راهنمای جامع خارش لبه های بیرونی واژن: علل، درمان و پیشگیری موثر
خارش لبه های بیرونی واژن می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت‌های قارچی (مانند کاندیدیازیس)، حساسیت‌های پوستی به محصولات بهداشتی معطر، لباس زیر غیرنخی، درماتیت تماسی، بیماری‌های پوستی مانند اگزما یا پسوریازیس، تغییرات هورمونی (مانند یائسگی یا بارداری) یا بیماری‌های مقاربتی مانند هرپس تناسلی باشد. تا انتها با ما همراه باشید تا به‌طور دقیق به شما بگوییم که خارش بیرونی واژن نشانه چیست.
خارش لبه های بیرونی واژن نشانه چیست؟
خارش لبه‌های بیرونی واژن که به آن فرج یا ولو (vulva) می‌گویند، علل مختلفی دارد که می‌تواند از عفونت‌های قارچی شایع و مواد تحریک‌کننده‌ای مانند صابون تا بیماری‌های پوستی، واژینیت و بیماری‌های مقاربتی (STIها) را شامل شود.
در وب‌سایت Cleveland clinic چنین نوشته شده است:
“Your vulva includes the soft folds of skin that surround your vagina, including your labia majora (the outer folds), labia minora (vaginal lips) and your clitoris.
Your vulva is a particularly moist and warm part of your body, making it especially vulnerable to irritation and infection.”
«ولو شامل چین‌های نرم پوستی، از جمله لابیا ماژورا (چین‌های بیرونی)، لابیا مینور (لبه‌های داخلی واژن) و کلیتوریس است که اطراف واژن را احاطه کرده‌اند.
ولو شما، یک ناحیه گرم و مرطوب از بدن است که آن را به‌ویژه مستعد تحریک، عفونت و خارش می‌کند.»
در ادامه تمام دلایل خارش این ناحیه را بررسی می‌کنیم:
تحریک‌کننده‌ها
بسیاری از صابون‌ها، ژل‌های دوش، شامپوها، لوسیون‌ها و دیگر محصولات بهداشتی شخصی که ممکن است در حمام یا دستشویی استفاده کنید، می‌توانند برای بافت‌های حساس اندام تناسلی خارجی شما تحریک‌کننده باشند و باعث خشکی، تحریک، قرمزی و خارش شوند. این نوع تحریک شایع است (به‌ویژه در کودکان) و گاهی به آن وولویتیس (vulvitis) صابونی یا شیمیایی گفته می‌شود.
بیماری‌های پوستی
ناحیه تناسلی خارجی درست مانند سایر قسمت‌های بدن مستعد مشکلات پوستی است و این مشکلات اغلب از دلایل اصلی خارش لبه های بیرونی واژن محسوب می‌شوند. شایع‌ترین علل عبارت‌اند از:
- تعریق: وقتی پروتئین موجود در عرق با باکتری‌های روی پوست واکنش می‌دهد، می‌تواند بوی نامطبوع ایجاد کند. همچنین وقتی عرق خشک می‌شود، ممکن است باعث خارش در ناحیه کشاله ران و ولو شود؛
- سوزش ناشی از اصلاح (Razor Burn): سوزش ناشی از اصلاح زمانی رخ می‌دهد که تیغ لایه سطحی پوست را برمی‌دارد و باعث می‌شود باکتری‌ها راحت‌تر وارد پوست شوند. این حالت معمولاً با خارش و برآمدگی‌های قرمز همراه است. اصلاح موی ناحیه تناسلی می‌تواند باعث ایجاد برآمدگی‌های قرمز یا موی زیرپوستی هم شود. در این حالت ممکن است پوست قرمز و متورم شود و خارش‌دار باشد؛
- اگزما: اگزما (درماتیت آتوپیک) نوعی بیماری پوستی است که باعث قرمزی و خارش می‌شود. اگزمای تناسلی زنان انواع مختلفی دارد که می‌توانند بر ناحیه ولو یا پوست بین دو باسن تأثیر بگذارند.
لیکن اسکلروز (Lichen Sclerosus)
لیکن اسکلروز یک بیماری مزمن پوستی است که باعث نازک، رنگ‌پریده و چروکیده شدن پوست می‌شود. این بیماری معمولاً نواحی تناسلی و مقعد را درگیر می‌کند؛ اما ممکن است روی قفسه سینه و بازوها هم ظاهر شود. بیشترین شیوع آن در دختران پیش‌از بلوغ و زنان پس‌از یائسگی است.
علت آن مشخص نیست؛ اما ممکن است با بیماری‌های خودایمنی یا اختلالات هورمونی مرتبط با سطح استروژن در ارتباط باشد. این بیماری معمولاً به‌صورت دوره‌ای ظاهر می‌شود، ممکن است باعث ایجاد زخم‌های دائمی شود و اگر درمان نشود، با گذشت زمان بدتر شود.
عفونت‌های مقاربتی (STIs)
چند بیماری مقاربتی می‌توانند باعث خارش ولو یا واژن شوند. بعضی از افراد مبتلا به این بیماری‌ها هیچ علامتی ندارند؛ به‌همین‌دلیل آزمایش منظم برای افراد فعال جنسی اهمیت دارد.
- کلامیدیا: کلامیدیا شایع‌ترین عفونت مقاربتی است و ممکن است با خارش واژینال همراه باشد. سایر علائم عفونت واژن شامل سوزش هنگام ادرار، ترشح غیرعادی یا خونریزی غیرطبیعی واژینال است. علائم معمولاً یک تا سه هفته پس‌از تماس جنسی با فرد آلوده ظاهر می‌شوند. اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند منجر به بیماری التهابی لگن، ناباروری و حاملگی خارج از رحم شود؛
- تبخال تناسلی (Genital Herpes): تبخال تناسلی یک بیماری غیرقابل‌درمان است که توسط ویروس هرپس سیمپلکس نوع ۲ (HSV-2) ایجاد می‌شود. این ویروس پس‌از ورود به بدن، در آن باقی می‌ماند و ممکن است به‌صورت نهفته یا با دوره‌هایی از عود علائم ظاهر شود. حدود ۱۲٪ از افراد ۱۴ تا ۴۹ ساله در آمریکا به HSV-2 مبتلا هستند. بسیاری از مبتلایان بدون علامت هستند یا علائم خفیف و گاه‌به‌گاه دارند. یکی از علائم اولیه ممکن است خارش واژینال باشد؛
- سوزاک (Gonorrhea): سوزاک یک عفونت باکتریایی است که با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. در صورت درمان‌نکردن، این بیماری می‌تواند منجر به بیماری التهابی لگن، ناباروری و حتی انتشار به مفاصل و سایر قسمت‌های بدن شود؛
- زگیل تناسلی (Genital Warts): زگیل تناسلی توسط ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ایجاد می‌شود. این زگیل‌ها به‌صورت برآمدگی‌های سفید یا همرنگ پوست در ناحیه ولو، واژن، دهانه رحم یا مقعد ظاهر می‌شوند؛
- تریکومونیازیس (Trichomoniasis): تریکومونیازیس یک بیماری مقاربتی شایع و قابل‌درمان است. علائم آن در افراد مختلف متفاوت است؛ اما خارش، سوزش، قرمزی یا التهاب ناحیه تناسلی، ناراحتی یا درد هنگام ادرار و ترشح واژینال شفاف، سفید، زرد مایل به سبز با بوی ماهی رایج هستند.
عفونت قارچی واژن (Yeast Infection)
خارش شدید در واژن و ولو معمولاً نشانه‌ای از عفونت قارچی است. علائم دیگر آن ترشح سفید و پنیری‌شکل و سوزش هستند. این عفونت زمانی رخ می‌دهد که قارچ کاندیدا (که به‌طور طبیعی در بدن وجود دارد) بیش‌ازحد رشد می‌کند.
عوامل افزایش‌دهنده خطر عبارت‌اند از:
- مصرف آنتی‌بیوتیک؛
- بارداری؛
- دیابت؛
- سیستم ایمنی ضعیف.
واژینوز باکتریایی (Bacterial Vaginosis – BV)
BV زمانی اتفاق می‌افتد که تعادل بین باکتری‌های خوب و بد در واژن به هم می‌خورد. واژن به‌طور طبیعی محیطی کمی اسیدی دارد که از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری می‌کند. علائم شایع آن خارش داخل و اطراف واژن، ترشح سفید یا خاکستری با بوی ماهی، به‌خصوص پس‌از رابطه جنسی است. درمان به‌موقع BV برای پیشگیری از عوارض آینده اهمیت دارد.
تغییرات هورمونی
استروژن نقش مهمی در سلامت بافت‌های واژن دارد. کاهش سطح استروژن باعث نازک، خشک و ملتهب شدن بافت‌های واژینال می‌شود که به آن آتروفی واژینال گفته می‌شود و علائم آن خارش و سوزش واژن، درد هنگام رابطه جنسی، سوزش هنگام ادرار است. دلایل کاهش استروژن عبارت‌اند از:
- یائسگی؛
- بارداری؛
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)؛
- اختلالات هیپوفیز یا تخمدان؛
- بیماری تیروئید؛
- درمان‌های سرطان مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی.
شپش ناحیه تناسلی (Pubic Lice یا Crabs)
اگر خارش در نواحی موی ناحیه تناسلی احساس می‌شود، ممکن است علت آن شپش ناحیه تناسلی باشد. این حشرات ریز در موی ناحیه تناسلی زندگی می‌کنند و باعث خارش شدید می‌شوند.
چند نکته مهم را باید در مورد آن‌ها بدانید:
- شپش‌ها معمولاً از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند؛ ولی تماس مستقیم با لباس یا ملافه آلوده هم ممکن است آن‌ها را منتقل کند؛
- شپش‌ها معمولاً در ناحیه بالایی ولو (mons pubis) زندگی می‌کنند؛
- ممکن است علائم دیگری نداشته باشید؛ اما معمولاً شپش‌ها یا تخم‌های آن‌ها به‌صورت حشرات قهوه‌ای روشن یا خاکستری روی پوست یا مو و تخم‌های سفید یا زردرنگ چسبیده به ساقه موها قابل‌مشاهده هستند.
درمان شپش تناسلی معمولاً ساده است و با استفاده از شامپوهای ضدشپش انجام می‌شود. شپش خطرناک نیست؛ اما باید برای بهداشت واژن و راحتی به‌سرعت درمان شود.
علائم همراه با خارش لبه های بیرونی واژن
علائم همراه با خارش می‌توانند سرنخ‌های مهمی برای تشخیص علت اصلی بدهند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- ترشحات غیرطبیعی: ترشحات سفید و پنیری‌شکل ممکن است نشان‌دهنده عفونت قارچی باشد؛ درحالی‌که ترشحات بدبو و خاکستری می‌توانند به واژینوز باکتریایی اشاره کنند؛
- قرمزی و تورم: التهاب و قرمزی لابیاها معمولاً با عفونت یا حساسیت پوستی همراه است؛
- سوزش یا درد: سوزش هنگام ادرار یا رابطه جنسی می‌تواند نشانه عفونت یا بیماری مقاربتی باشد؛
- زخم یا تاول: وجود زخم‌های دردناک ممکن است به هرپس تناسلی اشاره داشته باشد؛
- پوسته‌پوسته‌شدن پوست: این علامت می‌تواند به بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس یا اگزما مرتبط باشد.
خارش لبه های بیرونی واژن چگونه درمان می‌شود؟
درمان خارش این ناحیه بستگی به علت التهاب دارد. در بسیاری از موارد، محافظت از ناحیه ولو در برابر عوامل تحریک‌کننده و رعایت بهداشت صحیح می‌تواند علائم را کاهش دهد. انجام اقدامات زیر توصیه می‌شود:
- اجتناب از عوامل تحریک‌کننده: استفاده از محصولات بهداشتی زنانه، صابون‌ها یا شوینده‌هایی را که ممکن است باعث تحریک ولو شوند، متوقف کنید. لباس زیر نخی، سفید و گشاد بپوشید تا ناحیه ولو و واژن تهویه مناسب داشته باشند؛
- استفاده از کرم‌های تجویزشده توسط پزشک: پزشک ممکن است یک پماد هیدروکورتیزون بدون نسخه برای کاهش خارش و التهاب تجویز کند. در برخی موارد، کرم موضعی استروژن برای کاهش علائم ولوویت تجویز می‌شود؛
- نشستن در لگن آب گرم (سیتز بث): سیتز بث یک حمام کم‌عمق با آب گرم است که می‌تواند به کاهش خارش و سوزش کمک کند.
اگر درمان‌های اولیه مؤثر نباشند، مراجعه به پزشک را به تأخیر نیندازید. برای تشخیص دقیق علت خارش واژن، پزشک معمولاً مراحل زیر را طی می‌کند:
- بررسی تاریخچه پزشکی: پزشک درباره علائم، شدت خارش، زمان شروع، سابقه عفونت‌های قبلی و محصولات بهداشتی استفاده‌شده سؤالاتی می‌پرسد؛
- معاینه فیزیکی: بررسی ظاهری ناحیه تناسلی برای شناسایی التهاب، قرمزی یا ترشحات غیرطبیعی انجام می‌شود؛
- کشت ترشحات واژن: برای تشخیص عفونت‌های قارچی، باکتریایی یا ویروسی؛
- آزمایش ادرار: برای بررسی عفونت‌های ادراری که ممکن است باعث خارش شوند؛
- آزمایش خون: برای بررسی سطوح هورمونی، دیابت یا سایر بیماری‌های مرتبط؛
- نمونه‌برداری (بیوپسی): در موارد نادر، اگر پزشک به بیماری‌های پوستی یا سرطان مشکوک باشد، نمونه‌برداری از پوست انجام می‌شود.
پس‌از تشخیص علت خارش، پزشک شروع به انجام درمان‌های پزشکی می‌کند. برخی از درمان‌های رایج عبارت‌اند از:
- داروهای ضدقارچ: برای عفونت‌های قارچی مانند کاندیدیازیس، کرم‌ها یا شیاف‌های ضدقارچ مانند کلوتریمازول یا میکونازول تجویز می‌شود؛
- آنتی‌بیوتیک‌ها: آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند مترونیدازول برای درمان واژینوز باکتریایی یا برخی بیماری‌های مقاربتی استفاده می‌شود؛
- کرم‌های استروئیدی: کرم‌های موضعی مانند هیدروکورتیزون به‌منظور کاهش التهاب ناشی از اگزما یا درماتیت تماسی توصیه می‌شود؛
- پروبیوتیک‌ها: محصولاتی مانند لاکتوواژ که حاوی لاکتوباسیلوس هستند، می‌توانند تعادل فلور باکتریایی واژن را بازگردانند و از رشد قارچ‌ها جلوگیری کنند؛
- درمان بیماری‌های مقاربتی: بیماری‌هایی مانند هرپس تناسلی یا زگیل تناسلی نیاز به داروهای ضدویروسی یا روش‌های تخصصی مانند لیزر دارند.
پزشک ممکن است آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی بیماری‌های نادرتر یا جدی‌تری مانند «لیکن اسکلروز» یا سرطان ولو انجام دهد. در صورت وجود این بیماری‌ها، درمان‌های تخصصی‌تری لازم است.
بهترین مکان برای خرید محصولات قاعدگی
در دوران قاعدگی، استفاده از محصولات بهداشتی مناسب می‌تواند به پیشگیری از تحریکات پوستی و خارش لبه‌های بیرونی واژن کمک کند. فروشگاه اینترنتی گروچا با تمرکز بر ارتقاء سلامت و بهداشت بانوان، مجموعه‌ای تخصصی از محصولات قاعدگی را عرضه می‌کند که مطابق با استانداردهای جهانی طراحی و انتخاب شده‌اند. این فروشگاه با رویکردی آگاهانه، بستری ایمن و قابل‌اعتماد برای خرید انواع محصولات قاعدگی، از جمله انواع نوارهای بهداشتی، پد روزانه، کاپ قاعدگی، شورت مخصوص پریود و پک‌های مراقبتی ویژه دوران قاعدگی فراهم کرده است.
کاپ‌های قاعدگی موجود در گروچا از سیلیکون پزشکی ضدحساسیت تولید و در سایزهای متنوع متناسب با آناتومی بدن بانوان طراحی شده‌اند. استفاده از این محصولات نه‌تنها به کاهش ضایعات محیطی کمک می‌کند، بلکه گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و سالم برای بانوان فعال و دغدغه‌مند به شمار می‌رود. همچنین محصولات برندهایی مانند Levva Pharma، نشان از دقت گروچا در انتخاب کالاهای باکیفیت و معتبر دارند.
گروچا علاوه‌بر محصولات اصلی، لوازم جانبی مفید مانند لیوان استریل‌کننده کاپ قاعدگی و پدهای گرم‌کننده هم عرضه می‌کند. این فروشگاه با ارسال سریع، بسته‌بندی محرمانه و مشاوره تخصصی، تجربه‌ای حرفه‌ای و مطمئن را برای بانوان ایرانی رقم می‌زند.
سخن پایانی
خارش لبه های بیرونی واژن مشکلی شایع اما قابل‌درمان است که می‌تواند به‌دلایل مختلفی از جمله عفونت‌ها، حساسیت‌های پوستی، تغییرات هورمونی یا بیماری‌های پوستی ایجاد شود. تشخیص دقیق از طریق معاینه پزشکی و آزمایش‌های لازم امکان‌پذیر است. با رعایت بهداشت، استفاده از محصولات مناسب و در صورت نیاز، درمان‌های پزشکی می‌توانید این مشکل را به‌طور مؤثر مدیریت کنید. اگر خارش شدید یا مداوم است، حتماً با یک متخصص زنان مشورت کنید تا از عوارض احتمالی پیشگیری شود.
منابع:
