راهنمای کامل نگهداری کاپ قاعدگی برای جلوگیری از عفونت واژن
روش درست نگهداری از کاپ قاعدگی شامل شست‌وشوی روزانه با آب خنک یا ولرم و شوینده‌های ملایم بدون عطر، ضدعفونی با جوشاندن سه تا پنج دقیقه‌ای پس از هر دوره قاعدگی و ذخیره‌سازی در کیسه نخی در محیط خشک و خنک است. برای جلوگیری از رشد باکتری و بوی نامطبوع، باید از مواد شیمیایی قوی، الکل و شوینده‌های عطردار اجتناب کرد. در سفر یا مکان‌های عمومی می‌توان با دستمال مرطوب بدون الکل کاپ را موقتاً پاک کرد. تغییر رنگ خفیف کاپ طبیعی است اما ترک، تغییر شکل، یا بوی نامطبوع ماندگار نشانه تعویض آن است.
روش های درست نگهداری از کاپ قاعدگی
نگهداری کاپ قاعدگی موضوعی است که بسیاری از کاربران این محصول علاقه‌مند هستند بیشتر درباره‌اش بدانند. وقتی از نگهداری کاپ قاعدگی حرف می‌زنیم در واقع به‌دنبال راه‌های مطمئن برای تمیزکاری، ضدعفونی، ذخیره‌سازی و جلوگیری از رشد باکتری‌ها و بوهای نامطلوب در کاپ قاعدگی هستیم. روش‌های مختلفی برای این کار وجود دارد؛ از شست‌وشوی روزانه گرفته تا جوشاندن کاپ قاعدگی در فواصل مشخص و حتی استفاده از پاک‌کننده‌های تخصصی برای ضدعفونی کاپ قاعدگی. در ادامه، به‌صورت گام‌به‌گام با بهترین شیوه‌های نگهداری کاپ آشنا می‌شوید تا بتوانید بدون هیچ دردسری، هم از سلامت خودتان مطمئن باشید.
استفاده از شوینده مناسب در نگهداری کاپ قاعدگی
از آنجا که که پوست ناحیه تناسلی بسیار حساس است، کاپ قاعدگی نباید در تماس با مواد شوینده‌ای قرار بگیرد. به‌همین‌دلیل، اولین قدم در نگهداری کاپ قاعدگی، انتخاب صابون یا شوینده‌ای ملایم، بدون عطر و بدون روغن است. شوینده‌های حاوی اسانس، مواد ضدباکتریال یا ترکیبات قوی ممکن است هم سطح کاپ را دچار فرسایش کنند و هم باعث تحریک و حساسیت واژن شوند.
اگر شوینده اختصاصی مخصوص کاپ قاعدگی در دسترس ندارید، می‌توانید از صابون‌های ملایم و بدون عطر برای تمیز کردن کاپ قاعدگی بهره ببرید. نکته مهم آن است که شوینده‌های حاوی الکل، سرکه، مایع ظرفشویی و انواع مواد شیمیایی قوی را کنار بگذارید. درغیراین‌صورت، ضمن آسیب به بافت کاپ، ممکن است خود را هم در معرض عفونت قرار بدهید. با رعایت همین اصل ساده و انتخاب شوینده مناسب، گام بزرگی در حفظ بهداشت و افزایش طول عمر کاپ قاعدگی برمی‌دارید.
ضدعفونی اولیه کاپ قاعدگی
هنگامی که برای اولین بار کاپ قاعدگی را می‌خرید یا پس‌از پایان هر دوره قاعدگی، مهم است آن را برای استفادۀ اولیه ضدعفونی کنید تا هرگونه میکروب احتمالی از بین برود. روش ساده و کاربردی این است که کاپ را در آب در حال جوش به‌مدت سه تا پنج دقیقه قرار بدهید. پیش‌از این کار حتماً دست‌هایتان را خوب بشویید و یک ظرف نسبتاً بزرگ را انتخاب کنید تا کاپ کاملاً در آب غوطه‌ور بماند.
دقت کنید که کاپ به ته ظرف نچسبد؛ زیرا در این صورت ممکن است بسوزد یا تغییر شکل بدهد. برخی افراد از یک همزن یا ویسک فلزی استفاده می‌کنند تا کاپ با کف قابلمه تماس مستقیم نداشته باشد. البته این کار ضروری نیست؛ اما ریسک سوختن را کاهش می‌دهد. همین چند دقیقه جوشاندن، خیال‌تان را از بابت ضدعفونی کامل راحت می‌کند و مانع تجمع باکتری‌ها در سطح سیلیکونی کاپ می‌شود.
ضدعفونی کاپ پس از اتمام دوره قاعدگی چگونه انجام می‌شود؟
زمانی که دوره قاعدگی به پایان رسید، بهترین کار برای نگهداری کاپ قاعدگی این است که کاپ را بار دیگر به‌طور کامل بجوشانید. این کار کمک می‌کند هرگونه باقیمانده و میکروب از بین برود و کاپ آمادۀ ورود به فاز استراحت بین دوره‌ها شود. برای این کار، درست مانند ضدعفونی اولیه، کافی است یک قابلمۀ مناسب را از آب پر کنید و کاپ را کاملاً در آب غوطه‌ور کنید. سه تا پنج دقیقه جوشاندن کافی است.
برخی برندها محصولات جانبی مثل ظرف‌های ویژه مایکروویو برای ضدعفونی کاپ عرضه می‌کنند. در این روش هم، قرار‌دادن کاپ در آب و گرم‌کردن آن با مایکروویو، به‌مدت سه تا چهار دقیقه، باکتری‌ها را از بین میبرد. روش سنتی جوشاندن روی اجاق‌گاز یا روش مایکروویو تفاوت چندانی در اثربخشی ندارند و بسته به شرایط‌تان می‌توانید هرکدام را انتخاب کنید.
استریلایزر کاپ قاعدگی
استریلایزر کاپ قاعدگی دستگاهی است که برای ضدعفونی و تمیز کردن کاپ قاعدگی به کار می‌رود. این دستگاه با استفاده از روش‌های مختلفی مانند بخار، آب جوش یا اشعه UV، باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروارگانیسم‌های مضر را از سطح کاپ قاعدگی حذف و آن را برای استفاده مجدد کاملاً ایمن و بهداشتی می‌کند.
شست و شوی روزانه کاپ در طول دوره قاعدگی
در دوران قاعدگی، لازم است کاپ را چند بار در شبانه‌روز خالی و شست‌وشو بدهید. معمولاً بسته به‌شدت خون‌ریزی، می‌توانید تا ۱۲ ساعت کاپ را درون واژن داشته باشید؛ اما توصیه می‌شود هر چهار تا هشت ساعت آن را خارج کنید، خالی کنید و با آب خنک یا ولرم بشویید. شست‌وشو با آب داغ ممکن است موجب تثبیت بوی نامطبوع در کاپ شود، پس ابتدا آب خنک می‌تواند گزینه بهتری برای آبکشی اولیه باشد.
پس‌از تخلیه، کاپ را با آب بشویید و در صورت دسترسی به صابون ملایم بدون عطر، سطح داخلی و خارجی را تمیز کنید. سپس با آرامش دوباره آن را جاگذاری کنید. حتماً پیش و پس‌از دست‌زدن به کاپ، دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید. همین عادت ساده از بسیاری از عفونت‌ها جلوگیری می‌کند و تجربه‌ای راحت و ایمن در استفاده از کاپ قاعدگی به شما می‌دهد.
چه موادی برای شست‌وشوی کاپ قاعدگی مجازند و چه موادی ممنوع؟
برای شفاف‌سازی در ادامه جدولی کوچک درج شده است که نشان می‌دهد کدام مواد برای شست‌وشو یا ضدعفونی کاپ قاعدگی مناسب هستند و کدام‌ها را باید کنار بگذارید:
| موارد مجاز | موارد ممنوع |
| صابون ملایم بدون عطر و روغن | صابون‌های عطری یا آنتی‌باکتریال |
| شوینده‌های اختصاصی کاپ قاعدگی | مایع ظرفشویی و شوینده‌های لباس |
| آب خنک یا ولرم برای آبکشی اولیه | سرکه، الکل، هیدروژن پراکسید |
| آب در حال جوش (سه تا پنج دقیقه) | مواد سفیدکننده (مثل وایتکس) |
| دستمال مرطوب بدون عطر و الکل | جوش شیرین و محلول‌های اسیدی |
استفاده از هرکدام از موارد ممنوع برای نگهداری کاپ قاعدگی، هم می‌تواند باعث حساسیت در بافت واژینال شود و هم طول عمر کاپ را کاهش بدهد. همچنین مواد روغنی یا عطردار ممکن است روی سطح کاپ باقی بمانند و بو یا چسبندگی ناخوشایندی ایجاد کنند که روند نظافت بعدی را دشوارتر می‌سازد.
نحوه نگهداری کاپ قاعدگی در مکان‌های عمومی یا هنگام سفر
ممکن است در طول روز بیرون از خانه باشید یا به سفر و طبیعت‌گردی بروید. در چنین شرایطی که دسترسی به آب لوله‌کشی سالم یا سرویس بهداشتی شخصی ندارید، همچنان می‌توانید به‌راحتی از کاپ استفاده کنید. کافی است پس‌از تخلیه کاپ، آن را با دستمال یا دستمال مرطوب مخصوص کاپ پاک کنید و اطمینان حاصل کنید هیچ تکه دستمالی در آن باقی نمانده است.
اگر آب سالم مثل آب معدنی در دسترس داشته باشید، برای آبکشی مجدد بسیار خوب است. وگرنه تا زمانی که به مکانی مجهزتر برسید، می‌توانید از همان دستمال یا دستمال مرطوب بدون الکل استفاده کنید. در طبیعت یا کمپینگ هم، خون را در یک چاله کوچک (مشابه دفع زباله ارگانیک) دفن کنید تا آلودگی محیطی ایجاد نشود. در نهایت، وقتی به خانه بازگشتید یا به آب تمیز دسترسی داشتید، کاپ را طبق روال همیشگی ضدعفونی یا حداقل شست‌وشوی کامل انجام بدهید.
برای رفع بو، لکه یا تغییر رنگ کاپ چه کنیم؟
اول از همه، طبق گفته وب‌سایت moxie.com.au باید بدانید که:
“it’s not uncommon for your menstrual cup to stain with use or discolour over time – this shouldn’t impact its performance and doesn’t necessarily mean that your cup needs to be replaced.”
«تغییر رنگ یا لکه‌دار‌شدن فنجان قاعدگی با گذشت زمان پدیده‌ای غیرعادی نیست — این موضوع معمولاً تأثیری بر عملکرد فنجان ندارد و لزوماً به این معنا نیست که باید آن را تعویض کنید.»
به‌طور طبیعی خون می‌تواند اثراتی روی سطوح سیلیکونی به‌جا بگذارد که با گذشت زمان، باعث تغییر رنگ خفیف می‌شود. برای کاهش لکه‌ها، می‌توانید پس‌از اتمام دوره قاعدگی، کاپ را مدتی در معرض نور خورشید قرار بدهید. نور خورشید تا حدی می‌تواند به از بین رفتن بوی مانده یا لکه‌های قدیمی کمک کند. همچنین، شست‌وشو با آب سرد پیش‌از آب گرم، گامی ساده برای جلوگیری از تثبیت بوی نامطبوع است. درصورتی‌که لکه‌ها شدید باشند یا کاپ بوی تندی پیدا کند که با شست‌وشوی معمولی از بین نمی‌رود، بهتر است یک بار دیگر فرایند جوشاندن را تکرار کنید. اگر بازهم مشکل رفع نشد، احتمالاً زمان تعویض کاپ رسیده است.
نحوه صحیح نگهداری کاپ قاعدگی در بین دوره‌ها چگونه است؟
پس‌از پایان جوشاندن و تمیزکردن کاپ، بگذارید کاملاً خشک شود. رطوبت باقیمانده می‌تواند محل رشد باکتری باشد، پس اجازه بدهید در هوای آزاد یا روی یک دستمال تمیز، به‌طور طبیعی خشک شود. سپس، آن را در یک کیسه یا pouch نخی و قابل‌تنفس قرار بدهید.
به هیچ‌وجه کاپ را در کیسه پلاستیکی یا جعبه‌های دربسته نگاه ندارید؛ این کار باعث می‌شود رطوبت محبوس شود و احتمال رشد باکتری‌ها بالا برود. همچنین مکانی خنک و خشک را برای نگهداری کاپ قاعدگی انتخاب کنید. با اجرای همین روش ساده، کاپ قاعدگی آماده خواهد بود تا در سیکل بعدی با همان کیفیت قبلی در خدمت شما باشد.
نشانه‌های زمان تعویض کاپ قاعدگی چه مواردی هستند؟
کاپ قاعدگی باکیفیت می‌تواند تا چند سال دوام بیاورد؛ اما برخی نشانه‌ها به شما می‌گویند وقت آن رسیده که یک کاپ جدید بخرید. اگر سطح کاپ دچار ترک، چسبندگی غیرطبیعی یا لکه‌های خیلی شدید شده باشد یا اگر احساس می‌کنید با وجود شست‌وشو بوی نامطلوبی از بین نمی‌رود، احتمالاً وقت آن است که کاپتان را تعویض کنید.
در مواردی هم که کاپ به هر دلیلی داخل توالت کثیف و آلوده می‌افتد، حتی با وجود ضدعفونی کامل، پیشنهاد می‌شود جهت اطمینان خاطر از لحاظ بهداشتی، کاپ را تعویض کنید. همچنین در صورت ابتلا به عفونت‌های واژینال، بهتر است استفاده از کاپ را موقتاً کنار بگذارید و پس‌از درمان قطعی عفونت، کاپ جدیدی تهیه کنید. همۀ این نکات سبب می‌شوند هرگز سلامت خود را به خطر نیندازید و تجربه خوبی از استفادۀ این ابزار بهداشتی مدرن داشته باشید.
سخن پایانی
با رعایت همین اصول ساده اما کلیدی در نگهداری کاپ قاعدگی، این ابزار کوچک به دوست و همراه همیشگی شما تبدیل خواهد شد. فراموش نکنید که شست‌وشوی به‌موقع و ضدعفونی درست، اصلی‌ترین رمز افزایش طول عمر کاپ و حفظ سلامت شماست. در نهایت، اگر هر زمان مشکوک به عفونت شدید یا نشانه‌های فرسودگی کاپ را مشاهده کردید، حتماً اقدام مناسب را انجام بدهید. در گروچا می‌توانید انواع کاپ قاعدگی را با بهترین کیفیت و قیمت رقابتی بخرید.
منابع: healthline, allmatters
