خوابیدن با جوراب واریس چه فوایدی دارد و برای چه کسانی توصیه نمی‌شود؟

بطور کلی در هنگام خواب، پاها در وضعیت افقی قرار می‌گیرند و نیروی جاذبه تاثیر چندانی بر جریان خون و سیستم وریدی ندارد. به همین دلیل گردش خون در حالت خوابیده به‌ صورت طبیعی انجام می‌شود و بسیاری از پزشکان خوابیدن با جوراب واریس در شب را، ضروری نمی‌دانند. با این حال در برخی موارد خاص مانند ادم شدید و یا مراقبت‌های پس از جراحی، ممکن است استفاده از جوراب واریس در هنگام خواب توصیه شود. پزشکان معمولا استفاده از جوراب واریس را برای طول روز توصیه می‌کنند و در این زمینه اتفاق نظر دارند. اما اینکه خوابیدن با جوراب واریس در هنگام شب نیز مفید است یا نه، موضوعی است که در این مقاله به آن پرداخته‌ایم.

آیا خوابیدن با جوراب واریس درست است؟

پیش‌تر نیز به این موضوع اشاره شد که در حالت کلی خوابیدن با جوراب واریس مزیت خاصی محسوب نمی‌شود، چرا که جریان خون در حالت خوابیده به خوبی انجام می‌شود. به همین دلیل فشار جوراب واریس در این حالت کمکی نمی‌کند و نیازی به استفاده از آن در شب وجود ندارد. دکتر جوزف در کلینیک کلیولند health.clevelandclinic نیز در اینباره اینچنین می‌گوید:

“The benefit occurs when you’re up and moving, and gravity is working on your veins,” he says. “When you’re lying down, you take away the effect of gravity. So there’s no reason to wear compression socks when lying down or sleeping.”

فایده اصلی زمانی است که شما بیدارید و در حال حرکت هستید، و گرانش بر روی رگ‌های شما تاثیر می‌گذارد. وقتی شما دراز می‌کشید، اثر گرانش از بین می‌رود. بنابراین دلیلی برای پوشیدن جوراب‌های فشاری هنگام دراز کشیدن یا خوابیدن وجود ندارد.

این موضوع در زمانی که شما در بیمارستان هستید و یا بعد از جراحی پروفیلاکسی ترومبوز قرار دارید، متفاوت است. بیشتر پزشکان در چنین شرایطی، خوابیدن با جوراب واریس را تجویز می‌کنند. علت این موضوع به دلیل غیر فعال بودن پمپاژ عضلات ساق پا است که خطر لخته خون را بالا می‌برد.

در ادامه برای بررسی بیشتر، به مزایا و معایب خوابیدن با جوراب واریس می‌پردازیم.

مزایای خوابیدن با جوراب واریس

اگرچه خوابیدن با جوراب واریس یک ضرورت عمومی نیست و تنها در مواقع خاصی، پزشک استفاده مداوم از جوراب واریس را توصیه می‌کند. اما در برخی موارد خاص می‌تواند مزایایی به همراه داشته باشد که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم:

بهبود گردش خون

از مزیت‌های اولیه استفاده از جوراب واریس یا همان جوراب فشاری این است که باعث بهبود گردش خون در پاها می‌شود. پوشیدن جوراب واریس در رختخواب برای افرادیکه دچار تورم پا، گردش خون ضعیف و یا واریس شدید هستند، مفید است.

کاهش تورم

در افرادی که از ادم یا لنف ادم رنج می‌برند، استفاده از جوراب واریس در شب می‌تواند باعث کاهش تجمع مایعات و تسکین تورم پا شود.

پیشگیری از لخته شدن خون

سایت daynnightmed درباره پیشگیری از لخته خون این چنین گفته است:

People who suffer from edema or lymphedema may find relief in wearing compression socks at night, as they can help reduce the accumulation of fluids in the legs.

“برای کسانی که در معرض خطر ترومبوز ورید عمقی یا DVT هستند، پوشیدن جوراب‌های فشاری ممکن است مفید باشد. به خصوص در دوره‌های بی‌حرکتی طولانی مدت، مانند خواب.”

کاهش علائم بیماری وریدی

افرادی که از نارسایی مزمن وریدی رنج می‌برند، ممکن است با استفاده از جوراب واریس در شب، احساس راحتی بیشتر و کاهش تورم بهتری را تجربه کنند.

معایب خوابیدن با جوراب واریس

با اینکه استفاده از جوراب واریس در موقع شب برای برخی از بیماری‌ها مانند ادم شدید ضروری است، اما در شرایطی که استفاده از جوراب واریس ضرورتی ندارد، پوشیدن آن هنگام خواب می‌تواند با خطراتی همراه باشد. معایب استفاده از جوراب فشاری شامل موارد زیر است:

ایجاد احساس ناراحتی و گرما

از آنجاییکه جوراب‌های واریس تنگ و گرم است، برای برخی از افراد می‌تواند در هنگام شب احساس ناراحتی و اذیت ایجاد نماید. مخصوصا این موضوع برای افراد گرمایی یا کسانیکه در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند، احساس ناراحتی بیشتری را به همراه دارد.

تحریک یا زخم شدن پوست

استفاده طولانی مدت و نامناسب از جوراب واریس بی کیفیت، می‌تواند سبب تحریک پوست و یا زخم شدن آن شود. مخصوصا این حالت در جوراب‌هایی که دارای تنیدگی خوبی نیستند، بیشتر دیده می‌شود.

اختلال در گردش خون

اگر جوراب بسیار تنگ باشد یا به‌درستی در پا قرار نگیرد، ممکن است به جای کمک به جریان خون، مانع از گردش آن شود.

وابستگی ذهنی و کاهش مراقبت پوستی

خوابیدن با جوراب واریس به‌صورت مداوم باعث شده تا برخی از افراد برای راحتی بیشتر، از در آوردن جوراب اجتناب کنند. این موضوع سبب می‌شود تا مراقبت و رسیدگی از پوست به خوبی صورت نگرفته و یا از چشم فرد دور بماند.

نکات مهم در هنگام انتخاب جوراب واریس مناسب برای خواب

اگر پزشک شما توصیه کرده است که در خواب از جوراب فشاری استفاده کنید، نیاز است تا به نکات زیر توجه داشته باشید:

• فشار مناسب: از آنجاییکه جوراب‌های واریس در تنوع زیادی از میزان فشار عرضه می‌شوند، برای جوراب فشاری در هنگام خواب، باید از میزان فشرده سازی خفیف آنها استفاده نمایید. در مدل‌های خفیف جوراب واریس، میزان فشرده سازی بین 8 تا 15 میلی متر جیوه بوده و این در حالی است که در نمونه‌های بسیار سفت، بین 30 تا 40 میلی متر جیوه است. بنابراین انتخاب جوراب مناسب برای خواب، اهمیت زیادی دارد. چرا که در حالت افقی پا، جریان خون بهتر انجام شده و نیاز به فشار زیاد به وریدها نیست.
• قرارگیری صحیح جوراب: اگر جوراب خود را در هنگام خواب به خوبی نپوشیده باشید، استفاده از آن می‌تواند نتیجه عکس دهد. در حالت نادرست استفاده از جوراب واریس، سبب جلوگیری از گردش خون در پا می‌شود. برای این منظور نیاز است تا جوراب را طوری بپوشید که در موقع خواب حرکت نکرده و یا بیش از اندازه سفت نباشد. جمع شدن جوراب در بخشی از پا و یا پایین آمدن آن، باعث شده تا گردش خون به خوبی صورت نگیرد.
• پارچه مناسب و تنفس‌پذیر: برای جوراب واریس مناسب خواب از مدل‌هایی استفاده کنید که دارای پارچه تنفس‌پذیر و راحت باشد. این کار باعث شده تا پوست شما در موقع خواب به خوبی در معرض هوا قرار داشته و همچنین دچار تعریق بدن نمی‌شوید.
• مشورت با پزشک:  قبل از اینکه از جوراب واریس در زمان خواب استفاده کنید، نیاز است تا با یک متخصص پوست در این زمینه صحبت کنید. پزشک در این زمینه شرایط ایمن‌تر و مناسب‌تری برای مراقبت از پوست و پیشگیری از مشکلات پوستی برای شما فراهم می‌کند.

نکات مهم برای خوابیدن با جوراب واریس

با اینکه بیشتر پزشکان تنها استفاده از جوراب واریس را برای طول روز مناسب می‌بینند، اما در برخی مواقع نیاز به خوابیدن با جوراب واریس وجود دارد. به همین دلیل نیاز است تا حتما از جوراب فشاری مناسبی استفاده نمایید. اما جوراب واریس مناسب شب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ در اینجا به نکات مهم در این زمینه می‌پردازیم:

• اندازه مناسب: در مواقعی‌که جوراب واریس سایز شما نباشد، می‌تواند باعث فشار آوردن بیش از حد به پاها شود. در چنین شرایطی ممکن است باعث ایجاد زخم‌های پوستی شود. بنابراین حتما جوراب واریس متناسب با سایز خود را انتخاب نمایید، چرا که این موضوع در زمان استفاده مداوم و موقع خواب می‌تواند آسیب‌های بیشتری به پوست و گردش خونتان وارد نماید.
• انتخاب سطح فشار مناسب: از آنجاییکه جوراب‌های فشاری دارای سطوح مختلفی از فشار هستند، انتخاب نوع مناسب برای خواب بسیار مهم است. این جوراب‌ها از مدل خفیف تا بسیار سفت بوده که برای خوابیدن در هنگام شب، سطوح پایین‌تر فشار توصیه می‌شود. 
• اطمینان از یکنواخت بودن فشار جوراب: اگر در هنگام خواب تکان زیاد می‌خورید و جوراب در پای شما حرکت می‌کند، باید طوری آن را قرار دهید که نه بیش از حد سفت باشد و نه در یک سمت جمع شود. این حالت باعث شده تا جوراب نتیجه عکس داده و گردش خون شما را محدود کند.
• جنس: نوع جنس جوراب واریسی که برای خوابیدن انتخاب می‌کنید می‌بایست تنفس‌پذیر و راحت باشد. برخی از مدل‌های جوراب فشاری دارای پارچه‌های ضد رطوبت بوده که پاها را خشک و خنک نگه می‌دارد. سعی کنید از بهترین مارک جوراب واریس استفاده کنید.

جمع بندی

خوابیدن با جوراب واریس از نظر پزشکی انتخاب همه افراد نبوده و تنها برای افرادیکه دارای شرایط خاص پزشکی هستند، توصیه می‌شود. بطور کلی استفاده از جوراب فشاری در هنگام خواب توصیه نشده و حتی می‌تواند سبب ناراحتی‌هایی مانند تحریک پوست و یا زخم آن شود. به همین دلیل استفاده از جوراب واریس برای خواب حتما باید زیر نظر یک متخصص انجام شده و بدون تجویز استفاده نشود.

منابع: health.clevelandclinic