جوراب واریس چیست؟ انواع + مزایا و معایب استفاده

جوراب واریس یا جوراب فشاری نوعی پوشش طبی است که با وارد کردن فشار کنترل‌شده به پاها، به بهبود جریان خون، کاهش ورم و پیشگیری از تشدید بیماری‌های وریدی کمک می‌کند و انواع مختلفی اعم از مدل‌های تدریجی، ضد آمبولی و حمایتی دارند. اگر چه استفاده صحیح از این جوراب‌ها فواید زیادی دارد، اما در صورت انتخاب نادرست سایز یا استفاده طولانی‌مدت بدون نظر پزشک، ممکن است عوارضی مانند زخم یا اختلال در گردش خون ایجاد شود. توصیه می‌شود این جوراب‌ ها از صبح و در حالت خوابیده یا نشسته تا حدود ۸ تا ۱۲ ساعت پوشیده شوند.

جوراب فشاری یا جوراب واریس چیست؟

به این سوال که جوراب واریس چیست، پیش‌تر پاسخ داده‌ایم. اما عملکرد این جوراب‌ها بدین صورت است که جوراب‌ فشاری با وارد کردن فشار به قسمت پایین پاها، باعث بهبود جریان خون در این ناحیه شده و سبب کاهش تورم و درد پا می‌شود. جوراب واریس تنها برای افرادیکه دارای نارسایی وریدی هستند استفاده نمی‌شود، بلکه در خیلی از مواقع جهت پیشگیری از ابتلا و یا برای بعد از جراحی‌ها، تجویز می‌شود. حتی استفاده از جوراب واریس برای برخی از مشاغل مانند پرستاران، معلمان و یا فروشندگانی که به مدت طولانی سرپا هستند، نیز توصیه می‌شود.

جوراب واریس برای وریدهای واریسی تنها در زمانی پیشنهاد می‌شود که استفاده از جراحی و یا روش‌های درمانی دیگر، برای شما گزینه مناسبی نباشد. همچنین این جوراب‌ها برای افرادیکه دارای مشکلات جریان خون در شریان‌های خود هستند، توصیه نمی‌شود و باید در ابتدا یک متخصص این مشکلات را بررسی نماید.

از آن‎جایی که جوراب واریس انواع مختلفی دارد، نیاز است تا حتما برای انتخاب نوع مناسب‌، زیر نظر پزشک جوراب را تهیه و استفاده نمایید. همچنین بهترین حالت استفاده از جوراب واریس در طول مدت روز بوده و نیاز است تا در هنگام شب آن را از پا در آورید.

در سایت nhs.uk درباره درمان واریس اینگونه توضیح داده است:

There are several types of treatment that may be offered, including: procedures to block blood flow in the veins, such as endothermal ablation and foam sclerotherapy surgery to remove varicose veins compression stockings The specialist will explain which treatment may be best for you, and the benefits and risks.

“چندین نوع درمان ممکن است به شما پیشنهاد شود، از جمله:

• روش‌هایی برای مسدود کردن جریان خون در رگ‌ها، مانند ابلیشن اندوترمال و اسکلروتراپی فومی
• جراحی برای برداشتن رگ‌های واریسی
• جوراب‌های فشاری

متخصص توضیح خواهد داد که کدام درمان برای شما مناسب‌تر است و مزایا و خطرات آن را شرح خواهد داد.”

انواع جوراب واریس

از آن‌جایی که جوراب فشاری انواع مختلفی دارد، باید نوع جوراب واریس متناسب با شرایط شما تجویز شود تا بهترین تاثیر را داشته باشد. بنابراین نیاز است تا در ابتدا حتما با پزشک خود در این زمینه مشورت نمایید. اما در اینجا به بررسی انواع جوراب واریس می‌پردازیم:

جوراب واریس تدریجی

این جوراب‌ها از نوع ویژه‌ای بوده که در داروخانه‌ها قابل دسترس است. جوراب فشاری تدریجی همچنین دارای میزان درجات فشار مختلفی بوده و در اندازه‌های متنوعی نیز عرضه می‌شود. دلیل اینکه به این جوراب فشاری، تدریجی گفته می‌شود این است که در قسمت مچ پا دارای بیشترین حد فشار بوده و به تدریج، میزان فشار با رسیدن به بالای پا، کم می‌شود. طبقه بندی جوراب‌های واریس تدریجی بصورت زیر است:

فشار	مقدار فشار	کلاس
8-15 mmHg	فشار ملایم	پشتیبانی
15-20 mmHg	فشار متوسط	کلاس 1
20-30 mmHg	فشار قوی	کلاس 2
30-40 mmHg	فشار خیلی قوی	کلاس 3

کلاس “پشتیبانی” دارای کمترین میزان فشار بوده و برای حفظ سلامت پاها موثر است. این مدل برای افرادیکه دچار درد پا در هنگام ایستادن و یا نشستن طولانی مدت هستند، استفاده می‌شود. کلاس 1 دارای میزان فشار متوسط بوده و جزو اولین نوع جوراب واریس پزشکی است. این مدل برای کسانیکه دچار بیماری خفیف واریس هستند، تجویز می‌شود. در سایت vein321 درباره کلاس 1 این چنین گفته شده است:

Circulation is enhanced with the use of mild compression stockings. Small swelling can be controlled even in pregnant women. Class 1 is used in the prevention of deep vein thrombosis. Those who engage in sports are also prescribed with this class of compression stockings.

“گردش خون با استفاده از جوراب‌های فشاری ملایم بهبود می‌یابد. این نوع جوراب‌ها می‌توانند ورم‌های خفیف را حتی در زنان باردار کنترل کنند. جوراب‌های فشاری کلاس ۱ برای پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT) استفاده می‌شوند. همچنین برای افرادی که فعالیت‌های ورزشی انجام می‌دهند نیز، این نوع جوراب‌ها تجویز می‌شوند.”

کلاس 2 جوراب‌های واریس تدریجی، دارای فشار قوی بوده که برای ورم‌های خفیف تا متوسط واریس، ترومبوز وریدی عمیق و یا بیمارانی که بعد از جراحی اسکلروتراپی قرار گرفته‌اند، تجویز می‌شود. این مدل برای درمان زخم‌های وریدی فعال نیز موثر است.

کلاس 3 دارای بالاترین سطح فشار بوده و تنها به تجویز پزشک قابل استفاده است. این مدل برای بیمارانی که دارای مشکلات وریدی شدید هستند، استفاده می‌شود. جوراب واریس کلاس 3، از ترومبوز وریدی عمیق نیز پیشگیری می‌کند. همچنین کلاس 3 جوراب واریس برای کاهش علائم هیپوتنشن ارتوستاتیک و هیپوتنشن وضعیتی موثر است.

جوراب واریس ضد آمبولی

جوراب واریس ضد آمبولی مشابه جوراب فشاری تدریجی است. اما این جوراب‌ها برای پیشگیری از ترومبوز وریدی عمیق (DVT) استفاده می‌شود. جوراب واریس ضد آمبولی، سرعت جریان خون را افزایش داده و بازگشت وریدی را تحریک می‌کند. این جوراب‌ها معمولا برای بیمارانی که بستری هستند و یا توانایی حرکت ندارند، تجویز می‌شود. از این مدل نیز در اندازه‌های مختلفی تولید می‌شود که تا زانو و یا تا ران پا وجود دارد.

جوراب واریس حمایتی

یکی از جوراب واریس‌‌های غیر پزشکی، جوراب حمایتی کشی است. از این جوراب‌ها به افرادی توصیه می‌شود که به مدت طولانی در حالت ایستاده‌اند. استفاده از این نوع، برای حمایت از پای پرستاران، معلمان و مهمانداران است. میزان فشار جوراب واریس حمایتی کمتر از جوراب فشاری تدریجی است. همچنین مقدار فشار آن بصورت یکنواخت بوده و بدون حالت تدریجی ایجاد می‌شود. این نوع جوراب‌ها امکان تهیه از داروخانه‌ها را بدون تجویز پزشک دارد.

انواع جوراب واریس بر اساس ارتفاع جوراب

جوارب واریس با توجه به طول ساق می‌تواند یکی از مدل‌های زیر باشد:

جوراب واریس زیر زانو

این جوراب تا زیر زانو را پوشش می‌دهد و به بهبود واریس در قسمت ساق کمک می‌کند.

جوراب واریس بالای زانو

این جوراب تا بالای زانو می‌آید و برای درمان واریس در ران پا استفاده می‌شود.

جوراب واریس شلواری

این جوراب تا زیر شکم را می‌پوشاند و برای بهبود واریس در قسمت ران و شکم موثر است.

انواع جوراب واریس بر اساس مدل پنجه

درضمن جوراب‌های واریس از نظر مدل و طراحی قسمت پنجه هم با هم فرق می‌‌کنند. پنجه‌های این جوراب‌ها معمولا در دو نوع و مدل زیر طراحی می‌شوند:

جوراب واریس پنجه باز یا بدون پنجه

این مدل به‌درد کسانی می‌خورد که پاهایشان به‌دلیل بیماری زخم شده یا نمی‌توانند ناخن‌هایشان را کوتاه کنند.

جوراب واریس پنجه بسته

این مدل مثل همه جوراب‌ها پنجه دارد و برای کسانی مناسب است که درگیر وضعیت حاد بیماری نیستند و پاهایشان زخم نیست.

جوراب واریس برای چی خوبه؟

حالا که می‌دانیم جوراب واریس چیست و انواع آن کدام است، بهتر است تا با فواید جوراب واریس نیز آشنا شوید:

بهبود گردش خون

 جوراب واریس به دلیل فشار آوردن تدریجی که از قسمت پایین تا بالای پاها است، باعث شده تا خون به خوبی به سمت قلب جریان پیدا کند. این حالت از تجمع خون در پاها و در نتیجه تورم آن جلوگیری می‌کند. به همین دلیل است که پزشکان پوشیدن جوراب واریس بعد از عمل بای پس را تجویز میکنند. در واقع استفاده از جوراب واریس باعث شده تا گردش خون بهتر انجام شده، خطر لخته خون کاهش پیدا کرده و همچنین از تورم پا نیز جلوگیری می‌شود.

همچنین استفاده از جوراب واریس در هنگام ورزش، موجب بهبود گردش خون به‌ ویژه در اندام‌های تحتانی شده و بازگشت موثر خون به قلب را تسهیل می‌کند. همین موضوع نیز باعث شده که امروزه جوراب واریس و یا ساق‌ بندهای فشاری، محبوبیت زیادی در بین ورزشکاران پیدا کند.

کاهش درد، تورم و خستگی پا

استفاده مداوم از جوراب واریس باعث شده تا از تورم پاها به دلیل نشستن و یا ایستادن طولانی مدت، جلوگیری شود. همچنین درد و خستگی ناشی از تجمع خون در پاها نیز کاهش می‌یابد.

پیشگیری از بیشتر شدن واریس پاها

جوراب واریس از پیشرفت بیماری و تشدید آن جلوگیری می‌کند. جوراب فشاری با ایجاد فشار به پاها مانع از مشکلات شدیدتر مانند زخم‌های وریدی یا ترومبوز ورید عمقی (DVT)، می‌شود.

بهتر شدن کیفیت زندگی

جوراب‌های واریس با کم شدن علائم بیماری مانند سنگینی در پاها، سوزش و احساس بی‌قراری باعث شده تا کیفیت زندگی شما بهتر شده و احساس راحتی بیشتری در طول روز داشته باشید.

کمک به بهبود درمان‌های بیماری‌های وریدی

پزشکان بعد از جراحی واریس و یا درمان‌هایی مانند اسکلروتراپی، استفاده از جوراب واریس را تجویز می‌کنند. این کار باعث جلوگیری از عود بیماری می‌شود.

عوارض جوراب واریس

جوراب واریس اگر چه برای بهبود گردش خون و کاهش ورم پاها بسیار مفید است، اما اگر به‌درستی استفاده نشود یا سایز مناسبی نداشته باشد، ممکن است مشکلاتی به‌وجود بیاورد. مثلاً اگر بیش از حد تنگ باشد، می‌تواند باعث فشار زیاد، قرمزی، خارش یا حتی زخم روی پوست شود. گاهی هم ممکن است باعث احساس گرما یا تعریق بیش از حد در پاها شود، به‌خصوص در فصل‌های گرم. همچنین پوشیدن طولانی‌مدت بدون تجویز پزشک ممکن است گردش طبیعی خون را مختل کند. به همین دلیل همیشه باید طبق نظر پزشک و با دقت در انتخاب سایز و زمان استفاده، از این جوراب‌ها استفاده کرد.

جوراب واریس را چند ساعت بپوشیم؟

در حالت کلی توصیه می‌شود این جوراب‌ها از صبح، بلافاصله پس از بیدار شدن و قبل از پایین آمدن از تخت پوشیده شوند و مدت زمان استفاده از جوراب واریس در طول روز هم حداقل ۸ تا ۱۲ ساعت است.

خوابیدن با جوراب واریس

وقتی ما می‌خوابیم، پاها هم‌ سطح بدن قرار می‌گیرند و نیروی جاذبه که در حالت ایستاده روی رگ‌ ها فشار می‌آورد، دیگر اثر چندانی ندارد. به همین خاطر، خون در حالت درازکش راحت‌تر و طبیعی‌تر در رگ‌ها جریان پیدا می‌کند. به همین دلیل خیلی از پزشکان خوابیدن با جوراب واریس را ضروری نمی دانند.

البته در شرایط خاص مثل ورم‌های شدید یا دوران نقاهت بعد از عمل جراحی، ممکن است پزشک استفاده از جوراب واریس را حتی در زمان خواب تجویز کند. در مجموع، توصیه اصلی پزشکان این است که این جوراب‌ها بیشتر در طول روز استفاده شوند؛ اما اینکه آیا پوشیدن آن‌ها هنگام خواب هم می‌تواند مفید باشد یا نه، موضوعی است که در ادامه مقاله درباره‌اش صحبت کرده‌ایم.

نحوه پوشیدن جوراب واریس

نحوه پوشیدن جوراب واریس در ابتدا سخت بوده و این موضوع کاملا طبیعی است. برای پوشیدن جوراب واریس، بهتر است این کار را اول صبح و پیش از آن‌که از تخت بیرون بیایید انجام دهید، چون در این زمان پاها هنوز دچار ورم نشده‌اند. پیش از شروع، مطمئن شوید که پوست پا کاملاً خشک است. اگر از کرم یا لوسیون استفاده کرده‌اید، صبر کنید تا به‌طور کامل جذب شود. سپس جوراب را پشت‌و‌رو کرده و آن را تا مچ پا برگردانید، پا را داخل بخش آماده‌شده قرار دهید و با دقت، بخش برگردانده‌شده را به‌آرامی به سمت بالا بکشید. در حین بالا کشیدن، با دست سطح جوراب را صاف کنید تا هیچ‌گونه چین‌وچروکی نماند و فشار جوراب به‌صورت یکنواخت روی پا پخش شود.

بهترین مارک جوراب واریس

در ادامه چند تا از برندهای معروف ایرانی و خارجی که در زمینه تولید بهترین جوراب واریس فعالیت میکنند را معرفی میکنیم:

بهترین مارک جوراب واریس ایرانی

• برند پاک سمن
  برند طب و صنعت
• برند ورنا
• برند آرین فارمد
• برند سما طب
• برند طب نی
• برند چیپسو
• برند اورمان
• برند نیکوتن (Nicotine)

بهترین مارک جوراب واریس خارجی

• برند سیگ‌وریس (Sigvaris)
• برند Jobst
• برند مدی (Medi)
• برند جوزو (Juzo)
• برند دکتر شولز (Dr. Scholl’s)
• برند Bauerfeind
• برند واریمد (Varimed)
• برند Venosan
• برند کمپرشن زون (Compression Zone)
• برند واریس اپو (Oppo)
• برند Levsox
• برند Bombas
• برند SockWell

جمع بندی

در این مقاله با جوراب فشاری و اینکه جوراب واریس چیست، آشنا شدید. وریدهای واریسی با علائمی مانند تورم و پیچ خوردگی وریدها در زیر پوست، درد، احساس خستگی و سنگینی در پاها، تغییرات پوستی و تورم در ناحیه مچ یا ساق پا، مشخص می‌شوند. این علائم در مواقعی با استراحت و بالا بردن پاها، بهتر می‌شود. اما استفاده از جوراب واریس باعث شده تا از شدت بیماری جلوگیری شده و همچنین سبب کاهش علائم، در هنگام استفاده از جوراب فشاری می‌شود. شما می‌توانید در کنار استفاده از جوراب واریس، برای بهتر شدن وریدهای پا از مواردی چون کم کردن وزن، بالا نگه داشتن پاها، ورزش منظم، جلوگیری از خشکی پوست پا و حفظ سلامت پاها، استفاده کنید.

منابع: mayoclinic, discountsurgical, webmd