیگر، انجام ورزش‌های سبک (مانند پیاده‌روی یا یوگا) جریان خون را بهبود می‌بخشد و گاه منجر به کاهش درد و شدت خونریزی می‌شود. بااین‌حال، ورزش سنگین و کاهش شدید وزن ممکن است چرخه قاعدگی را به‌طور منفی تحت تأثیر قرار بدهد یا حتی آمنوره (قطع قاعدگی) ایجاد کند که در بلندمدت منجر به عوارضی مثل پوکی استخوان می‌شود.
نکات و هشدارهای مهم پیش‌از قطع کردن پریود
فارغ از اینکه تصمیم بگیرید از روش‌های دارویی یا طبیعی برای قطع کردن پریود استفاده کنید، ضرورت دارد که خطرات احتمالی را سنجیده و شرایط جسمی خود را درنظر بگیرید. تغییرات هورمونی یا رژیم‌های گیاهی، گاه می‌توانند اثرات جانبی داشته باشند که باید از قبل به آن آگاه بود.
آیا متوقف‌کردن پریود خطرناک است؟
در بسیاری از موارد، توقف کوتاه‌مدت قاعدگی (مثلاً برای یک دوره یا چند ماه) اگر زیر نظر پزشک صورت بگیرد، خطر جدی به‌دنبال ندارد. در واقع، برخی داروهای ضدبارداری در حالت عادی هم پریود را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهند یا حتی به کلی متوقف می‌کنند. بااین‌حال، برای برخی افراد (مثلاً کسانی که سابقه لختگی خون، فشارخون بالا یا میگرن‌های همراه با اورا دارند) مصرف روش‌های استروژن‌دار توصیه نمی‌شود؛ بنابراین، «خطرناک‌بودن قطع کردن پریود» به شرایط بدنی و سابقه پزشکی فرد بستگی دارد.
عوارض جانبی احتمالی و شرایطی که باید رعایت شود
هر روش دارویی یا هورمونی، ممکن است عوارضی همچون خونریزیهای نامنظم، لکه‌بینی در میانه سیکل، تغییرات خلقی، حساسیت پستان‌ها، سردرد یا افزایش وزن را در پی داشته باشد. همچنین در روش‌های طبیعی، اگر فرد بدون آگاهی از تداخلات گیاهی و حساسیت‌های احتمالی از دمنوش‌ها و مکمل‌ها استفاده کند، ممکن است دچار مشکلات گوارشی یا افت فشار شود. نکته مهم این است که اگر عارضه‌های قطع کردن پریود تداوم پیدا کنند یا شدت یابند، باید به‌سرعت با پزشک مشورت کرد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر قصد دارید پریود خود را برای بیش‌از چند ماه به تعویق بیندازید، توصیه می‌شود حتماً این تصمیم را با یک متخصص زنان در میان بگذارید. شرایط زمینه‌ای نظیر دیابت، فشار خون، اختلالات تیروئید یا سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی عروقی از جمله عواملی هستند که بر انتخاب روش مناسب تأثیر می‌گذارند. همچنین، اگر قطع کردن پریود با علائمی نظیر درد شدید شکم، تب، ترشحات غیرطبیعی یا تورم پا همراه شد، این‌ها نشانه‌های هشداردهنده‌ای هستند که مراجعه فوری به پزشک را ضروری می‌کنند.
متخصص زنان با درنظرگرفتن سن، سابقه باروری، سوابق بیماری و شیوه زندگی فرد، بهترین روش یا ترکیبی از روش‌های دارویی را توصیه می‌کند. مثلاً در فردی که ترجیح می‌دهد روش بلندمدت داشته باشد و مایل است قاعدگی‌اش کاملاً قطع شود، ممکن است پیشنهاد کند از آمپول تزریقی دپو-پروورا یا ایمپلنت استفاده کند؛ اما اگر فرد تنها می‌خواهد یک دوره خاص (مثلاً دوران سفر یا امتحانات) قاعدگی نداشته باشد، ممکن است توصیه شود که یک یا دو بسته قرص ضدبارداری را بدون وقفه پشت‌سرهم مصرف کند تا پریود رخ ندهد.
روش‌های کاهش شدت پریود در خانه
هنگامی که قاعدگی یک فرد برای ماه آغاز می‌شود، امکان قطع کردن پریود به‌شکل کامل وجود ندارد؛ اما روش‌هایی وجود دارد که می‌توانند باعث کاهش شدت جریان یا کاهش اثرات منفی آن شوند. در ادامه به بررسی راهکارهایی پرداخته‌ایم که ممکن است به مدیریت بهتر دوران قاعدگی کمک کنند:
مصرف ایبوپروفن
ایبوپروفن علاوه‌بر کاهش درد، میتواند به کاهش میزان خونریزی مرتبط با قاعدگی نیز یاری رساند؛ اگرچه در برخی موارد ممکن است باعث افزایش خونریزی شود. برخی مقالات علمی نشان می‌دهند که مصرف حدود ۸۰۰ میلی‌گرم (معادل چهار قرص بدون نسخه) ایبوپروفن، به‌صورت سه بار در روز، میتواند حجم خون قاعدگی را تا حدود ۳۰٪ کاهش بدهد. بااین‌حال، پزشکان هشدار می‌دهند که ایبوپروفن ممکن است پوشش معده را تحریک کند؛ بنابراین توصیه می‌شود همیشه همراه با غذا مصرف شود. همه افرادی که قصد مصرف ایبوپروفن به‌منظور کنترل قاعدگی را دارند، باید پیش‌از آن با پزشک خود مشورت کنند.
استفاده از حرارت
حرارت یکی از روش‌های مؤثر برای کاهش درد مرتبط با قاعدگی محسوب می‌شود. برای استفاده از حرارت می‌توانید از پدهای حرارتی، حمام‌های گرم، بطری‌های آب گرم یا پیچ‌های حرارتی بهره ببرید. هرچند هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان بدهد حرارت میتواند خونریزی را کاهش دهد؛ اما کاهش درد ناشی از آن، میتواند مدیریت قاعدگی را برای شما آسان‌تر کند.
استفاده از کاپ قاعدگی
کاپ قاعدگی یکی از گزینه‌های کمتر شناخته‌شده برای مدیریت خونریزی قاعدگی است. هرچند استفاده از کاپ قاعدگی بر میزان خونریزی تأثیری نمی‌گذارد؛ اما میتواند از نشت ناخواسته جلوگیری و کنترل بهتری بر برداشت خون ایجاد کند.
گیاه مانتل
مانتل (Alchemilla vulgaris) گیاهی از خانواده گل‌های رز است. مطالعات سنتی و یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که از دیرباز متخصصان طب سنتی از مانتل برای کمک به کاهش مشکلات مرتبط با قاعدگی، به‌ویژه خونریزی زیاد، استفاده می‌کرده‌اند. استفاده از چای یا مکمل‌های حاوی مانتل ممکن است به کاهش شدت خونریزی قاعدگی کمک کند.
ورزش سبک تا متوسط
ورزش‌های سبک تا متوسط می‌توانند با تحریک ترشح اندورفین‌های طبیعی بدن که خواص ضددرد دارند به کاهش گرفتگی‌های قاعدگی کمک کنند. بااین‌حال، ورزش بیش‌ازحد ممکن است باعث توقف قاعدگی شود؛ در چنین شرایطی لازم است با پزشک یا متخصص بهداشت مشورت شود زیرا ممکن است مشکلات دیگری بروز کند.
سخن پایانی
قطع کردن پریود امکانی است که با روش‌های گوناگون از قرص‌های ضدبارداری گرفته تا برخی تغییرات سبک زندگی، قابل‌دستیابی است. بااین‌حال، انتخاب شیوه مناسب به توجه و مشورت پزشکی نیاز دارد تا عوارض ناخواسته‌ای ایجاد نشود. در کنار مدیریت علمی قاعدگی، انتخاب ابزارها و محصولات راحت در دوران پریود اهمیت دارد. برند گروچا به‌همین‌دلیل محصولاتی مثل کاپ قاعدگی Levva Pharma، شورت زنانه مخصوص قاعدگی و پدهای گرم‌کننده عرضه می‌کند که تجربه دوران قاعدگی را بسیار آسان‌تر می‌کنند و برای تمام کسانی که در پی راحتی بیشتر هستند، گزینه‌ای مناسب به شمار می‌آیند.
سؤالات متداول
- قطع کردن پریود برای همیشه یا درازمدت ایمن است؟
با مشورت پزشک، استفاده از داروهای هورمونی برای توقف بلندمدت پریود میتواند ایمن باشد؛ اما ممکن است در ماه‌های اولیه، لکه‌بینی یا خونریزیهای خفیف رخ بدهد. همچنین، برخی ریسک‌ها نظیر افزایش خطر تشکیل لخته خون در افرادی که فاکتورهای مستعدکننده دارند، وجود دارد؛ لذا ضروری است از شرایط سلامت خود مطمئن باشید.
- آیا روش‌های خانگی و طبیعی واقعاً پریود را قطع می‌کنند؟
عموماً خیر. روش‌هایی مثل خوردن سرکه یا لیموترش، نوشیدن فلان دمنوش و … اگرچه در فضای مجازی مطرح می‌شوند؛ اما شواهد علمی برای قطع کردن پریود به‌صورت قطعی ندارند. این روش‌ها ممکن است شدت خونریزی را کاهش بدهند یا درد را تسکین ببخشند؛ اما توقف کامل معمولاً رخ نمی‌دهد.
- آیا در صورت قطع پریود می‌توانم حاملگی را تشخیص دهم؟
در شرایطی که از قرص‌های ضدبارداری با هدف قطع پریود استفاده می‌کنید، تشخیص بارداری تنها از طریق تست بارداری امکان‌پذیر است؛ چون نشانه تأخیری پریود دیگر وجود ندارد؛ بنابراین، اگر مشکوک به بارداری هستید، انجام تست خون یا ادرار را فراموش نکنید.
- خونریزی ناگهانی در وسط دوره مصرف قرص برای توقف پریود عادی است؟
بله، بسیار متداول است. ممکن است هنگام تلاش برای ادامه مصرف قرص بدون وقفه و حذف هفته استراحت، دچار لکه‌بینی یا خونریزی کم شوید که اصطلاحاً به آن خونریزی شکستگی (Breakthrough bleeding) گفته می‌شود. اغلب با ادامه مصرف منظم دارو، این حالت کاهش می‌یابد.
- آیا ورزشکاران حرفه‌ای به‌طور طبیعی بدون مصرف دارو پریود نمی‌شوند؟
برخی ورزشکاران در اثر فعالیت بدنی بسیار شدید یا کاهش شدید چربی بدن دچار آمنوره می‌شوند. این وضعیت میتواند سلامتی استخوان‌ها را به‌خطر بیندازد (خطر پوکی استخوان). این آمنوره غیرارادی است و توصیه می‌شود تحت نظارت پزشک تغذیه و غدد قرار بگیرند.
