آیا بازگشت پریود بعد از یائسگی خطرناک است؟ + دلایل پزشکی جدی

بازگشت پریود پس از یائسگی که به‌طور طبیعی پس از ۱۲ ماه قطع قاعدگی رخ می‌دهد، غیرعادی است و باید با پزشک در میان گذاشته شود. این خونریزی ممکن است به‌صورت لکه‌بینی یا خونریزی شدید ظاهر شود و دلایل شایعی مانند آتروفی واژن، تغییرات در هورمون‌درمانی، هیپرپلازی آندومتر و پولیپ رحم داشته باشد که اغلب قابل درمان‌اند. با این حال، دلایل جدی‌تری مثل سرطان دهانه رحم، التهاب دهانه رحم، بیماری‌های مقاربتی، آسیب واژینال یا حتی خونریزی از اندام‌های مجاور نیز می‌توانند عامل باشند. مصرف برخی داروها نیز ممکن است در این خونریزی نقش داشته باشد.

دلایل بازگشت پریود بعد از یائسگی

یائسگی زمانی است که یک زن به مدت ۱۲ ماه پریود نشده باشد. هرگونه خونریزی واژینال که بیش از یک سال پس از آخرین دوره قاعدگی اتفاق بیفتد، طبیعی نیست و باید بررسی شود. بازگشت پریود بعد از یائسگی می‌تواند شامل خونریزی سبک یا لکه‌بینی، ترشحات صورتی یا قهوه‌ای و خونریزی شدید باشد. خونریزی حتی اگر فقط یک یا دو بار اتفاق بیفتد، بد نیست که موضوع با پزشک متخصص درمیان گذاشته شود.

معمولا شایع‌ترین دلایل خونریزی پس از یائسگی عبارتند از:

• آتروفی واژن (به‌دلیل سطح پایین هورمون‌‌های استروژن و پروژسترون پس از یائسگی لایه داخلی واژن نازک و خشک می‌شود و راحت‌تر خونریزی می‌کند).
• درمان جایگزینی هورمون(HRTتغییر یا توقف HRT می‌تواند باعث خونریزی شود).
• هیپرپلازی آندومتر (لایه داخلی رحم به‌دلیل استروژن بیش از حد و پروژسترون بسیار کم بیش از حد ضخیم می‌شود و ممکن است حاوی سلول‌های غیرطبیعی باشد).
• پولیپ رحم (رشد توده‌ خوش‌خیم در رحم).

اینها معمولاً مشکلات جدی نیستند و می‌توانند نسبتاً آسان درمان شوند. علل جدی‌تر بازگشت پریود بعد از یائسگی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• سرطان دهانه رحم (سرطان دهانه رحم).
• سرویسیت (التهاب دهانه رحم).
• خونریزی از اندام‌های مجاور مانند مثانه یا رکتوم.
• آسیب یا ضربه به واژن.

علاوه بر این‌ها بیماری‌های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک، ممکن است باعث لکه‌بینی و خونریزی پس از رابطه جنسی شوند. زخم‌های تبخال نیز می‌توانند خونریزی کنند. همچنین مصرف برخی‌ داروها (مثلا هورمون درمانی، تاموکسیفن و رقیق‌کننده‌های خون) هم می‌تواند عوارضی مثل خونریزی داشته باشد.

چه زمانی باید نگران بازگشت پریود بعد از یائسگی باشیم؟

همانطور که گفتیم، در حدود ۹۰ درصد موارد، علت خاصی برای خونریزی پس از یائسگی پیدا نمی‌شود. یعنی این موضوع نگران‌کننده نیست و فقط نشانه خشکی واژن، پولیپ (رشد غیرسرطانی) یا سایر تغییرات در سیستم تولید مثل فرد است. با این حال، حدود ۱۰ درصد مواقع، بازگشت پریود بعد از یائسگی با سرطان دهانه رحم یا مشکلات جدی‌تر پزشکی مرتبط است و بنابراین بررسی آن بسیار مهم است.

متاسفانه حدود ۹۰٪ از افراد مبتلا به سرطان رحم قبل از تشخیص، خونریزی واژینال را تجربه کرده‌اند. بنابراین حتی بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس هم باید با پزشک درمیان گذاشته شود تا آزمایشات لازم برای رد این بیماری انجام شود.

درضمن داشتن پریود سنگین پس از قطع بیش از یک سال چرخه قاعدگی طبیعی نیست. در این موارد هم حتما باید با پزشک تماس گرفته شود تا موضوع بیشتر بررسی شود. اگر مشکل جدی وجود داشته باشد، از طریق آزمایش‌ها مشخص می‌شود و درمان لازم برای فرد شروع خواهد شد.

بازگشت پریود بعد از یائسگی در چه کسانی بیشتر است؟

ممکن است بپرسید که بازگشت پریود بعد از یائسگی در چه کسانی بیشتر است. هر کسی می‌تواند پس از یائسگی خونریزی واژینال داشته باشد. برخی از علل شایع‌تر خونریزی پس از یائسگی، مانند سرطان رحم و هیپرپلازی آندومتر هم عوامل خطر زیر را دارند:

• چاقی
• سیگار کشیدن
• دیابت یا بیماری تیروئید
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

آیا بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس طبیعی است؟

یائسگی مرحله‌ای از زندگی است که فرد دیگر پریود نمی‌شود و نمی‌تواند باردار شود. معمولا بیشتر افراد ​​در اوایل دهه ۵۰ زندگی خود یائسگی طبیعی را تجربه می‌کند. اما برخی افراد قبل از ۴۰ سالگی یا حتی در دهه ۲۰، ۳۰ زندگی‌شان یائسه می‌شوند که به آن یائسگی زودرس می‌گویند. درواقع در یائسگی زودرس، فرد در سنی زودتر از آنچه معمولاً انتظار می‌رود، یائسگی را تجربه می‌کند.

البته وقوع یائسگی قبل از ۳۰ سالگی نادر است و تنها در حدود ۰.۱٪ از زنان رخ می‌دهد. درکل هم  حدود ۵٪ از زنان یائسگی زودرس (یائسگی قبل از ۴۵ سالگی) را تجربه می‌‌کنند. علت این اتفاق هم می‌تواند هر چیزی باشد که به تخمدان‌های فرد آسیب برساند یا تولید استروژن را در بدن مختل کند. مثلا:

• شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان.
• جراحی و برداشتن تخمدان‌ها.
• جراحی و برداشتن رحم (هیسترکتومی).
• سابقه خانوادگی یائسگی در سنین پایین.
• اولین قاعدگی قبل از 11 سالگی.
• ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم X شکننده یا سندرم ترنر.
• بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، بیماری کرون یا بیماری تیروئید.
• سیگار کشیدن.
• آنسفالومیلیت میالژیک/سندرم خستگی مزمن (ME/CFS)
• ابتلا به HIV یا ایدز.
• عفونت‌هایی مانند اوریون.

با همه این‌ها درست مثل بازگشت پریود بعد از یائسگی، خونریزی بعد از یائسگی زودرس هم طبیعی نیست و بهتر است توسط پزشک بررسی شود. حتی در برخی موارد تشخیص یائسگی زودرس هم دشوار است و ممکن است فرد فقط درگیر مشکلات پزشکی مثل سندروم تخمدان پلی‌کیستیک باشد.

مقاله وب‌سایت تخصصی hayatmedtour.com هم درباره بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس می‌نویسد:

Some symptoms of polycystic ovary syndrome (PCOS) are similar to premenopausal. Sometimes irregular menstruation in polycystic ovary syndrome may be confused with premature menopause. Therefore, it is difficult to distinguish ovarian laziness (ovarian insufficiency) from premature menopause in appearance and requires medical examinations and hormonal tests such as AMH, FSH, and LH

.برخی از علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مشابه علائم پیش از یائسگی است. گاهی اوقات قاعدگی نامنظم در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک ممکن است با یائسگی زودرس اشتباه گرفته شود. بنابراین، تشخیص تنبلی تخمدان (نارسایی تخمدان) از یائسگی زودرس از نظر ظاهری دشوار است و نیاز به معاینات پزشکی و آزمایش‌های هورمونی مانند AMH، FSH و LH دارد.

بازگشت پریود بعد از یائسگی با جلوگیری از یائسگی زودرس

یائسگی زودرس چندان شایع نیست و فقط حدود ۱٪ از زنان زیر ۴۰ سال ممکن است درگیر پایان پریودی قبل از شروع دهه 40 زندگی خود بشوند. تقریبا هم بیشتر علل یائسگی زودرس خارج از کنترل فرد هستند. سیگار کشیدن تنها عامل سبک زندگی است که ممکن است باعث یائسگی زودرس شود. پس با ترک سیگار می‌توان خطر یائسگی در سنین قبل از 40 سالگی را کاهش داد. سایر علل یائسگی مانند مشکلات سلامتی، جراحی‌ها یا درمان سرطان در بیشتر موارد غیرقابل پیشگیری هستند.

چگونه بعد از یائسگی پریود شویم؟

بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس می‌تواند زیرنطر پزشک انجام شود. یعنی فرد برای معکوس کردن روند یائسگی زودرس و پیش از موعد از درمان‌هایی مثل هورمون تراپی استفاده کند. به‌طور کلی درمان یائسگی زودرس و کمک به بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس، بسته به اینکه چرا یائسگی زودتر از حد معمول شروع شده است، ممکن است متفاوت باشد.

همانطور که گفته شد معمولا برای کنترل یائسگی زودرس پزشک درمان‌های هورمونی (HRT) را تجویز می‌‌کند. مگر در مواردی که مصرف هورمون برای فرد ایمن نباشد (مانند ابتلا به سرطان سینه). زیرا مطالعات نشان داده است که بازماندگان سرطان سینه که HRT مصرف کرده‌اند، بیشتر از زنانی که هورمون مصرف نمی‌کنند، احتمال ابتلا به سرطان سینه جدید یا عودکننده دارند.

درمان HRT برخی از هورمون‌های از دست رفته در بدن را جایگزین می‌کند. این کار می‌تواند باعث کاهش علائم و عوارض جانبی یائسگی شود و خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از یائسگی زودرس را کاهش می‌دهد.  این روش درمانی معمولا تا سن ۵۱ سالگی  یعنی زمانی که بیشتر افراد به یائسگی می‌رسند ادامه خواهد داشت.

البته یادتان باشد که شما نمی‌توانید روند یائسگی را کاملا معکوس کنید یا تخمدان‌ها را دوباره به میزان فعالیت اولیه‌شان برگردانید. با این حال، پزشک می‌تواند با روش‌های درمانی خاصی به کاهش علائم و عوارض جانبی یائسگی روزدرس کمک کند. بهتر است قبل از شروع HRT حتما درباره مزایا و معایب هورمون درمانی با پزشک صحبت شود.

سخن پایانی

بازگشت پریود بعد از یائسگی و هرگونه خونریزی پس از یائسگی باید حتما توسط پزشک بررسی شود. اصولا خونریزی یا لکه‌بینی ۱۲ ماه یا بیشتر پس از آخرین پریود طبیعی نیست. حتی بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس هم باید حتما با پزشک درمیان گذاشته شود.

خوشبختانه در بیشتر موارد علت این اتفاق چیزی بسیار ساده و قابل درمان است، اما گاهی هم پریود شدن دوباره در دوران یائسگی می‌تواند نشانه یک مشکل سلامتی جدی‌تری است. بنابراین حواستان باشد که درصورت تجربه کردن این موضوع نگران نشوید و برای اطمینان بیشتر به پزشک مراجعه کنید. حتی می‌توانید از پزشک‌تان درباره اینکه چگونه بعد از یائسگی پریود شویم هم راهنمایی بخواهید و اگر درگیر یائسگی زودرس شده‌اید از درمان‌های خاص برای کنترل یائسگی و بازگشت پریود استفاده کنید.

منابع: my.clevelandclinic, yalemedicine