روز جهانی بهداشت قاعدگی | چرا صحبت کردن در مورد قاعدگی ضروری است؟
روز جهانی بهداشت قاعدگی (Menstrual Hygiene Day) هر ساله در تاریخ 28 مه (8 خرداد) برگزار می‌شود. این روز به منظور افزایش آگاهی و تشویق به دسترسی بهتر به محصولات بهداشتی قاعدگی و ترویج بهداشت قاعدگی برای زنان و دختران در سراسر جهان است. هدف از این روز نیز ارتقاء فهم عمومی و شکستن تابوها و موانع فرهنگی پیرامون قاعدگی می‌باشد.
با ما همراه شوید تا شما را با تاریخچه و اهداف روز جهانی بهداشت قاعدگی آشنا کنیم.
روز جهانی بهداشت قاعدگی چه روزی است و چرا اهمیت دارد؟
روز جهانی بهداشت قاعدگی که هر ساله در تاریخ 8 خرداد (May 28) برگزار می‌شود، به‌منظور افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت بهداشت قاعدگی و شکستن تابوهای مرتبط با آن نام‌گذاری شده است. این روز فرصتی است تا به مشکلاتی که بسیاری از زنان و دختران به‌دلیل کمبود امکانات بهداشتی، ناآگاهی و فرهنگ سکوت در دوران قاعدگی با آن مواجه‌اند پرداخته شود. سلامت قاعدگی تنها مسئله‌ای فردی یا بهداشتی نیست، بلکه موضوعی اجتماعی، آموزشی و حتی اقتصادی است که کیفیت زندگی میلیون‌ها زن و دختر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تاریخچه نام‌گذاری Menstrual Hygiene Day
ایده نام‌گذاری روز جهانی بهداشت قاعدگی نخستین‌بار در سال ۲۰۱۳ توسط سازمان غیرانتفاعی آلمانی WASH United مطرح شد. این روز به‌طور رسمی از سال ۲۰۱۴ به‌عنوان یک کمپین جهانی آغاز به کار کرد. انتخاب تاریخ ۲۸ مه نیز نمادین است! چراکه عدد ۲۸ به میانگین طول چرخه قاعدگی در بیشتر زنان اشاره دارد و ماه مه به‌عنوان پنجمین ماه سال نشانگر میانگین ۵ روز طول دوران قاعدگی است. هدف از این روز فراهم‌‌کردن بستری برای گفت‌وگو، آموزش و اطلاع‌رسانی درباره سلامت قاعدگی و حذف برچسب‌های منفی اجتماعی نسبت به آن است.
چالش‌های بهداشت قاعدگی در جهان امروز
در جهان امروز با وجود پیشرفت‌های متعدد در زمینه‌های مختلف هنوز هم در مورد قاعدگی چالش‌های مختلفی برای زنان وجود دارد و تلاش زنان و مردان پیشرو بر این بوده است که این چالش‌ها را از بین ببرند. مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
دسترسی نداشتن به محصولات بهداشتی مناسب
در بسیاری از مناطق جهان به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه‌یافته زنان و دختران زیادی به نوار بهداشتی، تامپون یا کاپ قاعدگی دسترسی ندارند. این مسئله آن‌ها را ناچار به استفاده از جایگزین‌های ناسالم مانند تکه‌های پارچه، روزنامه یا برگ درختان می‌کند که می‌تواند منجر به بروز عفونت‌ها و بیماری‌های جدی شود.
فقر قاعدگی (Period Poverty)
فقر قاعدگی پدیده‌ای است که در آن زنان و دختران به‌دلیل مشکلات اقتصادی توانایی خرید محصولات بهداشتی را ندارند. این مشکل نه‌تنها سلامت جسمی آن‌ها را به خطر می‌اندازد، بلکه باعث غیبت از مدرسه، دانشگاه یا محل کار می‌شود و مشارکت اجتماعی و تحصیلی آنان را کاهش می‌دهد. به‌گفتۀ وب‌سایت worldbank:
“study in Kenya found that 95 percent of menstruating girls missed one to three school days, 70 percent reported a negative impact on their grades, and more than 50 percent stated falling behind in school because of menstruation (Mucherah and Thomas 2017).”
«یک پژوهش در کنیا نشان داد که ۹۵ درصد از دخترانی که در سن قاعدگی هستند، یک تا سه روز از مدرسه غیبت می‌کنند، ۷۰ درصد از آن‌ها کاهش عملکرد تحصیلی خود را گزارش داده‌اند و بیش‌از ۵۰ درصد نیز اظهار داشته‌اند که به‌دلیل قاعدگی از برنامه درسی عقب افتاده‌اند (Mucherah و Thomas، ۲۰۱۷).»
نبود آموزش و آگاهی کافی درباره قاعدگی
در بسیاری از مدارس، آموزش رسمی و دقیق درباره قاعدگی وجود ندارد و این موضوع به‌شکل یک تابوی فرهنگی باقی مانده است؛ درنتیجه بسیاری از دختران در نخستین تجربه قاعدگی خود دچار ترس، سردرگمی و اضطراب می‌شوند و حتی نمی‌دانند چطور باید از بدن خود مراقبت کنند.
تابوها و باورهای غلط فرهنگی
در برخی فرهنگ‌ها هنوز هم قاعدگی موضوعی ممنوعه و شرم‌آور تلقی می‌شود. زنان در این دوران از حضور در اماکن مذهبی، آشپزی یا حتی تماس با اعضای خانواده منع می‌شوند. این باورهای نادرست نه‌تنها تحقیر زنان را به‌همراه دارد، بلکه مانع دسترسی آنان به مراقبت‌های بهداشتی و اطلاعات ضروری نیز می‌شود.
نبود امکانات بهداشتی در مدارس و اماکن عمومی
کمبود سرویس‌های بهداشتی تمیز، آب سالم، صابون و سطل زباله مخصوص در مدارس، محل کار یا اماکن عمومی باعث می‌شود بسیاری از دختران در دوران قاعدگی از مدرسه رفتن یا مشارکت در فعالیت‌های روزانه خودداری کنند. این مسئله به ترک تحصیل و کاهش اعتمادبه‌نفس آن‌ها منجر می‌شود.
اثرات روانی و اجتماعی ناشی از ننگ اجتماعی قاعدگی
احساس شرم، اضطراب و ترس از نشت خون یا بوی بدن باعث می‌شود بسیاری از دختران و زنان در دوران قاعدگی دچار استرس دائمی شوند. این فشار روانی می‌تواند اعتمادبه‌نفس آن‌ها را کاهش بدهد و باعث انزوای اجتماعی‌شان شود.
نبود حمایت قانونی کافی
در بسیاری از کشورها قوانین مشخصی برای حمایت از بهداشت قاعدگی و دسترسی عادلانه به محصولات بهداشتی وجود ندارد. این کمبود سیاست‌گذاری منجر به نادیده گرفته‌شدن نیازهای زنان در برنامه‌ریزی‌های بهداشتی و آموزشی می‌شود.
چرا باید درباره پریود بیشتر صحبت کنیم؟
صحبت درباره قاعدگی نه‌تنها شکستن یک تابوی فرهنگی است، بلکه گامی ضروری برای ارتقای سلامت عمومی، توانمندسازی زنان و کاهش نابرابری‌های جنسیتی به شمار می‌رود. سکوت طولانی‌مدت درباره پریود باعث شده است بسیاری از دختران اولین تجربه قاعدگی خود را با ترس، سردرگمی و خجالت آغاز کنند درحالی‌که این پدیده یک فرایند زیستی طبیعی و بخشی از سلامت زنان است. نداشتن آگاهی و اطلاعات کافی درباره پریود می‌تواند منجر به رفتارهای غیربهداشتی، عفونت، ترک تحصیل دختران، کاهش مشارکت اجتماعی و حتی آسیب‌های روانی برای آن‌ها شود. با باز‌کردن بستر گفت‌وگو در خانه، مدرسه، رسانه و جامعه می‌توان شرم و سکوت را به پذیرش و احترام تبدیل کرد و این از اهداف مهم روز جهانی بهداشت قاعدگی به شمار می‌آید. صحبت درباره پریود راه را برای آموزش بهتر، حمایت اجتماعی، سیاست‌گذاری مؤثر و در نهایت جامعه‌ای سالم‌تر و برابرتر هموار می‌سازد. قاعدگی نباید موضوعی پنهان باشد، بلکه باید بخشی از گفت‌وگوی صادقانه درباره سلامت، کرامت انسانی و حقوق زنان تلقی شود.
محصولاتی که قاعدگی را برای زنان راحت‌تر و سالم‌تر می‌کنند
با گذر از تابوها می‌توان شرایطی را فراهم کرد که زنان و دختران بتوانند تجربه خوبی از این فرایند زیستی طبیعی داشته باشند. خوشبختانه محصولاتی وجود دارند که دوران قاعدگی را برای زنان آسان‌تر می‌کنند. محصولاتی مانند کاپ قاعدگی و استریلایزر آن، نوار بهداشتی، پد روزانه، تامپون، پد گرم کننده و … از جمله محصولاتی است که هر زنی باید آن‌ها را بشناسد و از آن‌ها استفاده کند.
سخن پایانی
بهداشت قاعدگی تنها مسئله‌ای شخصی یا بهداشتی نیست، بلکه مسئله‌ای اجتماعی، آموزشی و حقوق بشری محسوب می‌شود. سکوت درباره پریود نه‌تنها به گسترش نابرابری‌های جنسیتی دامن می‌زند، بلکه سلامت جسمی و روانی زنان را نیز به خطر می‌اندازد. با گرامیداشت روز جهانی بهداشت قاعدگی باید در جهت آموزش، سیاست‌گذاری عادلانه، دسترسی همگانی به محصولات بهداشتی و شکستن تابوها تلاش کرد. تغییر از همین گفت‌وگو آغاز می‌شود، گفت‌وگوهایی که قاعدگی را نه مایه شرم، بلکه نشانه‌ای از زندگی، قدرت و بلوغ زنان می‌داند.
