زود پریود شدن نشانه چیست؟ 15 علت زود پریود شدن در زنان و دختران

علت زود پریود شدن می‌تواند به خاطره موضوعات مختلفی باشد، از تغییرات طبیعی هورمونی در دوران بلوغ، پرمنوپاز یا استفاده از داروهای هورمونی گرفته تا عوامل محیطی مثل استرس، بی‌خوابی، ورزش شدید، رژیم‌های غذایی سخت یا نوسان وزن. گاهی بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، اندومتریوز، دیابت کنترل‌نشده، اختلالات تیروئید و عفونت‌های مقاربتی نیز باعث پریود زودرس می‌شوند. بیشتر این موارد قابل درمان‌اند و سبک زندگی سالم، خواب کافی، تغذیۀ مناسب و پیگیری پزشکی در صورت نیاز، به تنظیم چرخه قاعدگی کمک می‌کنند.

علت زود پریود شدن	توضیح کوتاه
تغییرات هورمونی طبیعی	نوسانات استروژن و پروژسترون ممکن است چرخه را کوتاه کنند.
بلوغ زودرس	شروع فعالیت تخمدان‌ها پیش از ۸ سالگی باعث چرخه‌های کوتاه‌تر می‌شود.
پیش‌یائسگی (پرمنوپاز)	نوسانات شدید هورمونی در دهه ۴۰ زندگی باعث بی‌نظمی قاعدگی می‌شود.
ورزش شدید	کاهش چربی بدن از طریق ورزش سنگین باعث اختلال در تخمک‌گذاری و پریود زودرس می‌شود.
نوسان وزن	کاهش یا افزایش ناگهانی وزن، تعادل هورمونی را به هم می‌زند.
استرس و اضطراب بالا	افزایش کورتیزول چرخه قاعدگی را جلو می‌اندازد.
تغییر شیفت یا پروازهای طولانی	اختلال در ترشح ملاتونین روی چرخه اثر می‌گذارد.
بی‌خوابی یا خواب بی‌کیفیت	کاهش خواب عمیق باعث به‌هم‌ریختگی هورمون‌های تخمک‌گذاری می‌شود.
مصرف داروهای خاص	داروهای ضدبارداری یا رقیق‌کننده خون می‌توانند باعث شروع زودتر پریود شوند.
IUD یا تزریق‌های هورمونی	روش‌های پیشگیری می‌توانند در ماه‌های اول چرخه را جلو بیندازند.
تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)	تغییرات هورمونی ناشی از PCOS باعث بی‌نظمی یا زود شدن پریود می‌شود.
اندومتریوز	خونریزی خارج از رحم می‌تواند با پریود زودرس اشتباه گرفته شود.
دیابت کنترل‌نشده	افزایش قند خون به رگ‌های رحم آسیب می‌زند و خونریزی زودرس ایجاد می‌کند.
اختلالات تیروئید	پرکاری یا کم‌کاری تیروئید روی چرخه قاعدگی اثر مستقیم دارد.
عفونت‌های مقاربتی (STD)	التهاب ناشی از عفونت می‌تواند خونریزی پیش از موعد ایجاد کند.

زود پریود شدن نشانه چیست؟

زود پریود شدن نشانه ی چیست؟ وقتی پریودتان بی‌هوا جلو می‌زند و مثلاً به‌جای بیست‌ و هشتم ماه، روز بیست‌ودوم سرو‌کله‌اش پیدا می‌شود، ذهن شروع می‌کند به سؤال‌ باران‌ کردن خود: «یعنی هورمون‌های بدنم قاطی کرده‌اند؟» یا «شاید این همه استرس کار خودش را کرده است!».

این‌ بار قرار نیست وارد اصطلاحات پزشکی ترسناک شویم، بلکه قرار است خیلی ساده علت زود زود پریود شدن را توضیح بدهیم تا ببینید چه چیزهایی از بلوغ زودرس گرفته تا کم‌خوابی شبانه، می‌توانند چرخه قاعدگی را کوتاه کنند، چه وقت‌ها باید بی‌خیال نگرانی شد و چه زمانی حتماً باید سراغ متخصص رفت.

اگر تا پایان همراه باشید، یک دید ۳۶۰ درجه به دست می‌آورید و دفعه بعد که پریودتان غافلگیرتان کرد، می‌دانید آرام بمانید یا وقت ویزیت دکتر بگیرید.

تغییرات هورمونی طبیعی و تأثیر آن‌ها بر زودتر پریود شدن

مهم‌ترین عامل در انواع علت زود پریود شدن، تغییرات هورمونی بدن زنان است. بدنِ ما با فرمان‌های دقیق هورمونی کار می‌کند. استروژن و پروژسترون دو بازیکن اصلی در این چرخه فرمان هورمونی هستند که زمانِ تخمک‌گذاری و ریزش دیوارۀ رحم را تعیین می‌کنند. هر عاملِ برهم‌زنندۀ تعادل این دو، مثل موجی در حوضچۀ هورمون‌ها، می‌تواند چرخه پریود را کوتاه یا بلند کند. در بیشتر موارد، اختلال‌های هورمونی طبیعی در دو دورۀ خاص زندگی پررنگ‌تر می‌شوند.

بلوغ زودرس یک علت زود پریود شدن دختر

آیا شده تا به حال از خود بپرسید که چرا زود به زود پریود میشم؟ اگر علائم بلوغ (جوش، رشد پستان‌ها، موی زائد) پیش‌از ۸ سالگی شروع شود، ممکن است تخمدان‌ها زودتر از موعد فعال شوند. ترشح زودهنگام گنادوتروپین‌ها FSH و LH، تخمک‌گذاری را جلو می‌اندازد و خونریزی ماهانه، به‌جای چرخۀ ۲۸روزۀ «کلاسیک»، شاید هر ۲۰ یا ۲۱ روز رخ بدهد. بیشتر دخترها پس‌از یکی دو سال با تثبیت هورمونی، چرخۀ منظم‌تری پیدا می‌کنند. زیر نظر داشتن وزن، تغذیۀ متعادل و آرام‌سازی استرس می‌تواند به کوتاه‌تر‌شدن این دورۀ گذار و رفع این علت زود پریود شدن دختر کمک کند.

پرمنوپاز (پیش‌یائسگی) و تأثیر آن بر شروع زودرس قاعدگی

در حوالی دهۀ چهل زندگی، سطح استروژن و پروژسترون مانند موجی پُرنوسان بالا و پایین می‌رود؛ گاهی تخمک‌گذاری اصلاً رخ نمی‌دهد و گاهی خیلی زودتر از قبل است؛ اما نتیجۀ این امر چیست؟ خونریزی می‌تواند دو هفته پس‌ از پریود قبلی سر برسد یا بالعکس برای ماه‌ها ناپدید شود. مصرف کم‌ دوز قرص ضدبارداری یا پروژستین دوره‌ای به کنترل این نوسان‌ها کمک می‌کند.

ورزش شدید و تأثیر کالری‌سوزی بالا بر قاعدگی

ورزش‌های استقامتی طولانی‌مدت مثل ماراتن یا جلسات کراس‌فیت که ذخیرۀ چربی بدن را بشدت کم می‌کنند، می‌توانند هیپوتالاموس را فریب بدهند که «منابع کافی برای بارداری وجود ندارد». سپس بدن برای صرفه‌جویی، تخمک‌گذاری را جلو می‌اندازد یا حتی متوقف می‌کند. نتیجۀ این امر ممکن است پریود زودرس، خونریزی بسیار کم‌ رنگ یا آمنوره (قطع کامل خونریزی) باشد. بالانس بین مصرف پروتئین و کربوهیدرات‌های پیچیده و استفاده از میان‌وعده‌های انرژی‌زا پس‌از تمرین، چرخه را به حالت طبیعی برمی‌گرداند.

نوسان‌ های وزن (رژیم‌های سخت یا چاقی) و زودرس‌شدن پریود

چربیِ بیش‌ازحد، تبدیل آندروژن‌ها به استروژن را در بافت چربی افزایش می‌دهد و تخمدان‌ها را به تولید فولیکول‌های بی‌کیفیت وامی‌دارد؛ ازسویی رژیم‌های سخت با کمبود چربی سالم، استروژن را به حداقل ممکن می‌رسانند. هر دو سناریو به‌عنوان یک علت زودتر پریود شدن، این چرخه را کوتاه می‌کنند. راهکار رفع این علت پریود شدن زودتر از موعد، کاهش یا افزایش وزن به‌صورت تدریجی (کمتر از نیم کیلو در هفته) و رصد شاخص تودۀ بدنی است.

استرس روانی و هورمونی که چرخه قاعدگی را مختل می‌کند

کورتیزول بالا، ترموستات هورمون‌های جنسی را می‌سوزاند! فرقی نمی‌کند یک آزمون مهم مثل کنکور داشته باشید یا غم ازدست‌دادن یک عزیز یا یک پروژۀ سنگین کاری باشد؛ در تمام این شرایط، هیپوفیز پیام «وضعیت اضطراری» می‌فرستد و چرخه ممکن است ۱۰ روز زودتر آغاز شود. خوشبختانه برای رفع این علت پریود شدن زود به زود، باید بدانید که مدیتیشن، یوگا، ویتامین B کمپلکس و خواب کافی، کورتیزول را پایین می‌آورند.

تغییر شیفت کاری یا جابه‌جایی زمانی (Jet Lag)

مطالعات بر روی پرستاران خانم با شیفت‌چرخشی در بیمارستان‌ها نشان داده است که جابه‌جایی متناوب روز و شب، ملاتونین را مختل می‌کند. ملاتونین علاوه‌بر خواب بر آزادسازی GnRH (هورمون آزادکنندۀ گنادوتروپین) اثر دارد؛ به‌همین‌دلیل سفرهای قاره‌ای یا شیفت شبِ طولانی می‌تواند پریود را یک هفته جلو بیندازد. ملاتونین در قالب مکمل زیر نظر پزشک، عینک فیلتر نور آبی و تنظیم تدریجی شیفت‌ها برای رفع این علت پریود شدن زودتر از موعد کمک‌کننده است.

اختلال در الگوی خواب و رابطۀ ملاتونین با هورمون‌های جنسی

کاهش خواب عمیق یا قطع ‌و وصلی خواب (به‌ویژه کمتر از شش ساعت در شب)، سطح LH را پایین و FSH را بالا می‌برد؛ ترکیبی که به کوتاه‌شدن فاز فولیکولی منجر می‌شود. داشتن یک «مراسم قبل خواب» ثابت (خواندن کتاب کاغذی، دوش آب گرم) و دوری از کافئین پس‌از ظهر، ملاتونین طبیعی بدن را احیا می‌کند و چرخه قاعدگی را منظم می‌سازد.

داروها و روش‌ های ضدبارداری و تأثیر آن‌ها بر زود پریود شدن

قرص‌ها و ابزارهایی که برای درمان یا پیشگیری می‌خوریم یا می‌کاریم، اغلب دستکاری هورمون به حساب می‌آیند و بنابراین چرخۀ قاعدگی را هدف می‌گیرند.

داروهای رقیق‌کنندۀ خون (آنتی‌کوآگولانت‌ها)

وارفارین و هپارین سرعت تخریب آندومتر را بالا می‌برند؛ پس ممکن است چند روز زودتر و البته بسیار پرخون‌تر وارد دوره پریود شوید. پزشک معمولاً با تنظیم دوز یا افزودن مکمل آهن این مشکل را رفع می‌کند.

قرص‌های ضدبارداری و قرص‌های اورژانسی (EC)

قرص‌های ترکیبی اگر وسط چرخه شروع شوند، می‌توانند خونریزی «Breakthrough» را زودتر ایجاد کنند. قرص اورژانسی که دوز بالای لوونورژسترول است در همان ماه باعث پریود زودرسِ کوتاه‌مدت می‌شود. اگر از قرص‌های هورمونی استفاده می‌کنید، همراه‌ داشتن نوار بهداشتی، خیال شما را از بابت مدیریت خونریزی‌ های غیرمنتظره راحت می‌کند.

آی‌یودی و تزریق‌های پروژستین

IUD مسی به‌دلیل التهاب ملایمِ رحم معمولاً خونریزی را در سه ماه اول جلو می‌اندازد. تزریق دپوپروورا هم در برخی زنان چرخه را کوتاه می‌کند. صبرِ سه تا شش ماهه برای سازگاری بدن یا تعویض روشِ ضدبارداری، نسخه‌های معمول برای رفع این علت زود پریود شدن هستند.

بیماری‌ها و اختلالات زمینه‌ای و تأثیر آن‌ها بر زود پریود شدن

گاهی زنگ خطرِ «علت زودتر پریود شدن» ما را به یک عیبِ پنهانی در بدنمان رهنمون می‌کند که باید آن را جدی بگیریم.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

طبق گفته وب‌سایت tampax.co.uk:

It is a disease that causes hormonal changes in the female body, resulting in a number of symptoms. These include irregular menstrual cycles. In addition to this, it can cause scanty bleeding or heavy bleeding, severe premenstrual syndrome, and ovulation disorders.

این بیماری موجب تغییرات هورمونی در بدن زنان و درنتیجه باعث بروز مجموعه‌ای از علائم می‌شود. از جمله این علائم می‌توان به چرخه‌های قاعدگی نامنظم اشاره کرد. علاوه‌براین، ممکن است باعث خون‌ریزی کم یا شدید، سندرم پیش‌از قاعدگی شدید (PMS) و اختلال در تخمک‌گذاری شود.

در واقع در این بیماری، افزایش آندروژن، تخمدان را پر از فولیکول‌های نارس می‌کند و بنابراین چرخه قاعدگی ممکن است یک‌بار ۱۸ روزه و بار بعد ۴۵ روزه باشد. متفورمین، کاهش وزن و مایواینوزیتول به بازگشت چرخۀ ۲۸ روزه و رفع این علت زود پریود شدن کمک می‌کنند.

اندومتریوز و خونریزی بین پریودها

بافت اندومتر بیرون از رحم هر ماه تحت فرمان استروژن خونریزی می‌کند و بنابراین، لکه‌بینی یا خونریزی شبیه پریود زودرس ایجاد می‌شود. داروهای ضدالتهاب و جراحی لاپاروسکوپی گزینه‌های اصلی درمان‌ این مشکل‌اند.

دیابت کنترل‌نشده و تأثیر گلوکز خون

قندِ بالا رگ‌های رحم را شکننده می‌کند و ممکن است خونریزی زودتر آغاز شود. کنترل دقیق قند با رژیم و انسولین، چرخۀ منظم را برمی‌گرداند.

اختلالات تیروئید (پرکاری/کم‌کاری)

پرکاری تیروئید، متابولیسم را سرعت می‌دهد و فاز فولیکولی را کوتاه می‌کند؛ به‌شکل برعکس، کم‌کاری تیروئید دوره قاعدگی را طولانی می‌کند؛ ولی خونریزی ناشی از آن ممکن است یه شکل دو قلو (ابتدا لک، سپس پریود) به نظر برسد. تنظیم هورمون تیروئید اغلب این علت زود به زود پریود شدن را حل می‌کند.

عفونت‌های مقاربتی و التهاب دهانۀ رحم

کلامیدیا یا گونوره ممکن است به لایۀ اندومتر آسیب بزنند و خونریزی پیش‌از موعد پدید آورند. برای حل این مشکل، استفاده از آنتی‌بیوتیک مناسب و درمان عفونت‌های مقاربتی شریک جنسی ضرورت دارد تا چرخه پریود شما به روال طبیعی برگردد.

ده روز زودتر پریود شدن نشانه چیست؟

ده روز زودتر پریود شدن می‌تواند نشانه‌ای از اختلال در تعادل هورمون‌ها (مانند استروژن و پروژسترون)، استرس زیاد و تغییرات ناگهانی وزن یا رژیم غذایی باشد. اگر این اتفاق بیش از یک یا دو بار تکرار شود، بهتر است برای بررسی دقیق‌ تر به پزشک مراجعه کنید.

یک هفته زودتر پریود شدن نشانه چیست؟

یک هفته زودتر پریود شدن معمولاً ناشی از نوسانات طبیعی هورمونی است و ممکن است بر اثر عواملی مانند استرس زیاد، تغییرات سبک زندگی مانند کاهش یا افزایش وزن شدید، ورزش سنگین یا رژیم غذایی جدید، مصرف یا قطع داروهای هورمونی، بلوغ زودرس در نوجوانان یا پرمنوپاز در زنان بالای ۴۰ سال رخ دهد. اگر این تغییر تنها یک‌بار اتفاق بیفتد، جای نگرانی نیست؛ اما در صورت تکرار یا همراهی با علائم غیرعادی، مراجعه به پزشک توصیه می‌شود.

چند روز زودتر پریود شدن طبیعی است؟

زودتر پریود شدن تا حدود ۳ تا ۷ روز در هر چرخه قاعدگی معمولاً طبیعی ست. چرخه قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز است و تغییرات جزئی در زمان پریود ممکن است به دلیل استرس زیاد، تعییر ناگهانی در رژیم غذایی، ورزش سخت، تغییرات هورمونی یا حتی سفر و تغییرات آب‌ و هوایی رخ دهد.

اما اگر پریود شدن بیش از ۷ روز زودتر یا به‌ طور مکرر و نامنظم اتفاق می‌افتد، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه شود.

خونریزی‌ های شبه قاعدگی چه مواردی هستند؟

هر خونریزی واژینال، پریود نیست. سه نوع خونریزی رایج می‌توانند شما را به اشتباه بیندازند.

1. لکه‌بینی (Spotting) و تفاوت با پریود واقعی: لک بینی قبل از پریود معمولاً قهوه‌ای روشن است و گاه در زمان تخمک‌گذاری ظاهر می‌شود. درد آن هم خفیف‌تر از پریود است.
2. خونریزی لانه‌گزینی (Implantation Bleeding): وقتی جنین به دیوارۀ رحم می‌چسبد، چند قطره خون تیره تا صورتی دیده می‌شود. برخلاف پریود،  به‌ندرت بیشتر از ۴۸ ساعت طول می‌کشد.
3. سقط جنینی (Miscarriage) و علائم هشداردهنده: اگر لکه‌بینی به خونریزی لخته‌ ای و درد کمر تبدیل شود و تست بارداری مثبت باشد، ممکن است سقط در کار باشد. در این حالت مراجعۀ فوری پزشکی الزامی است.

کی و چگونه به پزشک مراجعه کنیم؟

در بیشتر زن‌ها یک تا دو پریود زودرس مشکل‌ساز نیست؛ اما  اگر چرخه همیشه کمتر از ۲۱ روز است،  خونریزی آن‌قدر شدید است که هر دو ساعت یک پدِ بالدار ضخیم خیس می‌شود یا درد لگن تیز و مقاوم به مُسکن دارید، حتماً باید به متخصص زنان مراجعه کنید. همچنین، لکه‌بینی‌های مکرر پس‌از مقاربت و خونریزی با تب یا ترشح بدبو از نشانه‌های ارزیابی فوری‌اند.

سخن پایانی

پریود زودتر از موعد بیشترِ اوقات نتیجۀ نوسان‌های هورمونی طبیعی یا تغییرات سبک زندگی است و با تعدیل ورزش، تغذیه و استرس تنظیم می‌شود. با این‌ حال، بیماری‌های زمینه‌ای از PCOS تا اختلال تیروئید نیز می‌توانند پشت پرده علت زود پریود شدن باشند. رصد چرخه قاعدگی با اپلیکیشن پریود، مصرف مکمل مناسب و همراه‌ داشتن یک کاپ قاعدگی یا نوار بهداشتی (هر دو در فروشگاه گروچا موجود هستند) شما را برای هر اتفاقی آماده نگه می‌دارد. به بدن خود گوش کنید؛ اگر نشانه‌های هشدار دیدید، پزشک متخصص بهترین هم‌قدم در این مسیر است.

سوالات متداول