لکه بینی قبل از پریود + 5 راه پیشگیری و درمان | کدام لکه ها خطرناک اند؟

لکه بینی قبل از پریود برای بسیاری از خانم‌ها پدیده‌ای گیج‌کننده و گاهی استرس‌زا است. وقتی منتظر شروع قاعدگی هستید و ناگهان با رگه‌های خونی یا ترشحات رنگی روبه‌رو می‌شوید، احتمالاً از خود می‌پرسید که آیا این نشانه‌ای طبیعی است یا نیاز به بررسی پزشکی دارد. حقیقت این است که عوامل بسیار متنوعی می‌توانند باعث لکه‌بینی شوند از تغییرات هورمونی ساده گرفته تا عوارض جدی‌تر مانند مشکلات تیروئید، عفونت‌ها یا حتی عوارض دوران بارداری. تشخیص صحیح لکه‌بینی و آگاهی از علت‌های طبیعی و غیرطبیعی آن به زنان کمک می‌کند تا در صورت نیاز زودتر به پزشک مراجعه کنند و از عوارض احتمالی پیشگیری شود. در ادامه با ما همراه باشید.

لکه بینی چیست؟

واژه “Spotting” که همان لکه بینی قبل از پریود یا لکه بینی بعد از پریود است، به خونریزی خفیف و اندکی از واژن اشاره دارد که معمولاً در زمان غیر از دوره قاعدگی رخ می‌دهد. این خونریزی به حدی کم است که اغلب نیازی به استفاده از نوار بهداشتی یا تامپون ندارد یا نهایتاً می‌توان با یک پد روزانه سبک آن را کنترل کرد. درحالی‌که در خونریزی قاعدگی، جریان خون عموماً شدیدتر است و بسته به‌شدت آن، معمولاً از محصولات بهداشتی متداول‌تر (نوار، تامپون، کاپ قاعدگی و …) استفاده می‌شود.

رنگ لکه قبل از پریود می‌تواند به شکل‌های زیر باشد:

• رنگ صورتی: نشانه وجود مقدار کمی خون تازه در مخاط دهانه رحم یا دیواره‌های واژن است.
• رنگ قرمز روشن: نشان‌دهندۀ خون تازه‌تر است که معمولاً با سرعت بیشتری از بدن خارج می‌شود.
• رنگ قهوه‌ای: ناشی از خون قدیمی‌تر است که مدتی طول کشیده تا از رحم خارج شود.

لکه بینی قبل از پریود ممکن است تنها یک روز یا حتی چند روز به طول بینجامد؛ اما معمولاً شدت آن ثابت است و نشانه قاعدگی کامل نیست.

تفاوت بین لکه‌بینی و خونریزی قاعدگی چیست؟

خونریزی قاعدگی فرایندی است که طی آن بدن با ریزش بافت داخلی رحم (آندومتر) خود را برای چرخه بعدی باروری آماده می‌کند. این خونریزی عمدتاً حجیم‌تر است و معمولاً بین ۳ تا ۷ روز ادامه دارد. در دوران قاعدگی، اغلب بانوان به پد، تامپون یا کاپ قاعدگی نیاز دارند تا خونریزی را کنترل کنند. در مقابل، لکه‌بینی غالباً خفیف است و ممکن است فقط چند قطره خون خارج شود. همچنین لکه‌بینی می‌تواند خارج از روزهای پیش‌بینی‌شده قاعدگی اتفاق بیفتد و به‌صورت ناگهانی ظاهر شود.

اما چرا تشخیص درست بین لکه‌بینی و شروع قاعدگی مهم است؟ اول اینکه اگر اشتباهاً خونریزی خفیفی را قاعدگی تلقی کنید، ممکن است زمان مراجعه به پزشک یا انجام تست‌های ضروری را از دست بدهید. دوم آنکه برخی از علت‌های بالقوه خطرناک از جمله عفونت‌ها یا رشد توده‌های غیرطبیعی رحم، نیز می‌توانند با لکه‌بینی خود را نشان بدهند؛ پس اگر به‌طور مکرر دچار لکه بینی قبل از پریود می‌شوید و مطمئن نیستید که این خونریزی قاعدگی نیست، حتماً برای بررسی علل احتمالی با یک متخصص زنان مشورت کنید.

علل طبیعی لکه‌بینی پیش‌از پریود

در بسیاری از زنان، لکه‌بینی در فاصله کمی پیش‌از شروع قاعدگی رخ می‌دهد و می‌تواند ناشی از تغییرات طبیعی هورمونی یا شرایط فیزیولوژیک بدن باشد. آشنایی با این علل طبیعی می‌تواند تا حد زیادی اضطراب شما را کاهش بدهد. علت لکه بینی قبل از پریود میتواند یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

کاهش سطح پروژسترون

در نیمه دوم چرخه قاعدگی، سطح هورمون پروژسترون افزایش می‌یابد تا رحم را برای کاشت احتمالی تخمک بارور آماده کند. اگر بارداری رخ ندهد، سطح پروژسترون به‌تدریج کاهش می‌یابد و باعث می‌شود دیواره رحم شروع به ریزش کند. این فرایند اغلب با لکه‌بینی‌های خفیف پیش‌از شروع قاعدگی همراه است؛ زیرا خون به مقدار کم از دیواره رحم جدا می‌شود و به حالت قطره‌ای خارج می‌شود.

تخمک‌گذاری

هرچند تخمک‌گذاری عموماً در میانه چرخه (حدود روز ۱۴ در سیکل‌های ۲۸ روزه) اتفاق می‌افتد؛ اما برخی از زنان ممکن است چند روز پیش‌از قاعدگی هم دچار لکه‌بینی شوند که مرتبط با تغییرات هورمونی پس‌از تخمک‌گذاری یا تغییرات موضعی در دهانه رحم است. لکه‌بینی ناشی از تخمک‌گذاری غالباً بسیار خفیف و به رنگ صورتی کمرنگ یا قهوه‌ای روشن دیده می‌شود و معمولاً ضرری ندارد.

استرس و تغییرات هورمونی

استرس، چه جسمی (مثلاً ورزش سنگین یا رژیم سخت) و چه روانی (اضطراب و مشکلات روحی)، می‌تواند تعادل هورمونی بدن را مختل کند. ازآنجاکه چرخه قاعدگی تحت تأثیر هورمون‌های جنسی و غدد درون‌ریز است، هر اختلالی در تنظیم این هورمون‌ها ممکن است منجر به لکه‌بینی پیش‌از قاعدگی شود. حتی تغییر در سبک زندگی، مثل سفرهای طولانی، تغییر ساعت خواب یا شروع داروهای خاص نیز می‌تواند به بروز لکه‌بینی کمک کند.

سایر علل طبیعی (در موارد خاص)

در برخی افراد، تغییر در وزن یا تغییر ناگهانی در میزان فعالیت بدنی هم می‌تواند در کوتاه‌مدت باعث لکه بینی قبل از پریود شود. همچنین شروع، توقف یا تغییر روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی نیزگاهی لکه‌بینی خفیفی را در روزهای پیش‌از قاعدگی پدید می‌آورند که معمولاً موقت است و پس‌از چند دوره نظم خود را بازیابی می‌کند.

علل غیرطبیعی و خطرناک لکه‌بینی

در کنار عوامل طبیعی که گفتیم، لکه بینی قبل از پریود می‌تواند نشان‌دهندۀ مشکلات جدی‌تری هم باشد. اگر لکه‌بینی شما مکرر است، همراه درد شدید یا علائم نگران‌کننده دیگر رخ می‌دهد یا سابقه سلامت خاصی دارید، حتماً این موارد را درنظر داشته باشید:

تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یکی از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در میان زنان در سنین باروری است. در این اختلال، به‌دلیل ترشح بیش‌ازحد هورمون‌های آندروژن (هورمون‌های مردانه)، روند تخمک‌گذاری مختل می‌شود و پریودها ممکن است نامنظم شوند. علاوه‌بر لکه‌بینی از علائم شایع PCOS می‌توان به آکنه، افزایش وزن، رویش موهای زائد و گاهی ناباروری اشاره کرد.

فیبروم و پولیپ رحم

فیبروم‌ها توده‌های خوش‌خیمی هستند که در عضلات رحم رشد می‌کنند، درحالی‌که پولیپ‌ها بافت‌های اضافی در سطح داخلی رحم یا دهانه رحم هستند. هر دوی اینها می‌توانند باعث خونریزی غیرطبیعی رحم از جمله لکه‌بینی در روزهای قبل یا پس‌از قاعدگی شوند. اگرچه فیبروم‌ها و پولیپ‌ها اغلب خوش‌خیم‌اند؛ اما در صورت رشد زیاد ممکن است درد و خونریزی شدید ایجاد کنند و نیاز به درمان یا حتی جراحی داشته باشند.

اندومتریوز

در این بیماری، بافتی شبیه به لایه داخلی رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد می‌کند؛ مثلاً روی تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ یا سایر بخش‌های لگن. اندومتریوز می‌تواند باعث درد شدید لگن، درد در حین رابطه جنسی و نیز خونریزی غیرطبیعی شود. لکه‌بینی پیش‌از قاعدگی ممکن است یکی از تظاهرهای این اختلال باشد، به‌ویژه زمانی که با دردهای مکرر لگنی همراه شود.

بیماری‌های مقاربتی (STIs)

برخی عفونت‌های منتقله از راه جنسی مانند کلامیدیا و سوزاک می‌توانند منجر به التهاب دهانه رحم و درنتیجه لکه‌بینی شوند. نشانه‌های دیگر ممکن است شامل سوزش در هنگام ادرار، ترشحات غیرطبیعی و خارش واژن باشد. تشخیص و درمان به‌موقع این عفونت‌ها برای جلوگیری از عوارض آتی (مثل بیماری التهابی لگن) بسیار ضروری است.

سرطان‌های مرتبط با سیستم تناسلی

هرچند که احتمال این سناریو پایین‌تر است؛ اما لکه بینی قبل از پریود به‌صورت مداوم و غیرقابل‌توجیه می‌تواند علامتی از سرطان دهانه رحم، سرطان آندومتر یا حتی سرطان تخمدان باشد. خونریزی پس‌از یائسگی یا خونریزی همراه با درد لگنی، کاهش وزن شدید یا علائم دیگر می‌تواند هشداردهنده باشد. ازاین‌رو، پیگیری جدی لکه‌بینی مداوم یا مشکوک اهمیت دارد.

سایر علل لکه بینی قبل از پریود

برخی اختلالات تیروئید نیز می‌توانند در سیکل قاعدگی دخالت کنند و لکه‌بینی پیش‌از پریود را به وجود آورند. گاهی مصرف داروهایی مثل رقیق‌کننده‌های خون (آسپرین یا هپارین) یا داروهای جایگزین هورمونی نیز خونریزی‌های غیرطبیعی رحمی را تسهیل می‌کنند. در صورت مصرف هرگونه داروی جدید، حتماً دستورالعمل پزشک را بررسی کنید و در صورت بروز لکه‌بینی‌های مکرر، موضوع را با او در میان بگذارید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

همیشه لازم نیست لکه بینی قبل از پریود را دلیلی برای مراجعه اورژانسی به پزشک بدانیم؛ اما مواردی وجود دارند که نباید از کنار آن‌ها به‌راحتی عبور کرد:

• شدت خونریزی یا طولانی‌شدن آن: اگر لکه‌بینی به‌مرور شدید شود یا روزها ادامه بیاید و شبیه به یک قاعدگی طولانی‌مدت باشد.
• درد شدید یا غیرعادی: لکه‌بینی همراه با درد لگنی، کمر درد شدید یا گرفتگی‌هایی که شما را ناتوان می‌کند، می‌تواند علامت یک مشکل جدی باشد.
• علائم عفونت: تب، ترشحات بدبو، سوزش و خارش در ناحیه واژن یا درد در هنگام ادرار کردن.
• لکه‌بینی در دوران بارداری: گرچه در برخی بارداری‌ها لکه‌بینی خفیف، بخصوص در سه‌ماهه اول، نسبتاً شایع است اما نباید بی‌اهمیت تلقی شود. ممکن است نشانه‌ای از بروز عفونت، سقط، بارداری خارج از رحم و سایر موارد باشد.
• لکه‌بینی در دختران پیش‌از بلوغ: خونریزی واژینال در دختران کم‌سن‌وسال که هنوز به بلوغ نرسیده‌اند، حتماً نیازمند بررسی پزشکی دقیق است.
• لکه‌بینی در زنان بالای ۳۵ سال یا پس‌از یائسگی: خونریزی یا لکه‌بینی در زنانی که دوره یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند، می‌تواند زنگ خطر برخی بیماری‌های جدی باشد و نیازمند بررسی فوری است.

نحوه تشخیص علت لکه‌بینی پیش‌از قاعدگی

طبق گفته وب‌سایت naturalcycles.com:

“If you’re experiencing unexpected, abnormal, or prolonged bleeding, contact your doctor. This is especially true if the spotting is unexplained or accompanied by other symptoms like pelvic pain, swelling, fatigue, or dizziness. While this can feel daunting, it’s important to talk to a healthcare professional to get the diagnosis, treatment, or advice that you need.”

«اگر دچار خون‌ریزی غیرمنتظره، غیرطبیعی یا طولانی‌مدت شده‌اید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. این موضوع به‌ویژه زمانی اهمیت دارد که لکه‌بینی بدون دلیل مشخص باشد یا با علائمی مانند درد لگن، تورم، خستگی یا سرگیجه همراه شود. اگرچه این وضعیت ممکن است نگران‌کننده باشد؛ اما مشورت با یک متخصص سلامت برای دریافت تشخیص، درمان یا راهنمایی مناسب بسیار ضروری است.»

بنابراین نخستین قدم در صورت وجود لکه بینی قبل از پریود به‌شکل غیرعادی، مراجعه به پزشک و پاسخ دقیق به سؤالات مربوط به سوابق پزشکی، زمان شروع لکه‌بینی، مدت آن، تعداد روزهایی که سیکل شما طول می‌کشد و علائم همراه است. در این مرحله پزشک می‌تواند با انجام معاینه لگنی اولیه، مشکلات احتمالی را ارزیابی کند.

آزمایشات تکمیلی برای تعیین علت لکه بینی قبل از پریود هم عبارت‌اند از:

• تست خون: اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئید، استروژن، پروژسترون و بررسی کم‌خونی یا علائم عفونت احتمالی.
• سونوگرافی لگن: ارزیابی رحم، تخمدان‌ها و فضای لگن برای تشخیص هرگونه فیبروم، کیست یا پولیپ.
• پاپ اسمیر (Pap Test): غربالگری سلول‌های غیرطبیعی دهانه رحم.
• نمونه‌برداری از آندومتر یا دهانه رحم: اگر پزشک به وجود ضایعات مشکوک یا سرطان رحم/دهانه رحم شک کند، ممکن است نمونه بافتی گرفته شود.
• تست‌های تشخیصی عفونت و STI: برای رد یا تأیید عفونت‌های مقاربتی.

در برخی موارد، پزشک ممکن است روش‌های تشخیصی پیشرفته‌تری مانند هیستروسکوپی (Hysteroscopy) را تجویز کند که در آن با وارد‌کردن ابزار باریک دوربین‌دار به داخل رحم، وضعیت دیواره رحم را مشاهده می‌کنند.

راه‌های پیشگیری و درمان لکه‌بینی پیش‌ از پریود

برای پیشگیری از لکه بینی قبل از پریود، می‌توانید روش‌های زیر را به‌کار ببندید:

• تنظیم سبک زندگی: خواب کافی، تغذیه سالم و متعادل و مدیریت استرس تأثیر شگرفی بر تعادل هورمونی بدن دارند.
• مصرف به‌موقع داروهای هورمونی: اگر از قرص‌های ضدبارداری یا داروهای هورمونی استفاده می‌کنید، بهتر است با مشورت پزشک و طبق دستور مصرف کنید. جا انداختن دوزها یا تغییر خودسرانه دارو می‌تواند عامل لکه‌بینی شود.
• کنترل وزن و ورزش منظم: اضافه‌وزن یا کاهش وزن شدید ممکن است سیکل قاعدگی را مختل کند و پیش‌زمینه لکه‌بینی باشد. داشتن برنامه منظم ورزشی و کنترل وزن می‌تواند کمک‌کننده باشد.

در موارد طبیعی، اغلب اوقات لکه‌بینی پیش‌از پریود بی‌خطر است و به‌طور خودبه‌خود برطرف می‌شود. اگر این لکه‌بینی خفیف باشد و نشانه بالینی مهمی نداشته باشد، شاید تنها توصیه پزشک، پیگیری باشد.

در موارد غیرطبیعی، روش‌های درمانی برای لکه بینی قبل از پریود هم عبارت‌اند از:

• اگر لکه‌بینی حاصل از عللی مانند فیبروم، پولیپ، عفونت یا PCOS باشد، پزشک ممکن است درمان دارویی (مثلاً قرص‌های ضدبارداری برای تنظیم هورمون‌ها، آنتی‌بیوتیک برای عفونت‌ها) یا جراحی (برداشتن پولیپ، فیبروم یا ضایعات دیگر) را توصیه کند.
• درصورتی‌که لکه‌بینی همراه با درد خفیف باشد، استفاده از مُسکّن‌های ملایم یا پدهای گرم‌کننده می‌تواند تسکین‌دهنده باشد. البته توجه داشته باشید مصرف آسپرین می‌تواند زمان خونریزی را افزایش بدهد.

توصیه‌های کلیدی برای کاهش نگرانی و حفظ سلامت در صورت بروز لکه بینی قبل از پریود از نظر متخصصان به‌شکل زیر هستند:

• به بدن خود گوش بدهید و هر تغییری در سیکل پریودتان را یادداشت کنید.
• در صورت نیاز، تست بارداری انجام بدهید تا احتمال بارداری را رد یا تأیید کنید.
• معاینات دوره‌ای زنان را جدی بگیرید (غربالگری پاپ اسمیر، سونوگرافی و …).
• استرس را مدیریت کنید؛ ورزش، یوگا و تنفس عمیق می‌توانند کمک‌کننده باشند.
• خوددرمانی نکنید و برای انتخاب روش‌های درمانی یا پیشگیری از بارداری با پزشک مشورت کنید.

در کنار توجه به مسائل بهداشتی و پزشکی، داشتن محصولات باکیفیت در زمان قاعدگی یا لکه‌ بینی می‌تواند آسایش شما را افزایش بدهد. فروشگاه اینترنتی گروچا مجموعه‌ای از محصولات مرتبط با بهداشت قاعدگی را عرضه می‌کند. از کاپ قاعدگی گرفته تا پد روزانه و شورت‌های مخصوص قاعدگی، همگی در جهت ارتقای راحتی و کاهش هزینه‌های بلندمدت شما طراحی شده‌اند. به‌طور مثال:

• کاپ قاعدگی Levva Pharma: ساخته‌شده از سیلیکون پزشکی با دوام و ماندگاری بالا؛ گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه و سازگار با محیط‌زیست؛
• پد گرم‌کننده Levva Pharma: برای تسکین دردهای خفیف و کمک به آرامش در روزهای لکه‌بینی یا قاعدگی؛
• شورت مخصوص قاعدگی: ضدنشت و ضدبو که به‌راحتی قابل‌شست‌وشوست و تا مدت‌ها می‌توان از آن استفاده کرد.

نوار بهداشتی بالدار ضخیم کتان مولپد Molped مدل Maxi Soft خیلی بزرگ کد 437 - بسته 9 عددی

37,700 تومان

5% 35,815 تومان

مشاهده محصول

نوار بهداشتی بالدار ضخیم کتان گود مود Good Mood مدل Classic بزرگ - بسته 8 عددی

23,200 تومان

10% 20,880 تومان

مشاهده محصول

لیوان ضدعفونی کننده کاپ قاعدگی Andiya آندیا

173,000 تومان

مشاهده محصول

نوار بهداشتی بالدار ضخیم مشبک Panberes پنبه ریز خیلی خیلی بزرگ روزانه - بسته 10 عددی

47,500 تومان

5% 45,125 تومان

مشاهده محصول

شورتکس زنانه اسلیپ لیزری کد 120

122,400 تومان

مشاهده محصول

نوار بهداشتی بالدار قطر نازک کتانی معطر Septona سپتونا Sensitive مدل Night - بسته 8 عددی

195,500 تومان

مشاهده محصول

نوار بهداشتی بالدار خیلی نازک کتانی Panberes پنبه ریز بزرگ - بسته 10 عددی

55,500 تومان

5% 52,725 تومان

مشاهده محصول

شورتکس زنانه اسلیپ فاق بلند نخی طرح خالخالی درشت کد 5084

93,900 تومان

مشاهده محصول

این محصولات می‌توانند تجربه‌ای متفاوت و راحت‌تر در روزهای پریود یا لکه‌بینی ایجاد کنند و به شما امکان می‌دهند کنترل بیشتری بر شرایط خود داشته باشید.

سخن پایانی

لکه بینی قبل از پریود پدیده‌ای است که بسته به شرایط بدن می‌تواند کاملاً طبیعی یا هشداری جدی باشد. مهم‌ترین گام، آگاهی از سیکل طبیعی بدن و توجه به الگوهای خونریزی است. اگر لکه‌بینی به‌طور منظم تکرار می‌شود یا با علائمی چون درد شدید، تب، سرگیجه و … همراه است، حتماً باید بررسی‌های پزشکی انجام بدهید. گاهی نیز تفاوت کمّی (رنگ، میزان خون) یا تغییرات ناگهانی سبک زندگی می‌تواند توضیح ساده‌ای برای لکه‌بینی باشد.

سوالات متداول