عوارض کاپ قاعدگی، آیا استفاده از کاپ قاعدگی برای شما خطرناک است؟

نشت خون، درد و فشار، واکنش‌های آلرژیک، عفونت و حتی سندرم شوک سمی از جمله مهم‌ترین عوارض کاپ قاعدگی هستند که در صورت استفاده ناصحیح یا استفاده از یک کاپ با سایز نامناسب، می‌توانند فرد را درگیر کنند؛ بنابراین در ادامه، مروری بر عوارض استفاده از کاپ قاعدگی خواهیم داشت و خواهید دید که چگونه می‌توان مضرات کاپ قاعدگی را به حداقل رساند. با ما همراه باشید.

در این ویدئو عوارض استفاده از کاپ قاعدگی به صورت خلاصه از زبان دکتر آمنه حدادان توضیح داده شده است، قبل از خواندن مطلب ابتدا این را ببینید:

عوارض استفاده از کاپ قاعدگی چه مواردی هستند؟

برای درک عوارض کاپ قاعدگی، ابتدا باید بدانید کاپ قاعدگی چیست و چگونه عمل می‌کند. کاپ قاعدگی ابزار انعطاف‌پذیری است که معمولاً از سیلیکون پزشکی یا مواد مشابه ساخته می‌شود و طی دوره قاعدگی در واژن قرار می‌گیرد تا خون را جمع‌آوری کند. برخلاف تامپون که خون را جذب می‌کند، کاپ، خون را درون محفظه‌اش نگه می‌دارد. این ساختار به‌گونه‌ای طراحی شده است که بتوان آن را چندین ساعت (معمولاً ۸ تا ۱۲ ساعت) بدون تخلیه استفاده کرد. بسیاری از بانوان پس‌از یادگیری نحوه قرار‌دادن و خارج‌کردن کاپ از راحتی و بهداشت بالای آن رضایت دارند. بااین‌حال، مثل هر محصول داخلی دیگر، استفاده از کاپ می‌تواند عوارض یا خطراتی به‌همراه داشته باشد که در ادامه به‌طور مفصل بررسی خواهیم کرد.

واکنش‌های آلرژیک و تحریکات پوستی

یکی از عوارض استفاده از کاپ قاعدگی می‌تواند بروز حساسیت پوستی یا واکنش آلرژیک باشد. هرچند این مورد نادر است؛ اما به‌دلیل تنوع در جنس مواد سازنده کاپ، برخی افراد ممکن است به نوع خاصی از سیلیکون، لاستیک یا لاتکس حساسیت داشته باشند. در چنین شرایطی ممکن است علائمی همچون خارش، التهاب یا قرمزی پوست اطراف واژن ظاهر شود.

اگر هنگام استفاده از یک برند مشخص دچار حساسیت شدید، تعویض برند و استفاده از بهترین مارک کاپ قاعدگی می‌تواند راهگشا باشد. انتخاب کاپ‌هایی که با سیلیکون پزشکی هیپوآلرژنیک ساخته شده‌اند، اغلب ریسک بروز واکنش‌های آلرژیک را کاهش می‌دهد. همچنین می‌توانید از پزشک یا متخصص زنان بخواهید با انجام آزمایش‌های حساسیت، تعیین کند که برای رفع معایب کاپ قاعدگی، آیا نیاز به جایگزین دیگری دارید یا خیر.

احتمال نشت خون

نشت خون اغلب اولین نگرانی افرادی است که تجربه کافی در قرار‌دادن کاپ ندارند. وقتی کاپ در موقعیت مناسبی قرار نگیرد یا اندازه‌اش با فرم بدن سازگار نباشد، ممکن است خون به بیرون نشت کند. همچنین اگر ظرفیت کاپ کمتر از میزان خون‌ریزی شما باشد و بیش‌ازحد پُر شود، احتمال نشتی کاپ قاعدگی افزایش می‌یابد.

خوشبختانه راهکارهایی برای کاهش ریسک نشت وجود دارد. در وهله اول، پیدا‌کردن سایز مناسب امری کلیدی است. برندهای مختلف، جدول راهنمای جداگانه دارند و برخی حتی مدل‌هایی مخصوص افرادی با کانال واژینال کوتاه یا بلند تولید می‌کنند. دوم، باید مطمئن شوید کاپ به‌طور کامل باز شده است. معمولاً پس‌از جای‌گذاری، چرخاندن ملایم کاپ یا عبور انگشت دور لبه آن کمک می‌کند مطمئن شوید لبه‌ها به دیواره واژن چسبیده‌اند. در نهایت، تخلیه و شست‌وشوی به‌موقع کاپ (مثلاً هر ۸ ساعت یک‌بار یا زودتر در صورت خون‌ریزی شدید) هم از عوامل جلوگیری از نشت است.

درد و آسیب‌های جزئی در هنگام وارد‌کردن و خارج کردن

قرار‌دادن هر جسم خارجی در واژن، اگر با عجله یا بی‌دقتی انجام شود، ممکن است با درد یا خراش‌های سطحی همراه باشد. افرادی که ناخن‌های بلندی دارند یا کاپ را با فشار بیش‌ازحد وارد می‌کنند، بیشتر در معرض این قبیل صدمات هستند. همچنین کاپ‌های با قطر بزرگ می‌توانند برای کسانی که عضلات کف لگن تنگ‌تری دارند، باعث درد یا ناراحتی شوند.

برای جلوگیری از این عوارض استفاده از کاپ قاعدگی، ابتدا مطمئن شوید تکنیک تاشدن کاپ را به‌خوبی یاد گرفته‌اید. مدل‌های رایج تاشدن به‌شکل C یا U هستند. استفاده از روان‌کننده محلول در آب، به‌خصوص برای کسانی که بار اول از کاپ استفاده می‌کنند، می‌تواند درد و اصطکاک را کاهش بدهد. هنگام خارج‌کردن کاپ نیز، حتماً ابتدا قسمت انتهایی آن را اندکی فشار بدهید تا خلاء ایجادشده درون واژن از بین برود و کاپ به‌راحتی بیرون کشیده شود.

خطر عفونت‌های واژینال در صورت رعایت نکردن بهداشت

اگرچه برخی مطالعات نشان می‌دهند کاپ قاعدگی نسبت به تامپون یا پد، شانس کمتری برای ایجاد عفونت دارد؛ اما در صورت رعایت نکردن بهداشت، همچنان احتمال بروز عفونت وجود دارد. شست‌وشوی نامناسب کاپ یا دیر به دیر تخلیه‌کردن آن می‌تواند زمینه‌ساز رشد باکتری یا قارچ‌ها شود.

برای پیشگیری، توصیه می‌شود در طول دوره قاعدگی، کاپ را پس‌از هر بار تخلیه با آب و صابون ملایم بشویید. دقت کنید که از شوینده‌های عطری یا ضدباکتری قوی پرهیز کنید؛ زیرا ممکن است تعادل باکتری‌های طبیعی واژن را بر هم بزنند. همچنین پیش و پس‌از دست‌زدن به کاپ، حتماً دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید. پس‌از پایان دوره قاعدگی، کاپ را چند دقیقه در آب جوش بجوشانید یا از محلول‌های ضدعفونی مخصوص استفاده کنید تا میکروب‌های باقی‌مانده از بین بروند تا از این نوع عوارض استفاده از کاپ قاعدگی پیشگیری کنید.

آسیب یا تحریک مجرای ادراری و مشکلات دفع ادرار

برخی افراد گزارش می‌دهند که استفاده از کاپ قاعدگی ممکن است با احساس فشار روی مجرای ادرار همراه شود یا جریان ادرارشان را کمی کندتر کند. این اتفاق غالباً زمانی رخ می‌دهد که کاپ در موقعیت نامناسبی قرار گرفته باشد یا فشار بیش‌ازحدی به دیواره جلویی واژن وارد کند.

در موارد نادر، اگر کاپ کاملاً اشتباه قرار بگیرد، ممکن است تا حدودی جلوی تخلیه ادرار را بگیرد و فرد را در معرض ناراحتی یا حتی عفونت ادراری قرار بدهد. راه‌حل این است که کاپ را طوری جای‌گذاری کنید که با مجرای ادراری همپوشانی نداشته باشد. اگر باوجود تلاش برای تنظیم درست، همچنان با مشکلات ادراری روبه‌رو هستید، بهتر است با یک متخصص زنان مشورت کنید.

جابه‌جایی یا خروج ناخواسته آی‌یودی (IUD)

بانوانی که از دستگاه داخل رحمی (IUD) به‌عنوان روش پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند، ممکن است نگران این باشند که کاپ قاعدگی باعث جابه‌جایی یا خروج غیرمنتظره IUD شود. هرچند چنین اتفاقی بسیار نادر است؛ اما طبق گفته وب‌سایت healthline.com:

“one review found seven reports of women who experienced IUD expulsion while using a menstrual cup. Four out of the seven women had their IUDs placed as recently as 6 weeks to 13 months, which could potentially have affected placement.”

«یک بررسی نشان داد که هفت مورد از خروج آی‌یودی (IUD) در زنانی گزارش شده است که در حال استفاده از کاپ قاعدگی بوده‌اند. در چهار مورد از این هفت نفر، آی‌یودی بین ۶ هفته تا ۱۳ ماه پیش‌از حادثه کار گذاشته شده بود که این موضوع ممکن است بر موقعیت و استقرار آی‌یودی تأثیر گذاشته باشد.»

پس اگر آی‌یودی دارید و قصد دارید از کاپ قاعدگی استفاده کنید، چند نکته را رعایت کنید:

• با پزشک خود درباره طول نخ IUD مشورت کنید تا آن را در صورت نیاز کوتاه کند.
• هنگام خارج‌کردن کاپ، دقت کنید ابتدا فشار خلاء را آزاد کنید تا کاپ به نخ IUD گیر نکند.
• اگر هر علامتی از جابه‌جایی IUD حس کردید یا درد غیرمعمول داشتید، حتماً برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.

سندرم شوک سمی (TSS)

سندرم شوک سمی (Toxic Shock Syndrome) یک عفونت نادر اما جدی است که در اثر رشد باکتری استافیلوکوک اورئوس در محیطی خاص ایجاد می‌شود. سال‌هاست که تامپون‌ها به‌عنوان عامل اصلی این سندرم شناخته می‌شوند؛ اما موارد بسیار اندکی نیز از بروز TSS به‌عنوان عوارض استفاده از کاپ قاعدگی گزارش شده است.

خطر اصلی زمانی افزایش می‌یابد که کاپ بیش‌از ۱۲ ساعت بدون تخلیه باقی بماند و شرایط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد شود. رعایت بهداشت در همۀ مراحل (از شستن دست‌ها گرفته تا ضدعفونی منظم کاپ) می‌تواند ریسک TSS را کاهش بدهد. به‌علاوه، اگر دچار تب، بثورات پوستی شبیه آفتاب‌سوختگی، سرگیجه یا علائم شبه‌آنفلوانزا شدید و مشکوک به سندرم شوک سمی هستید، به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید.

مشکلات احتمالی در مکان‌های عمومی

برخی افراد هنگام دستشویی رفتن با کاپ قاعدگی یا استفاده از آن در مکان‌های عمومی یا محل کار با چالش‌های خاصی مواجه می‌شوند. برای مثال، تخلیه و شست‌وشوی کاپ در سرویس‌های بهداشتی عمومی ممکن است دشوار باشد؛ چراکه معمولاً دسترسی به آب گرم یا سینک مجزا وجود ندارد. این موضوع ممکن است باعث شود برخی افراد مدت بیشتری کاپ را در واژن نگه دارند که خود عاملی برای افزایش ریسک عفونت است.

برای مدیریت این شرایط، می‌توانید از دستمال‌های مرطوب بدون عطر یا اسپری‌های ضدعفونی‌کننده مخصوص کاپ استفاده کنید. به‌محض رسیدن به یک محل مناسب‌تر و دسترسی به آب و صابون، کاپ را کامل بشویید. همچنین می‌توانید یک بطری آب کوچک همراه داشته باشید تا هنگام تخلیه، بتوانید کاپ را به‌سادگی آبکشی کنید.

سازگاری نداشتن با سبک زندگی یا ترجیحات شخصی

هرچند بسیاری از افراد تجربه خوبی با کاپ قاعدگی دارند، ممکن است برخی دیگر به‌دلیل نوع آناتومی بدن، سبک زندگی یا ترجیحات فردی‌شان نتوانند با آن کنار بیایند. برای مثال، افرادی که دچار واژینیسموس (انقباض غیرارادی عضلات واژن) هستند یا افرادی که محدودیت جسمانی دارند، شاید با قرار‌دادن و خارج‌کردن کاپ مشکل داشته باشند. همچنین برخی به‌لحاظ روانی راحت نیستند که وسیله‌ای درون بدنشان بگذارند یا دستشان با خون قاعدگی مستقیم تماس داشته باشد.

در چنین شرایطی، مهم است به انتخاب شخصی و آسایش افراد احترام بگذاریم. کاپ قاعدگی تنها یکی از گزینه‌های متعدد در حوزه محصولات بهداشتی قاعدگی است و نباید یک راهکار همه‌پسند تصور شود. پدها و تامپون‌ها و حتی شورت‌های جذب‌کننده مخصوص قاعدگی نیز راه‌حل‌های جایگزین مناسبی هستند که همگی در فروشگاه گروچا گردآوری شده‌اند تا تجربه زنان از دوران قاعدگی را بهبود بدهند.

در این جدول، خلاصه ای از انچه گفته شد را جمع آوری کردیم:

عارضه	توضیحات	راه‌حل‌ها/پیشگیری‌ها
واکنش‌های آلرژیک	حساسیت به مواد کاپ ممکن است باعث خارش و التهاب شود.	استفاده از سیلیکون هیپوآلرژنیک، مشورت با پزشک
احتمال نشت خون	نشت خون به دلیل قرارگیری نادرست یا سایز نامناسب کاپ.	انتخاب سایز مناسب و اطمینان از باز شدن کامل کاپ
درد و آسیب‌های جزئی	وارد کردن نادرست کاپ می‌تواند باعث درد یا خراش شود.	یادگیری تکنیک تاشدن صحیح و استفاده از روان‌کننده
خطر عفونت‌های واژینال	شست‌وشوی نادرست کاپ می‌تواند منجر به عفونت شود.	شست‌وشوی مرتب کاپ و استفاده از صابون ملایم
آسیب به مجرای ادراری	کاپ نادرست ممکن است باعث فشار روی مجرای ادرار شود.	تنظیم درست کاپ و قرارگیری صحیح آن
جابه‌جایی آی‌یودی	استفاده از کاپ ممکن است باعث جابه‌جایی آی‌یودی شود.	مشورت با پزشک و دقت در خارج‌کردن کاپ
سندرم شوک سمی (TSS)	استفاده طولانی‌مدت از کاپ بدون تخلیه ممکن است خطر ابتلا به TSS را افزایش دهد.	تخلیه به‌موقع کاپ و رعایت بهداشت
مشکلات در مکان‌های عمومی	دشواری در تخلیه و شست‌وشوی کاپ در سرویس‌های عمومی.	استفاده از دستمال مرطوب ضدعفونی‌کننده یا بطری آب برای شست‌وشو
سازگاری نداشتن با سبک زندگی	برخی افراد ممکن است به دلایل آناتومیکی یا روانی نتوانند با کاپ کنار بیایند.	احترام به انتخاب شخصی و استفاده از گزینه‌های جایگزین

سخن پایانی

با آگاهی از عوارض استفاده از کاپ قاعدگی و رعایت نکات بهداشتی، بسیاری از نگرانی‌های احتمالی برطرف می‌شود. اگر هر زمان حس کردید مشکلی فراتر از حساسیت یا نشتی ساده دارید، مشورت با پزشک یا متخصص زنان را فراموش نکنید. تجربه نشان می‌دهد که با انتخاب صحیح و نگهداری اصولی، کاپ قاعدگی می‌تواند گزینه‌ای مطمئن و راحت باشد.

منابع: peesafe, medicalnewstoday

سوالات متداول