10 علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود + راه‌های درمان

لکه‌ بینی قهوه‌ای بعد از پریود معمولاً نشانه‌ ای از وجود خون قدیمی است که به‌ تدریج از رحم خارج می‌شود و جای نگرانی ندارد. این وضعیت می‌تواند به دلیل قاعدگی سبک، پیش‌ یائسگی، استفاده از IUD یا قرص‌های هورمونی، یا تغییرات هورمونی طبیعی بدن باشد. با این حال، در مواردی ممکن است علت آن مشکلات پزشکی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، عفونت‌های مقاربتی، کیست یا فیبروم‌های رحمی، بارداری خارج از رحم یا سقط جنین باشد. اگر لکه‌بینی با علائمی مانند درد، بوی بد، خارش، یا تغییرات غیرعادی در چرخه قاعدگی همراه شود، باید برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کرد.

علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود چیست؟

ترشحات قهوه‌ای بعد از پریود معمولا خون قدیمی یا خشک شده‌ای است که به‌کندی از رحم خارج شده است. همچنین نزدیک شدن به دوران یائسگی یا مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری هم می‌تواند باعث ترشح لکه‌های قهوه‌ای قبل یا بعد از پریود شود. یعنی در بیشتر موارد دیدن این لکه‌بینی‌ها جای نگرانی ندارد و یک موضوع کاملا طبیعی است.

به‌طور کلی علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود می‌تواند یکی از موارد زیر باشد:

1. خون قدیمی و خشک‌شده پریود

خونی که مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا از بدن خارج شود، تیره‌تر شده و معمولا قهوه‌ای می‌شود. همچنین این خون ممکن است غلیظ‌تر، خشک‌تر و لخته‌تر از خون معمولی به نظر برسد. قهوه‌ای شدن رنگ خون مانده و خشک‌شده به‌دلیل اکسیداسیون است. این فرآیند طبیعی زمانی اتفاق می‌افتد که خون با هوا تماس پیدا می‌کند. خون پریودی که قهوه‌ای به نظر می‌رسد هم قدیمی‌تر است. یعنی زمان بیشتری برای اکسید شدن داشته و در نتیجه رنگ تیره‌تری دارد. برای همین ممکن است متوجه شوید که خون پریود نزدیک به پایان دوره پریودتان تیره‌تر یا قهوه‌ای می‌شود.

2. پریود آهسته یا سبک

داشتن جریان خون سبک یا آهسته، که در آن خون زمان بیشتری برای اکسید شدن هنگام خروج از رحم و واژن دارد هم می‌تواند باعث دیدن لکه‌ های خون قهوه‌ای بعد از پریود یا در زمان آن شود. درواقع در این مدت، خون در معرض اکسیژن قرار می‌گیرد و قهوه‌ای می‌شود.

به‌طور کلی افرادی که جریان خون بسیار سبکی در پریودی دارند، ممکن است در تمام طول پریود یا بعد از آن خون و لکه‌های قهوه‌ای ببینند. مثلا نوجوانانی که اولین دوره قاعدگی خود را تجربه می‌کنند، ممکن است خونریزی سبکی داشته باشند. در نتیجه، خون ممکن است کمی قهوه‌ای به نظر برسد.

همچنین برای بیشتر افراد، جریان خون در پایان دوره قاعدگی سبک‌تر و کندتر می‌شود. به‌همین دلیل ممکن است در روزهای آخر قاعدگی متوجه خون قهوه‌ای پریود شوند یا لکه‌های قهوه‌ای بعد از پریود ببینند.

3. دوره پیش از یائسگی

علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود می‌تواند نشانه وارد شدن به دوران پیش از یائسگی باشد. دوره پیش از یائسگی زمانی است که بدن شروع به گذار طبیعی به یائسگی و قطع چرخه قاعدگی می‌کند. این دوره معمولاً در دهه 30 و 40 زندگی یک زن، شروع می‌شود و می‌تواند تا 10 سال قبل از شروع رسمی یائسگی طول بکشد.

در این مدت، سطح استروژن فرد بالا و پایین می‌رود و باعث تغییراتی در چرخه قاعدگی او می‌شود. دوره‌های پیش از یائسگی می‌تواند طولانی‌تر یا کوتاه‌تر باشد. همچنین فرد ممکن است چرخه‌هایی بدون تخمک‌گذاری داشته باشد. این تغییرات در برخی افراد باعث ترشحات قهوه‌ای بعد از پریود می‌شود.

سایر علائم پیش از یائسگی هم عبارتند از:

• گرگرفتگی
• مشکل در خواب
• خشکی واژن
• کاهش میل جنسی
• نوسانات خلقی

4. روش‌های کنترل بارداری

برخی از روش‌های کنترل بارداری ممکن است باعث لکه‌بینی یا ترشحات قهوه‌ای شوند. به‌عنوان مثال، فرد ممکن است حدود ۳ تا ۶ ماه پس از قرار دادن دستگاه داخل رحمی (IUD) خونریزی نامنظم یا لکه‌بینی را تجربه کند.

رایج‌ترین روش‌های کنترل بارداری که می‌توانند باعث خونریزی سبک شوند و علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود محسوب می‌شوند هم گزینه‌های زیر هستند:

• قرص‌های هورمونی خوراکی
• دستگاه‌های داخل رحمی (IUD)
• ایمپلنت‌های کنترل بارداری (نوعی روش هورمونی ضدبارداری است که در قسمت بالای بازو، درست زیر پوست کاشته می‌شود)

وب‌سایت تخصصی مدیکال نیوز تودی (medicalnewstoday.com) هم با توجه به گفته انجمن متخصصان زنان و زایمان کانادا، درباره تاثیر قرص‌های ضدبارداری روی لکه‌ بینی قهوه‌ای بعد از پریود می‌نویسد: قرص‌های ضدبارداری می‌توانند در چند ماه اول مصرف خود باعث لکه‌بینی یا ترشحات قهوه‌ای شوند. لکه‌بینی در قرص‌های حاوی پروژستین بیشتر از قرص‌هایی است که حاوی استروژن هم هستند. لکه‌بینی همچنین می‌تواند زمانی رخ دهد که افراد قرص را دیر مصرف کنند.

According to the Society of Obstetricians and Gynaecologists of Canada, birth control pills can cause spotting or brown discharge for the first few months of taking them. Spotting is more common with progestin-only pills than with those that also contain estrogen. It can also occur when people take a pill late.

البته اگر افراد پس از ۳ ماه استفاده از همان روش پیشگیری از بارداری، همچنان خونریزی غیرطبیعی دارند، باید به پزشک مراجعه کنند.

چه زمانی علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود می‌تواند یک مشکل پزشکی باشد؟

ترشحات قهوه‌ای بعد از پریود به خودی خود معمولاً مسئله‌ی مهمی نیست، اما اگر این ترشحات با علائم دیگری همراه باشد، می‌تواند نشان‌دهنده‌ی یک مشکل جسمی و پزشکی باشد. درواقع وقتی این ترشحات قهوه‌ای باعلائم دیگری مانند درد، خارش و بوی تند همراه است یا فرد همزمان تغییرات در چرخه قاعدگی و پریود نامنظم یا پریود شدید را تجربه می‌کند، می‌تواند نشان دهنده یک مشکل باشد. ازجمله:

5. سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک بیماری است که بر سطح هورمون‌های زنانه تأثیر می‌گذارد. در این شرایط سطح بالاتر هورمون‌های مردانه باعث قاعدگی نامنظم و حتی قطع قاعدگی می‌شود. بنابراین گاهی اوقات ترشحات قهوه‌ای به جای قاعدگی اتفاق می‌افتد یا ترشحات قهوه‌ای پس از قاعدگی دیده می‌شود که همان خون قدیمی از قاعدگی سبک قبلی است.

PCOS معمولا بین ۶ تا ۱۰ درصد از زنان در سن باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سایر علائم این بیماری عبارتند از:

• موهای زائد یا ناخواسته
• چاقی
• ناباروری
• لکه‌های تیره روی پوست
• آکنه
• کیست‌های متعدد تخمدان

6. عفونت‌های مقاربتی

برخی از عفونت‌های مقاربتی (STI) می‌توانند باعث ترشحات قهوه‌ای یا لکه‌بینی خارج از دوره قاعدگی شوند. این موارد شامل عفونت‌های زیر می‌شوند:

• کلامیدیا
• سوزاک
• واژینوز باکتریایی

اگر علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود یکی از این بیماری‌های مقاربتی باشد، فرد نشانه‌های دیگری مثل موارد زیر هم دارد:

• خارش واژن
• ادرار دردناک
• درد هنگام رابطه جنسی
• درد لگن
• انواع دیگر ترشحات واژن
• بثورات یا زخم‌

فردی که مشکوک به ابتلا به بیماری‌های مقاربتی است، باید حتما برای جلوگیری از عوارض احتمالی به پزشک مراجعه کند. درمان بیماری‌های مقاربتی به علت عفونت بستگی دارد. پزشک ممکن است برای عفونت باکتریایی آنتی‌بیوتیک یا برای عفونت ویروسی داروی ضد ویروسی تجویز کند.

7. عدم تعادل هورمونی

عدم تعادل هورمونی ممکن است باعث لکه بینی یا خونریزی بین دوره‌ها شود که می‌تواند علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود باشد. عوامل خاصی می‌توانند سطح هورمون‌ها را تغییر داده و باعث خونریزی غیرطبیعی از رحم شوند. این عوامل عبارتند از:

• داروهایی که بر هورمون‌های استروژن و پروژسترون تأثیر می‌گذارند
• دیابت
• اختلالات کبدی یا کلیوی
• مشکلات غده تیروئید یا آدرنال
• استرس
• تغییرات قابل توجه وزن

افرادی که خونریزی غیرطبیعی بین دوره‌ها دارند می‌توانند برای بررسی تعادل هورمونی و انتخاب مورد گزینه‌های درمانی به پزشک مراجعه کنند.

8. کیست‌های تخمدان

کیست‌های تخمدان کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند. در بسیاری از موارد، این کیست‌ها علائمی ایجاد نمی‌کنند. اما گاهی فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• درد معده
• افزایش وزن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• مشکل در تخلیه مثانه
• حساسیت در سینه‌ها
• خونریزی یا لکه بینی بین دوره‌ها

برخی از افراد ممکن است نیازی به درمان کیست تخمدان نداشته باشند، اما پزشک همچنان آنها را برای هرگونه تغییر تحت نظر خواهد داشت. کیست‌ها ممکن است پس از یک یا دو دوره قاعدگی به خودی خود از بین بروند. برای درمان کیست‌های بزرگ هم ممکن است عمل جراحی نیاز شود.

9. بارداری خارج از رحم یا سقط جنین

خونریزی در دوران بارداری همراه با درد یا گرفتگی، ترشحات واژن و سرگیجه می‌تواند نشانه سقط جنین باشد. ترشحات قهوه‌ای که شبیه دانه‌های قهوه است، خون قدیمی است که زمان کافی برای اکسید شدن در رحم داشته است.

علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود در کنار نشانه‌های بارداری همچنین می‌تواند علائم بارداری خارج از رحم باشد. در این حالت باید حتما هرچه سریع‌تر و فوری وضعیت فرد توسط پزشک ارزیابی شود.

10. فیبروم رحمی

فیبروم‌های رحمی، توده‌های خوش‌خیم (غیرسرطانی) رایجی هستند که در داخل یا روی رحم ایجاد می‌شوند. اندازه و محل قرارگیری آن‌ها می‌تواند به روی رنگ و میزان خون قاعدگی تأثیر بگذارد. گاهی اوقات فیبروم جریان خون را مسدود کرده و خون قاعدگی را قهوه‌ای می‌کند. یعنی علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود می‌تواند فیبروم رحمی باشد.

اگر فرد در طول قاعدگی خون قهوه‌ای همراه با هر یک از این علائم فیبروم را مشاهده می‌کند، باید به پزشک مراجعه کند:

• قاعدگی شدید یا طولانی‌مدت که بیش از هفت روز طول می‌کشد
• کم‌خونی، که می‌تواند منجر به خستگی شود
• درد هنگام رابطه جنسی
• تکرر ادرار
• یبوست یا نفخ
• درد در لگن یا کمر
• افزایش گرفتگی قاعدگی
• ورم معده

روش‌های ساده و کاربردی برای درمان لکه بینی قهوه ای بعد از پریود

ترشحات قهوه‌ای بعد از پریود معمولا جای نگرانی ندارد، زیرا علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود در بیشتر موارد چیزی بیش از خون خشک شده قدیمی نیست. درضمن ترشحات قهوه‌ای ممکن است موقتی باشد و خود به خود از بین برود. مخصوصا اگر موضوع در اوایل بارداری یا قبل از دوران قبل از یائسگی اتفاق می‌افتد. با این حال، اگر عفونت یا سایر مشکلات سلامتی باعث این ترشحات می‌شود، ممکن است  نیاز به مداخله پزشکی و دارویی باشد. مثلا اگر علائم نگران‌کننده دیگری دیده می‌شود یا احتمال بارداری یا سقط جنین وجود دارد، مراجعه به پزشک ضروری است.

درمان لکه بینی قهوه ای بعد از پریود و کاهش و مدیریت ترشحات قهوه‌ای هم به علت آن بستگی دارد. اگر علت آن قاعدگی یا تخمک‌گذاری باشد، احتمالا هیچ راهی برای متوقف کردن ترشحات قهوه‌ای وجود ندارد. زیرا فقط یک روند طبیعی در عملکردهای طبیعی بدن است. البته اگر در زمان‌های مختلفی از چرخه قاعدگی و مثلا بعد از پریود ترشحات قهوه‌ای یا لکه‌بینی دارید، می‌توانید از پد بهداشتی روزانه یا لباس زیر مخصوص استفاده کنید.

اگر علت این ترشحات مشکلات پزشکی باشد هم باید برای هرکدام از درمان مخصوص استفاده کرد. مثلا بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک را می‌توان با آنتی‌بیوتیک درمان کرد. یا کیست‌ها و فیبروم را می‌توان با جراحی برداشت.

پزشکان برای کسانی که به دلیل عدم تعادل هورمونی دچار ترشحات قهوه‌ای می‌شوند هم هورمون درمانی را توصیه کنند. این درمان می‌تواند چرخه قاعدگی را تنظیم کرده و لکه‌بینی را کاهش دهد. در برخی موارد، پزشکان ممکن است یک روش کنترل بارداری با استروژن بالاتر را برای جلوگیری از لکه‌بینی مداوم تجویز کنند.

علاوه بر همه این‌ها حفظ بهداشت خوب واژن نقش حیاتی در پیشگیری از عفونت‌ها و مدیریت ترشحات قهوه‌ای دارد. متخصصان توصیه می‌کنند از دوش واژینال استفاده نکنید، زیرا می‌تواند تعادل ظریف فلور واژن را بر هم بزند. در عوض، شستشو با آب برای تمیز نگه داشتن ناحیه کافی است. اجتناب از صابون‌ها، اسپری‌ها و دستمال‌های معطر به حفظ سطح pH طبیعی واژن و جلوگیری از تحریک کمک می‌کند.

سخن پایانی

خیلی از افراد چند روز قبل از پریود و همچنین چند روز پس از آن ترشحات قهوه‌ای واژن دارد. این اتفاق وقتی قبل از پریود رخ می‌دهد، یک خونریزی سبک و زودهنگام است. ترشخات بعد از پریود هم به دلیل خون قاعدگی باقی مانده از واژن است. یعنی علت لکه بینی قهوه ای بعد از پریود معمولا چیز نگران‌کننده‌ای نیست.

منابع: healthline, verywellhealth