بهترین جوراب دیابتی کدام است؟ | چرا باید از آن استفاده کرد؟ + راهنمای کامل خرید

مراقب از پاها برای افراد دیابتی بخش مهم و حیاتی از اقدامات درمانی محسوب می‌شود. بی‌توجهی به سلامت پاها در این افراد می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. خیلی از مشکلات مزمن و زخم‌های دیابتی در پاها با رعایت چند نکته ساده و استفاده از لوازمی مثل کفش و جوراب دیابتی، قابل پیشگیری هستند. باتوجه به آمار بالای افراد دیابتی در ایران، آشنایی با جوراب دیابتی برای همه ضروری است. در این مقاله ویژگی‌های بهترین جوراب دیابتی را بررسی کرده و نحوه صحیح استفاده از این جوراب‌ها را یاد می‌گیریم.

جوراب دیابتی چیست؟

جوراب دیابتی یک جوراب با طراحی و ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد است که به حفظ سلامت پاهای افراد مبتلا به دیابت یا قند خون کمک می‌کند. درواقع این جوراب‌ها از مواد اولیه خاص و با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته تولید می‌شوند تا مشکلاتی مثل زخم پای دیابتی یا اختلال در گردش خون پاها را تا حد ممکن کنترل کنند.

درضمن جوراب‌های دیابتی ضدعرق هستند و کاملا پاها را خشک نگه می‌دارند. برای همین هم احتمال بروز عفونت‌های قارچی و دیگر مشکلات پوستی را در افراد دیابتیک کاهش می‌دهند. حتی جوراب دیابتی نانو هم وجود دارد که بیشترین محافظت را درمقابل عرق و بوی پا فراهم می‌کند.

جوراب دیابتی برای چه کسانی مناسب است؟

تمام افراد مبتلا به قندخون می‌توانند و حتی بهتر است از جوراب‌های مخصوص افراد دیابتیک به‌جای جوراب‌های معمولی استفاده کنند. مخصوصا در سفرها و زمان‌هایی که قرار است پای فرد مدت زمان زیادی در جوراب و داخل کفش باشد، پوشیدن جوراب دیابتی ضروری است. با این‌حال لزومی ندارد که همه افراد دیابتی و همه‌جا حتی در خانه و برای ساعت‌های کوتاه جوراب دیابتی بپوشند.

به‌طور کلی بیماران دیابتی که نشانه‌ها و علائم زیر را دارند برای پیشگیری از مشکلات حاد و مزمن پا باید از جوراب مخصوص افراد مبتلا به قند خون استفاده کنند:

• تغییرات در رنگ یا درجه حرارت پاها.
• تحریک و آسیب عصبی پاها و انگشتان.
• تاول یا عفونت قارچی.
• تعریق زیاد در پاها.
• کاهش نبض پدال بلندی پشت پاها (از بالای پا تا پشت بخش داخلی مچ پا) .

به‌طور کلی اگر فرد دیابتی احساس می‌کند که پاهایش نسبت به سرما  یا تغییرات دمای محیط حساس است یا همیشه قرمز و متورم است باید حتماً جوراب دیابتی بپوشد.

چرا جوراب دیابتی برای افراد مبتلا به قند خون مهم است؟

قند خون بالا ناشی از دیابت می‌تواند باعث آسیب به سیستم عصبی و گردش خون در افراد دیابتی شود. افزایش سطح قند خون همچنین عملکرد سیستم ایمنی بدن را مختل می‌کند. همه این‌ها باعث می‌شود تا بیماران دیابتی بیشتر در معرض زخم و آسیب در پاها باشند و بهبود زخم‌هایشان هم بسیار کند اتفاق بیفتد. درضمن این افراد به‌دلیل آسیب دیدن سیستم عصبی و گردش خون به‌دلیل عوارض قند بالا، ممکن است دچار آسیب عصبی یا نوروپاتی دیابتی (Diabetic Neuropathy) شوند. این اختلال در سیستم عصبی  باعث کاهش احساس در پاها، مخصوصا کف پا می‌شود و احتمال بروز هرگونه زخم و آسیب در پاها را بیشتر می‌کند.

وبسایت gwapodiatry در مورد بهترین جوراب دیابتی مقاله ای نوشته و در بخشی از آن به مزایای این جوراب ها اشاره کرده است و در مورد اینکه این جوراب ها برای چه بیماران دیابتی مناسب است، اینگونه می نویسد:

Diabetic socks are not necessary for everyone with diabetes but can provide benefits for those who need them. Those who can benefit from wearing diabetic socks instead of regular socks have:
Sweaty or moist feet
Change in color of feet or are experiencing blisters or a fungal infection
Changes in foot temperature
Diabetic nerve damage
Peripheral artery disease

جوراب‌های دیابتی برای همه افراد مبتلا به دیابت ضروری نیستند، اما برای افرادی که به مراقبت بیشتری از پاهای خود نیاز دارند، بسیار مفید هستند. افرادی که بهتر است به‌جای جوراب‌های معمولی از جوراب‌های دیابتی استفاده کنند، شامل کسانی هستند که:
پاهای عرق‌کرده یا مرطوب دارند
تغییر رنگ در پاها دارند یا دچار تاول یا عفونت قارچی شده‌اند
تغییراتی در دمای پاهای خود احساس می‌کنند
به نوروپاتی دیابتی (آسیب عصبی ناشی از دیابت) مبتلا هستند
به بیماری شریان‌های محیطی (PAD) دچارند

متاسفانه همانطور هم که گفتیم فرآیند بهبود زخم هم در این بیماران بسیار کند است. به‌‌همین دلیل حتی کوچک‌ترین آسیب‌ها و زخم‌ها می‌توانند دردسرساز شوند و به مرحله قطع عضو برسند. علاوه بر این‌ها افراد دیابتی چون سیستم ایمنی و گردش خون ضعیفی دارند، بیشتر ممکن است به عفونت‌های پوستی و قارچی در ناحیه پا دچار شوند.

استفاده از جوراب های دیابتی پاهای بیماران را خشک و گرم نگه می‌دارد و گردش خون را در آن‌ها افزایش می‌دهد. این جوراب‌ها همچنین اصطکاک‌های اضافی در ناحیه پا که می‌تواند تاول و زخم ایجاد کند را کاهش می‌دهند. بنابراین پوشیدن جوراب دیابیتی تاثیر مستقیم روی سلامت پاهای افراد مبتلا به قند خون دارد.

در ادامه مهترین فواید جوراب دیابتی را با جزییات بررسی می‌کنیم.

مزایای جوراب دیابتی برای افراد دیابتیک

از مهمترین فواید پوشیدن جوراب در خانه برای بیماران مبتلا به قند خون، محافظت از پاهای آنان است. البته این جوراب‌ها برای مسافرت و نشستن‌های طولانی در ماشین یا هواپیما هم عالی هستند. زیرا به کاهش تورم و خطر لخته شدن خون به‌دلیل نشستن زیاد کمک می‌کنند.

به‌طور کلی پوشیدن جوراب دیابتی نسبت به جوراب‌های معمولی فواید زیادی دارد. از جمله:

• راحتی و سبکی فوق‌العاده.
• محاقظت از پاها در مقابل اصطکاک و جلوگیری از ایجاد زخم و تاول.
• افزایش گردش خون در پاها و خون‌رسانی بهتر به این ناحیه.
• پیشگیری از ابتلا به باکتری و عفونت در پاها.
• کاهش تعریق و بو.
• قابل مشاهده بوده هرگونه ترشحات یا خونریزی در پاها.
• کاهش ورم پا در زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری.

در یک جمله بهترین جوراب دیابتی از بروز زخم پای دیابتی جلوگیری کرده و احتمال قطع عضو را از بین می‌برد.

ویژگی‌های جوراب دیابتی

 جوراب های دیابتی با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد طراحی می‌شوند تا مشکلات احتمالی مربوط به زخم پای دیابتی و گردش خون را در افراد مبتلا به قند خون کنترل کنند. مثلا این جوراب‌ها کاملا شکل پا را به خود می‌گیرد و داخل کفش جمع نمی‌شوند. درضمن هیچگونه کش‌ سفت که باعث تحریک پوست یا کند شدن جریان خون در پاها شود ندارند.

برخی از مهمترین ویژگی ‌های جوراب دیابتی عبارتند از:

1. طراحی بدون دوخت اضافی و درز

جوراب‌های معمولی در قسمت‌های مختلف دوخت و درز دارند. این درزها می‌توانند پاهای فرد دیابتی را ناراحت کرده و فشار اضافی روی پوست پاها وارد کنند. همین فشار و سایش ممکن است زخم دیابتی به‌وجود بیاورد. برای همین هم جوراب‌های دیابتی بدون درز دوخته می‌شوند تا هیچ فشار یا سایشی به پاهای بیمار وارد نشود.

این ویزگی مخصوصا برای بیمارانی که دچار نوروپاتی دیابتی شده‌اند و حس کمتری در پاهای خود دارند، بسیار ضروی است.

2. استفاده از پارچه‌های نرم و ضدحساسیت

جنس جوراب‌های دیابتی از مواد ضدحساسیت و پارچه‌های بسیار نرم الیاف طبیعی یا گیاهی است. در بیشتر موارد هم این جوراب‌ها خاصیت آنتی‌باکتریال دارند. استفاده از متریال ضدحساسیت و آنتی‌باکتریال تضمین می‌کند که فرد دیابتی دچار عفونت‌های باکتریایی و قارچی نشود.

3. مواد جذب‌کننده رطوبت

جوراب‌های دیابتی رطوبت پا‌ها را کاملا جذب کرده و عرق را تبخیر می‌کنند. در نتیجه خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی در فرد کمتر می‌شود. جذب رطوبت و تهویه مناسب همچنین از بوی بد پاها جلوگیری می‌کند. به‌طور کلی هرچه پاهای فرد دیابتی خشک‌تر باشد، احتمال ایجاد تاول و زخم هم در آن‌ها کمتر می‌شود.

الیاف اکریلیک یا بامبو و پشم یک گزینه عالی برای از بین بردن رطوبت هستند و بهتر است جایگزین پنبه در این جوراب‌ها شوند.

4. ایجاد فشار ملایم برای کمک به گردش خون

بسیاری از جوراب‌های دیابتی یک خاصیت فشاری ملایم دارند تا گردش خون در پاها را بهتر کنند. همانطور که کفتیم تقریبا بیشتر مبتلایان به قند خون درگیر اختلال در گردش خون می‌شود. این گردش خون نامناسب خودش دلیل مشکلات زیادی مثل تورم پاها یا دیر خوب شدن زخم‌ها خواهد بود. بنابراین یک فشار ملایم به پاها کمک می‌کند تا گردش خون در بافت‌های آن بهتر شود.

5. تقویت قسمت پاشنه و نوک انگشتان با کفی‌های بالشتکی

خیلی از بیماران دیابتی معمولا در قسمت‌های پاشته و نوک پا دچار مشکل و زخم می‌شوند. واقعیت این است که پاشته‌ها و انگشتان بیشترین فشار و سایش را در حین راه رفتن و فعالیت‌های مختلف تحمل می‌کنند. برای همین هم بیشتر در معرض آسیب پای دیابتی هستند. تقویت قسمت پاشته و نوک انگشت‌ها با بالشتک‌های اضافی مانع از ایجاد زخم‌ در این قسمت‌ها می‌شود. این بالشتک‌های اضافی ممکن است از پارچه ضخیم یا ژل یا پدهای سیلیکونی دوخته شده باشد.

علاوه بر این 5 مورد، بهترین جوراب دیابتی طراحی خاصی دارد که مانع از ایجاد فشار بر روی نقاط خاص پاها، به ویژه در نواحی استخوانی یا حساس، می‌شود. درضمن یک جوراب دیابتی خوب در قسمت مچ پا تنگ نیست و جریان خون را محدود نمی‌کند. یعنی در قسمت مچ آزاد و بدون فشار دوخته می‌شود تا گردش خون را در این ناحیه محدود نکند.

چند توصیه برای استفاده درست از جوراب دیابتی

برای اینکه جوراب دیابتی نتیجه خوبی برای سلامت پاهای فرد مبتلا به قند خون داشته باشد باید زمان انتخاب و استفاده از این جوراب به موارد زیر دقت کنیم:

• جوراب دیابتی برای استفاده روزمره بهتر است سفید باشد. مخصوصا اگر بیمار دچار آسیب عصبی شده باید رنگ جوراب او روشن و سفید باشد. با این کار کوچکترین لکه خون یا ترشحات زخم یا پینه پا هم از دید مخفی نمی‌ماند و می‌توان سریعا به آن رسیدگی کرد.
• قد بلندی ساق جوراب هم باید دو ربع باشد یعنی جوراب کاملا روی ساق پا را بپوشاند. این قد و طول تاثیر بهتری روی گردش خون در پاها دارد و باعث سریع‌تر شدن بهبود زخم‌ها و کاهش ورم مچ پا می‌شود.
• اندازه و سایز قسمت کف جوراب هم باید یک سانتی‌متر بلندتر از بزرگ‌ترین انگشتان پاها انتخاب شود به‌طور کلی پهن بودن پنجه جوراب دیابتی مهم است. جوراب با پنجه تنگ باشد می‌تواند باعث فشار روی انگشتان پا شود و رطوبت را بین انگشتان نگه دارد.
• قسمت تقویت‌شده جوراب در بخش پاشنه یا نوک انگشتان بستگی به نوع فعالیت فرد و مدت زمان استفاده از جوراب دارد. پاشنه تقویت‌شده برای کسانی که طولانی‌مدت سرپا هستند یا می‌دوند و ورزش می‌کنند مناسب است. کسانی هم می‌خواند تنیس یا فوتبال بازی کنند بهتر است جوراب دیابتی با انگشتان تقویت‌شده بپوشند.

در کنار همه این نکته‌ها، فرد دیابتی باید بهداشت پاها را بیشتر از دیگران رعایت کند. مثلا باید هر روز جوراب‌ها و کفش‌های خود عوض کند. هیچوقت هم نباید بدون جوراب کفش بپوشند. درضمن حتما ناخن‌های پاهایش را کوتاه نگه دارد تا گوشه ناخن داخل پا فرو نرود. همچنین بهتر است بعد از حمام کردن یا زمانی که پاها خیس هستند ناخن‌ها را بگیرید.

روش شست‌وشو و نگهداری از جوراب دیابتی

تا اینجا دیدیم جوراب دیابتی چیست و چقدر می‌تواند برای سلامت پاهای افراد مبتلا به قند خون مهم باشد. اما بد نیست با نحوه نگهداری و شست‌وشوی درست از آن‌ها هم آشنا شویم. تقریبا بیشتر جوراب‌های دیابتی با مراقبت درست حدود شش ماه به‌خوبی و مثل روز اول کار می‌کنند. با این‌حال رعایت نکات زیر به طول عمر بیشتر جوراب‌ها و سلامت بهتر پاها کمک می‌‌کند:

• جوراب‌ها را با استفاده از آب گرم یا ولرم بشویید. استفاده از آب داغ برای شست‌وشو باعث شل شدن الیاف داخلی جوراب می‌شود.
• جوراب‌ها را حتما با دست بشویید و در حین شستن آن‌ها چنگ نزنید تا پرزهای آن خارج نشود.
• بهتر است این جوراب‌ها را بدون استفاده از مواد شوینده بشویید. چون همیشه مقدار کمی از مواد شویده روی الیاف جوراب باقی می‌ماند و ممکن است باعث بروز حساسیت شود. البته می‌توانید از مواد شوینده مخصوص لباس‌های زیر که ضد حساسیت هستند، استفاده کنید.
• اگر مجبور شدید جوراب را در ماشین لباس‌شویی بیندازید، حتما ان‌ها را داخل کیسه شستشوی لباس قرار بدهید. درجه ماشین را هم روی فعالیت ملایم تنظیم کنید.
• بعد از شستن هم اجازه بدهید جوراب در هوای آزاد و آفتاب خشک شود. یعنی نباید جوراب خیس را روی خشک‌کن یا شوفاژ بگذارید تا زودتر خشک شود.

نکته: همیشه با دیدن اولین نشانه ساییدگی یا پرز دادن جوراب دیابتی را تعویض کنید. پرزها شاید کم باشند اما همیشه می‌توانند سایش جوراب و پا را بیشتر کرده و باعث تاول و حساسیت شوند. البته می‌توانید پرزهای جوراب را با تیغ یا برس بردارید و دوباره از آن استفاده کنید.

جمع‌بندی و نتیجه‌‌گیری

افراد مبتلا به قند خون به دلیل آسیب دیدن سیستم عصبی و اختلال در گردش خون همیشه ممکن است درگیر عفونت‌ها، زخم‌ها، و سایر مشکلات پوستی در پاها بشوند. برای همین هم یکی از مهمترین اقدامات درمانی و مراقبی در کنترل دیابت، جلوگیری از هرگونه زخم و حساسیت در پاهاست. استفاده از جوراب دیابتی هم از موثرترین و راحت‌ترین ابزارهای مراقبتی برای این بیماران محسوب می‌شود.

برای انتخاب بهترین جوراب دیابتی حتما حواستان به کیفیت جنس پارچه و نوع طراحی و ویژگی‌های خاص این جوراب‌ها باشد. استفاده درست از یک جوراب دیابتی مناسب و باکیفیت می‌تواند بیمار را برای همیشه از زخم‌های دیابتی و قطع عضو دور نگه دارد.

سوالات متداول