کاندوم چیست؟ انواع کاندوم + نحوه استفاده
یکی از ابتدایی‌ترین اما درعین‌حال رایج‌ترین و مطمئن‌ترین روش‌های جلوگیری از بارداری و بیماری‌های مقاربتی، استفاده از کاندوم است. کاندوم که در گذشته غالباً با نام‌های دیگر مثل «کاور» یا «محافظ» هم شناخته می‌شد، اکنون به‌دلیل دردسترس بودن، قیمت مناسب و نقش مؤثر در سلامت جنسی، جایگاه ویژه‌ای در میان روش‌های پیشگیری دارد. در ادامه، قصد داریم طی یک رویکرد جامع، توضیح بدهیم کاندوم چیست، چه انواعی دارد، چگونه باید از آن استفاده کرد و چه مزایا و معایبی ممکن است داشته باشد. با ما همراه باشید.
کاندوم چیست؟
اول از همه باید بگوییم که کاندوم چیست؟ کاندوم در ساده‌ترین توصیف، یک پوشش نازک و انعطاف‌پذیر است که معمولاً از لاتکس یا مواد مشابه ساخته میشود و برای جلوگیری از ورود اسپرم به درون واژن یا تماس مایعات جنسی در جریان رابطه بر روی آلت تناسلی مرد (در حالت نعوظ) یا درون واژن (کاندوم زنانه) قرار می‌گیرد؛ اما کاندوم برای چی استفاده میشود؟ نکته مهم این است که کاندوم نه‌تنها از بارداری ناخواسته پیشگیری می‌کند، بلکه می‌تواند مانع انتقال بیماری‌های مقاربتی مانند ایدز (HIV)، زگیل تناسلی، سوزاک و تبخال تناسلی شود.
در برخی منابع علمی و پزشکی، کاندوم را «روش سدّی جلوگیری از بارداری» نیز می‌نامند؛ چراکه عملاً به‌عنوان یک سد میان اسپرم و تخمک عمل می‌کند. ازسوی‌دیگر، نقشی ضروری در کاهش ریسک ابتلا به عفونت‌های جنسی دارد. این عملکرد دوسویه باعث شده است کاندوم به‌عنوان یکی از مطمئن‌ترین و درعین‌حال در دسترس‌ترین راهکارهای محافظتی در فعالیت جنسی شناخته شود. علاوه‌بر همه این‌ها، حس آرامش خاطر و کاهش اضطراب زوجین در هنگام آمیزش نیز یکی از دلایلی است که استفاده از کاندوم را در میان کاربران محبوب کرده است.
انواع کاندوم چیست؟
دسته‌بندی کاندوم‌ها براساس فاکتورهای مختلف صورت می‌گیرد؛ از جمله جنس ماده سازنده، نوع طراحی و کاربرد خاص هریک. فهم این دسته‌بندی‌ها به شما کمک می‌کند تا براساس نیاز یا شرایط فیزیکی خود بهترین انتخاب را داشته باشید.
| نوع کاندوم | ویژگی‌ها | جنس متداول | مناسب برای |
|---|---|---|---|
| مردانه | رایج‌ترین نوع؛ روی آلت در حالت نعوظ کشیده میشود | لاتکس، پلی‌یورتان | پیشگیری از بارداری + کاهش خطر بیماری‌های مقاربتی |
| زنانه | درون واژن قرار می‌گیرد؛ دارای دو حلقه | نیتریل، پلی‌یورتان | جایگزین برای نوع مردانه، مناسب برای آلرژی به لاتکس |
| تأخیری | حاوی مواد بی‌حس‌کننده (مثل لیدوکائین) برای افزایش زمان انزال | لاتکس | کنترل زمان رابطه جنسی، افزایش اعتماد به نفس |
| خاردار / شیاردار | برجستگی برای افزایش لذت و تحریک بیشتر | لاتکس | ایجاد تنوع و تحریک بیشتر |
| طعم‌دار | دارای طعم‌های میوه‌ای یا شکلاتی؛ مناسب رابطه دهانی | لاتکس | بهداشت بیشتر و تجربه لذت‌بخش‌تر در رابطه دهانی |
| بسیار نازک (Ultra Thin) | حس طبیعی‌تر هنگام رابطه جنسی | لاتکس نازک | افرادی که از کاهش حس جنسی با کاندوم شکایت دارند |
| پوست بره (لثه‌ای) | طبیعی‌ترین جنس، اما محافظت پایین‌تر در برابر بیماری‌های جنسی | روده گوسفند | پیشگیری از بارداری، اما نه بیماری‌ها |
| ویبره‌دار | دارای ویبراتور یا حلقه لرزاننده | ترکیبی (با باتری/لاتکس) | افزایش تحریک برای دو طرف، به‌ویژه در اختلال نعوظ |
کاندوم مردانه و زنانه
کاندوم مردانه آشناترین و پرکاربردترین نوع کاندوم است که روی آلت تناسلی مردانه در حالت نعوظ کشیده میشود. معمولاً از لاتکس یا پلی‌یورتان ساخته میشود و استفاده صحیح از آن می‌تواند تا حدود ۹۸ درصد از بارداری پیشگیری کند (در صورت مصرف دقیق). همچنین به‌صورت قابل‌توجهی ریسک انتقال بیماری‌های واگیر جنسی را کاهش می‌دهد.
اما نوع زنانۀ کاندوم چیست؟ کاندوم زنانه هم نوعی دیگر از کاندوم است که در داخل واژن جای می‌گیرد و دارای دو حلقه است: حلقه داخلی که در عمق واژن قرار می‌گیرد و حلقه بیرونی که خارج از واژن می‌ماند. این نوع کاندوم اغلب از نیتریل یا مواد مشابه ساخته میشود. گفته میشود در صورت استفاده صحیح، می‌تواند تا حدود ۹۵ درصد در جلوگیری از بارداری مؤثر باشد. هرچند درصد اثربخشی واقعی ممکن است در استفاده عادی (نه ایدئال) کمتر باشد.
انواع کاندوم براساس مواد سازنده
لاتکس طبیعی پُرکاربردترین ماده در ساخت کاندوم است. لاتکس در عین استحکام، قابلیت ارتجاعی مناسبی دارد اما برخی افراد به لاتکس حساسیت دارند و دچار خارش یا التهاب می‌شوند.
لاتکس مصنوعی (پلی‌یورتان، پلی‌ایزوپرن و نیتریل) هم مناسب افرادی که به لاتکس طبیعی حساسیت نشان می‌دهند. انعطاف و نازکی این جنس‌ها معمولاً با لاتکس برابری می‌کند و هم‌زمان از انتقال بیماری‌های مقاربتی هم به‌خوبی پیشگیری می‌کند.
کاندوم‌های پوست بره (لثه‌ای) که از روده گوسفند یا مواد طبیعی مشابه تولید می‌شوند هم نوع دیگری از کاندوم‌ها هستند. طبق گفته وب‌سایت webmd.com:
They prevent pregnancy, but like human skin, they have tiny openings, so they don’t protect you from STDs.
آن‌ها از بارداری جلوگیری می‌کنند؛ اما مانند پوست انسان دارای روزنه‌های بسیار ریز هستند؛ بنابراین در برابر بیماری‌های مقاربتی (STD) محافظتی ایجاد نمی‌کنند.
انواع ویژه و کاربردی کاندوم چیست؟
اما انواع خاص کاندوم چیست؟
- کاندوم خاردار: روی سطح این کاندوم برجستگی‌های ریزی وجود دارد که با هدف افزایش تحریک و لذت جنسی طراحی شده است.
- کاندوم تأخیری: حاوی ماده‌ای بی‌حس‌کننده مانند بنزوکائین یا لیدوکائین است که به‌طور موقت حساسیت آلت تناسلی مردانه را کاهش می‌دهد و به کنترل زمان انزال کمک می‌کند.
- کاندوم ویبره‌دار: دارای حلقه یا قطعه لرزاننده است که می‌تواند تحریک مضاعفی برای طرفین ایجاد کند و در برخی موارد به مردانی که دچار اختلال نعوظ هستند نیز کمک کند.
- کاندوم طعم‌دار: مخصوص روابط دهانی طراحی شده است و غالباً با طعم‌های میوه‌ای یا شکلاتی عرضه میشود تا لذت و تنوع بیشتری ایجاد کند.
البته در بازار، انواعی دیگری نیز می‌توان یافت مانند کاندوم‌های بافت‌دار، بسیار نازک (Ultra Thin)، ضخیم (برای رابطه مقعدی) یا حتی کاندوم‌های درخشان در تاریکی. مهم آن است که فرد براساس سلیقه، نیاز و توصیه پزشکی (در صورت وجود مشکل خاص) انتخاب مناسبی داشته باشد.
بهترین مارک کاندوم در بازار ایران
در ایران برندهای معتبر و متنوعی از کاندوم وجود دارند که از میان آن‌ها کدکس، کاپوت و ساگامی جزو پرطرفدارترین‌ها و بهترین برند کاندوم هستند.
برند کدکس
برند کاپوت
نحوه استفاده صحیح از کاندوم
استفاده نادرست یا عجولانه از کاندوم مهم‌ترین دلیل شکست این روش در پیشگیری از بارداری و عفونت‌های جنسی است؛ بنابراین یادگیری گام های درست برای نحوه استفاده از کاندوم، امری حیاتی محسوب میشود.
پیش‌از استفاده
همیشه ابتدا تاریخ انقضای کاندوم را بررسی کنید. کاندوم قدیمی یا تاریخ‌گذشته ممکن است شکننده و خشک شده باشد. همچنین در صورت وجود هرگونه پارگی یا خلل در بسته‌بندی از مصرف آن خودداری کنید. انتخاب اندازه مناسب نیز حائز اهمیت است؛ کاندوم تنگ ممکن است پاره شود و کاندوم گشاد نیز احتمال سرخوردن و نشت را بالا میبرد.
دستورالعمل استفاده از کاندوم مردانه
در هنگام استفاده کاندوم، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- در مرحله اول، آلت باید در حالت نعوظ کامل باشد.
- بسته‌بندی را با احتیاط باز کنید و مراقب باشید ناخن یا دندان به سطح کاندوم آسیب نزند.
- حلقه کاندوم را روی نوک آلت تناسلی (خروجی ادرار) قرار بدهید، به‌طوری‌که سمت مناسب رول به‌سمت بیرون باشد.
- اگر کاندوم نوک مخزنی ندارد، کمی هوا را از نوک خارج کنید و فضایی در انتهای آن برای جمع‌شدن مایع منی باقی بگذارید.
- کاندوم را به‌آرامی تا انتهای شفت آلت پایین بکشید تا کاملاً پوشش ایجاد شود.
- در طول رابطه، هرگاه احساس کردید کاندوم سر می‌خورد یا مشکلی پیش آمده، بررسی کنید که همچنان در جای مناسبش قرار داشته باشد.
- پس‌از انزال و پیش‌از اتمام نعوظ، آلت را بیرون بکشید و با دست انتهای کاندوم را نگه دارید تا مایع منی نریزد. سپس کاندوم را به‌آرامی از آلت جدا کنید در دستمال کاغذی بپیچید و در سطل زباله بیندازید.
دستورالعمل استفاده از نوع زنانه کاندوم
در ادامه خواستم گفتن که دستورالعمل استفاده صحیح از نوع زنانه کاندوم چیست؟
- کاندوم زنانه معمولاً یک حلقه داخلی کوچک و یک حلقه خارجی بزرگ دارد. حلقه کوچک باید در عمق واژن جای بگیرد و حلقه بزرگ بیرون از واژن باقی بماند.
- برای قرار‌دادن آن، می‌توانید روی تخت دراز بکشید، بنشینید یا یک پای خود را کمی بالا بگیرید. انتخاب حالت بدنی راحت اهمیت دارد.
- حلقه داخلی را کمی بفشارید تا شکل بیضی پیدا کند. آن را وارد دهانه واژن کنید و با انگشت به‌سمت داخل هدایت کنید تا به دهانه رحم نزدیک شود.
- مطمئن شوید حلقه بیرونی، بیرون از واژن باقی بماند تا مانع لغزش یا ورود به داخل شود.
- پس‌از پایان رابطه، حلقه بیرونی را بچرخانید تا مایع منی داخل کاندوم محبوس بماند، سپس آن را به‌آرامی بیرون بکشید و دور بیندازید.
به‌عنوان هشدارها و نکات ایمنی در هنگام استفاده از کاندوم، یادتان باشد که همیشه از مصرف هم‌زمان دو کاندوم (دو کاندوم مردانه یا یک مردانه و یک زنانه) بپرهیزید؛ چراکه اصطکاک آن‌ها می‌تواند پارگی ایجاد کند. اگر احتیاج به روان‌کننده دارید از ژل‌های محلول در آب یا روان‌کننده‌های سیلیکونی استفاده کنید. روان‌کننده‌های روغنی (مانند وازلین یا روغن بچه) موجب ضعیف‌شدن لاتکس می‌شوند و احتمال پارگی را بالا می‌برند. همچنین هر کاندوم یک‌بارمصرف است و نباید دوباره استفاده شود.
مزایا و معایب استفاده از کاندوم
مانند هر روش دیگری، کاندوم هم در کنار مزایای چشمگیرش، معایبی دارد که آگاهی از آن‌ها به شما کمک می‌کند تصمیمی آگاهانه‌تر بگیرید.
مزایای استفاده از کاندوم چیست؟
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های کاندوم آن است که هم‌زمان با جلوگیری از بارداری ناخواسته در کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های مقاربتی نیز نقش اساسی ایفا می‌کند. این عملکرد دوگانه، ویژگی‌ای است که سایر روش‌های هورمونی یا دستگاه‌های داخل رحمی (IUD) از آن بی‌بهره‌اند. علاوه‌براین در مقایسه با قرص‌های ضدبارداری یا آمپول‌ها، هیچ عارضه دارویی بر فرد تحمیل نمی‌کند. هزینه مناسب و در دسترس‌بودن آن (حتی به‌صورت رایگان در برخی مراکز بهداشتی) نیز از دیگر فواید به‌شمار می‌رود.
از جنبه روانی، بسیاری از زوج‌ها با استفاده از کاندوم، احساس اطمینان خاطری پیدا می‌کنند که در صورت نبود آمادگی برای بارداری یا در صورت نداشتن شناخت کافی از سلامت جنسی شریک زندگی، عاملی بسیار کلیدی محسوب میشود.
معایب استفاده از کاندوم چیست؟
هرچند نرخ شکست در جلوگیری از بارداری با روش کاندوم، در صورت استفاده درست پایین است؛ اما احتمال پارگی یا نشتی به‌دلیل اشتباهات کاربر وجود دارد. همچنین برخی افراد به لاتکس حساسیت دارند و با علائمی مانند خارش، التهاب یا کهیر مواجه می‌شوند. در این صورت، باید به سراغ انواع بدون لاتکس (مانند پلی‌یورتان یا نیتریل) رفت.
ازسوی‌دیگر، برخی افراد از کاهش نسبی احساس جنسی به‌دلیل وجود لایه فیزیکی شکایت دارند. هرچند کاندوم‌های بسیار نازک یا روان‌کننده‌های مناسب می‌توانند تا حدی این مشکل را رفع کنند. افزون بر همه این‌ها، محافظت از تمام بیماری‌های منتقل‌شونده از طریق پوست (مثل HPV) به‌صورت صددرصد تضمین نمی‌شود؛ چراکه ممکن است نقاطی از پوست بدن که پوشیده نشده است در تماس باشد.
خرید کاندوم از داروخانه
برای خرید کاندوم چه بگوییم؟ برای این کار کافی است با اعتمادبه‌نفس به داروخانه یا فروشگاه مراجعه کنید و به‌طور مستقیم درخواست کاندوم کنید. اگر احساس خجالت می‌کنید، می‌توانید از عباراتی مانند «آیا وسیله پیشگیری موجود دارید؟» استفاده کنید.
نکات و توصیه‌های مهم در انتخاب و استفاده از کاندوم
برای آنکه تجربه‌ای موفق و ایمن از استفاده از کاندوم داشته باشید و عوارض کاندوم را به حداقل برسانید، رعایت چند نکته ضروری است. پیش‌از هرچیز، برند معتبری را انتخاب کنید که استانداردهای بین‌المللی یا تأییدیه سازمان غذا و داروی کشور را داشته باشد. اگر می‌دانید خود یا شریکتان به لاتکس حساسیت دارید از انواع پلی‌یورتان یا نیتریل استفاده کنید. همچنین با مطالعه اطلاعات روی جعبه یا بسته‌بندی، می‌توانید درباره ضخامت، نوع روان‌کننده، تاریخ انقضا و نحوه استفاده اطلاعات مفیدی کسب کنید.
گروچا یک فروشگاه اینترنتی است که مجموعه‌ای گسترده از محصولات بهداشتی از جمله انواع کاندوم، را عرضه می‌کند. در این وب‌سایت می‌توانید کاندوم‌های متنوعی مانند مدل‌های تأخیری، خاردار، نازک و طعم‌دار از برندهای معتبری همچون ناچ کدکس و کاپوت بیابید. به‌عنوان‌مثال، کاندوم “Master 3 IN 1” از ناچ کدکس با ویژگی‌های تحریک‌کننده و تأخیری، کاندوم “Red Largo” با خاصیت خاردار و بزرگ‌کنندگی و کاندوم “Non Stop” از کاپوت با اثر تأخیری از جمله محصولات موجود در این فروشگاه هستند.
ضمناً، در صورت داشتن هرگونه ابهام یا مشکل در انتخاب کاندوم مناسب، بهتر است با یک متخصص زنان یا متخصص اورولوژی مشورت کنید. این افراد می‌توانند بسته به شرایط سلامت و سلیقه شما، بهترین توصیه را داشته باشند. به‌ویژه اگر برای نخستین بار تصمیم به استفاده از کاندوم گرفته‌اید یا با مسائل خاصی مانند درد، حساسیت یا اختلال نعوظ روبه‌رو هستید، راهنمایی پزشک می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
اطلاعات خود را به‌روز نگه دارید و از منابع علمی و معتبر استفاده کنید. دریافت آموزش‌های صحیح و شناخت نکات کلیدی در رابطه با سلامت جنسی، نه‌تنها کیفیت زندگی زناشویی را ارتقا می‌دهد بلکه از بروز مشکلات ناخواسته نیز جلوگیری می‌کند.
تا چه زمانی می‌توان یک کاندوم را نگه داشت یا تاریخ انقضای کاندوم چیست؟
بیشتر کاندوم‌ها بین سه تا پنج سال اعتبار دارند. این مدت بسته به جنس و شرایط نگهداری می‌تواند متفاوت باشد. باید همیشه تاریخ انقضای چاپ‌شده روی بسته‌بندی را بررسی کنید. نگهداری کاندوم‌ها در جای خنک و دور از نور مستقیم یا حرارت بالا، عمر مفید آن‌ها را حفظ می‌کند.
آیا کاندوم بر لذت جنسی تأثیر منفی می‌گذارد؟
برخی افراد ممکن است احساس کنند وجود لایه کاندوم، حساسیت و لذت رابطه را کاهش می‌دهد. بااین‌حال، تولیدکنندگان در سال‌های اخیر کاندوم‌هایی بسیار نازک یا دارای روان‌کننده‌های مخصوص عرضه کرده‌اند که میزان این مشکل را به حداقل می‌رساند. همچنین انواع خاردار یا بافت‌دار ممکن است برای برخی‌ها احساس خوشایند بیشتری ایجاد کند.
اگر شریک جنسی من از روش‌های پیشگیری دیگری مانند قرص استفاده می‌کند، آیا بازهم به کاندوم نیاز داریم؟
بله. قرص ضدبارداری یا سایر روش‌های هورمونی تنها از بارداری پیشگیری می‌کنند و نقشی در جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی ندارند. برای پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها یا ویروس‌های مقاربتی، استفاده از کاندوم همچنان ضروری است.
چگونه می‌توان سایز مناسب کاندوم را انتخاب کرد؟
اکثر برندها در سه اندازه استاندارد (کوچک، متوسط، بزرگ) عرضه می‌شوند. اگر حس می‌کنید سایز بندی کاندوم بیش‌ازحد تنگ و کوچک است و احتمال پاره‌شدن وجود دارد، می‌توانید یک سایز بزرگ‌تر امتحان کنید. ازسوی‌دیگر، اگر فکر می‌کنید به‌راحتی سر می‌خورد، احتمالاً کاندوم برای شما بزرگ است.
سخن پایانی
در اینجا دیدید که کاندوم چیست: این ابزار یکی از ساده‌ترین و درعین‌حال کارآمدترین روش‌های پیشگیری از بارداری و کاهش خطر انتقال بیماری‌های مقاربتی است. با وجود برخی معایب جزئی نظیر احتمال پارگی در صورت استفاده نادرست یا ایجاد حساسیت در برخی افراد، مزایای فراوانی همچون در دسترس بودن، قیمت مناسب، جلوگیری دوسویه (هم بارداری ناخواسته و هم عفونت‌های جنسی) و بی‌نیازی به مصرف دارو، آن را به گزینه‌ای محبوب و مطمئن تبدیل کرده است. با رعایت دستورالعمل‌های صحیح از جمله توجه به تاریخ انقضا، انتخاب سایز مناسب، به‌کارگیری روان‌کننده‌های محلول در آب و حفظ شرایط بهداشتی در هنگام استفاده، می‌توان به بالاترین سطح اثربخشی و اطمینان رسید. سلامت جنسی بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی سالم محسوب میشود و اتخاذ روش‌های آگاهانه و امن در این حوزه، نشانگر بلوغ فکری و احترام به خود و شریک زندگی است.
سوالات متداول
آیا استفاده از کاندوم باعث کاهش لذت جنسی میشود؟
برخی ممکن است این‌طور احساس کنند، اما استفاده از مدل‌های نازک یا خاردار می‌تواند این حس را جبران یا حتی بیشتر کند.
آیا می‌توان هم‌زمان از دو کاندوم استفاده کرد؟
خیر. استفاده هم‌زمان از دو کاندوم (حتی زنانه و مردانه) به‌خاطر اصطکاک، احتمال پارگی را افزایش می‌دهد.
آیا کاندوم فقط برای پیشگیری از بارداری است؟
خیر؛ کاندوم تنها روش پیشگیری است که علاوه بر بارداری، از بیماری‌های مقاربتی نیز جلوگیری می‌کند.
