توصیه‌های مهم برای انتخاب بهترین جوراب کوهنوردی: معرفی برندهای برتر در باراز ایران
هنگام جمع‌‌کردن وسایل و بستن کوله برای سفر به طببعت و زدن به دل کوه، بیشتر حواسمان به جا نماندن چادر، لوازم آشپزی و احتمالا غذا و خوراکی است. شاید حالا یک کفش کتانی راحت و مخصوص کوهنوردی هم کنار بگذاریم. منتها خیلی وقت‌ها اهمیتی نمی‌دهیم که پاهایمان با چه جورابی قرار است ساعت‌ها درون این کفش‌ها قرار بگیرند. درواقع یکی از اصلی‌ترین وسایل پیاده‌روی همین جوراب کوهنوردی است.
پوشیدن یک جوراب کوهنوردی مناسب و باکیفیت، برای محافظت از پاها در طول کوهنوردی و حتی پیاده‌روی‌های طولانی ضروری است. اگر به کوهنوردی و طبیعت‌گردی علاقه‌مند هستید، حتما این مقاله را بخوانید تا با ویژگی‌های بهترین جوراب کوهنوردی آشنا شوید. در این نوشته به شما می‌گوییم چه جورابی برای کوهنوردی مناسب است و چگونه باید یک جوراب کوهنوری مناسب برای مدل کفش خود انتخاب کنید.
جوراب کوهنوردی چیست؟
جوراب کوهنوردی یک مدل جوراب است که برای راحتی و سالم ماندن پاها در زمان کوهنوردی، صعودهای کوهستانی و پیاده‌روی در طبیعت ساخته می‌شود. جنس این جوراب‌ها از مواد نرم و ضد خش است و قابلیت جذب رطوبت و خشک شدن بالایی دارند. پوشیدن جوراب کوهنوردی زنانه یا جوراب کوهنوردی مردانه در سایز و مدل متناسب با کفش از تاول زدن پاها جلوگیری می‌کند و حتی مانع از خستگی و سرمازدگی پاها درون کفش می‌شود.
تفاوت جوراب کوهنوردی و جوراب‌های معمولی
جوراب مخصوص کوهنوردی شاید از نظر ظاهری شبیه به همه جوراب‌های دیگر باشد. اما واقعیت این است که جنس، طراحی و دوخت این جوراب‌ها با جوراب‌های معمولی و روزانه فرق می‌کند. مثلا جوراب‌های کوهنوردی از موادی ساخته می‌شوند که پاها را در طول مدت بالا رفتن از کوه کاملا گرم و خشک نگه دارند. یعنی جنس این جوراب‌ها باید کاملا ضدتعریق باشد و بتواند عرق پاها را در سریع‌ترین زمان ممکن به خودش بگیرد.
همچنین این مدل جوراب‌ها حتما خاصیت ضد باکتریایی دارند تا از قارچی شدن پاها یا بو گرفتن آن‌ها در کقش‌های کوهنوردی پیشگیری کنند. یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی جوراب‌های کوهنوردی و جوراب‌های روزانه طول و قد ساق پای این جوراب‌هاست. درضمن این جوراب‌ها در قسمت پاشنه و پنجه و کف دارای بالشتک‌های نرم محافظتی هستند تا پاها در کفش اذیت نشود.
به‌طور کلی جوراب‌های کوهنوردی از مواد نازک، قابل تنفس و بدون درز ساخته می‌شوند تا بیشترین محافظت و راحتی را برای پاها فراهم کنند.
در ادامه ویژگی‌های خاص و منحصر‌به‌فرد جوراب‌های کوهنوردی را با جزییات کامل‌تری بررسی می‌کنیم.
ویژگی‌های جوراب کوهنوردی
بهترین جوراب کوهنوردی برای محافظت و حمایت کامل از پاها در زمان بالا رفتن از کوه و پیاده‌روی طولانی باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- قابلیت جذب رطوبت و خشک نگه داشتن پاها
مهم است که جوراب‌های کوهنوردی رطوبت پاها را کاملا جذب کند و پاها را همیشه درون کفش خشک نگه دارد. این کار باعث جلوگیری از مشکلات سلامتی مرتبط با رطوبت، مثل قارچی شدن پا یا درد گرفتن پا می‌شود.
- فشرده‌سازی مناسب و مقاومت در برابر تاول
بیشتر جوراب‌های کوهنوردی سطوحی از فشرده‌سازی و بالشتک‌های اضافی مخصوصا در قسمت میانی پا و روی مچ و پاشنه پا دارند. این فشرده‌سازی اجازه می‌دهد تا جوراب بدون هیچ حرکتی به خوبی روی پاهای قرار بگیرد و از تاول زدن پاها جلوگیری شود.
- چند لایه بودن
جوراب‌های کوهنوردی از چند لایه مختلف ساخته می‌شوند و هر لایه هم کارکرد مخصوص به خودش را دارد. کار لایه داخلی جذب رطوبت، لایه میانی راحتی بیشتر و حمایت از پاها و لایه بیرونی هم محافظ است.
- لایه‌ها و بالشتک‌های محافظت در برابر خراشیدگی و صدمات
همانطور که گفتیم جوراب‌های کوهنودی چند لایه هستند. این بالشتک‌ها و لایه اضافی برای این است که جوراب‌های کوهنوردی بتوانند از پاها در برابر خراشیدگی، سایش و صدمات مختلف محافظت کنند.
- کنترل بو
جوراب‌های مخصوص کوهنوردی دارای مواد ضد میکروبی هستند. این مواد جلوی رشد باکتری‌ها را می‌گیرد و مانع از بو گرفتن پا می‌شود. جوراب‌های معمولی خیلی زود بو می‌گیرند اما جوراب‌های کوهنوردی حتی بعد از 2-3 روز هم بوی بد نمی‌دهند.
- گردش هوای خوب و قابلیت تنفس مناسب
بیشتر جوراب‌های کوهنوردی از پشم مرینو ساخته می‌شوند که برای کوهنوردی در هوای گرم و تابستان هم مناسب است. پشم مرینو نسبت به مصنوعی یا پنبه قابلیت تنفس پذیرتری‌بیشتری دارد. برای همین هم به‌خوبی تعریق پاهای کنترل کرده و آن‌ها را خشک نگه می‌دارد.
- عایق سرما و نگهدارنده گرما
جوراب‌های کوهنوردی معمولا از پشم و الیاف ضخیم تولید می‌شوند و گرمای بیشتری از جوراب‌های پنبه‌ای یا الیاف مصنوعی معمولی دارند. درواقع این جوراب‌ها هو را در داخل خود نگه می‌دارند. این هوای محبوس مثل یک لایه عایق بین پوست و بیرون عمل می‌کند. برای همین هم پاها همیشه گرم می‌مانند.
- ماندگاری و عمر بالا
جوراب‌های کوهنوردی معمولاً برای مدت طولانی‌تری از جوراب‌های ورزشی معمولی دوام می‌آورند. زیرا این جوراب‌ها به‌طور خاص برای پوشیدن‌های طولانی‌مدت در صعودهای مختلف ساخته شده‌اند. بنابراین اگر روی یک خرید بهترین جوراب کوهنوردی سرمایه‌گذاری کنید، به احتمال زیاد برای چندین سال می‌توانید از آن استفاده کنید.
انواع جوراب کوهنوردی
جوراب کوهنوردی هم مثل بقیه جوراب‌ها در مدل‌های متنوعی تولید می‌شود. همچنین انواع جوراب کوهنوردی از جنس‌های متفاوت هم وجود دارد. شما می‌توانید جوراب کوهنوردی حوله ای، جوراب کوهنوردی پشمی یا جوراب کوهنوردی تابستانی در بازار پیدا کنید.
برخی دیگر از جنس‌های پراستفاده برای دوخت جوراب کوهنوردی عبارتند از:
- الیاف طبیعی مثل جوراب‌های پشمی و مرینوس: این جنس برعکس پنبه به خوبی رطوبت را جذب می‌کند و پاها را خشک و گرم نگه می‌دارند.
وبسایت hikemuch در یک مقاله با موضوع جوراب کوهنوردی به نکته مهمی درباره ی استفاده از پشم مرینو در این نوع جوراب ها پرداخته است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد:
There is one caveat though. Hiking socks with a higher merino wool percentage will be less durable because pure merino wool breaks down rather quickly. Socks that will last longer will have a higher percentage of synthetics in them (nylon or polyester), between 40-70%.
جوراب‌هایی با درصد بالای پشم مرینو دوام کمتری دارند، زیرا الیاف خالص مرینو به‌سرعت تجزیه می‌شوند. اگر به‌دنبال جوراب‌هایی هستید که عمر بیشتری داشته باشند، مدل‌هایی را انتخاب کنید که بین ۴۰ تا ۷۰ درصد از الیاف مصنوعی (مانند نایلون یا پلی‌استر) در ترکیب خود داشته باشند. این مواد دوام جوراب را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند.
مدل‌های مختلف جوراب کوهنوردی هم معمولا براساس بلندی و طول ساق دسته‌بندی می‌شوند. مثلا
- جوراب کوهنوردی ساق بلند: این مدل جوراب‌های کوهنودی با ساق‌های بلند طراحی می‌شوند و از قسمت کف پا تا بالای ساق پا را کاملا می‌پوشانند. این جوراب‌ها معمولا ضدآب هستند و بیشتر هم روی جوراب‌های نخی و معمولی پوشیده می‌شوند.
- جوراب کوهنوردی نیم ساق: در این جوراب‌ها ساق‌ها نسبت به مدل ساق‌بلند ارتفاع کمتری دارند و نهایتا تا قسمت بالای قوزک می‌ٰسند. معمولا این جوراب‌ها را روی جوراب‌های ساق‌بلند می‌پوشند تا حمایت و محافطت بیشتری برای پا فراهم شود.
- جوراب کوهنوردی ساق کوتاه یا مچی: این جوراب‌ها بیشتر برای پیشگیری از خراشیدگی و ساییدگی پوست کف پا و انگشتان استفاده می‌شوند. البته مقدار کمی هم مچ پا را می‌پوشانند.
علاوه بر این‌ها مثلا جوراب‌های کووهنوردی با ساق‌بندی‌های گیپور هم داریم که بیشتر برای محاقظت از پاها مقابل خار و صخره‌های تیز کاربرد دارند. یکی دیگر از انواع جوراب کوهنوردی هم جوراب انگشتی کوهنوردی است. این مدل جوراب‌ها دارای پوشش جداگانه برای هرکدام از انگشتان پا هستند و محافظت کاملی از انگشتان فراهم میکنند.
مزایای پوشیدن جوراب کوهنوردی
بعد از اینکه جوراب کوهنوردی چیست و دقیقا چه تفاوتی با جوراب‌های معمولی روزانه دارد، بد نیست مزایای این جوراب‌ها را هم بررسی کنیم.
مهمترین مزایای پوشیدن جوراب کوهنوردی شامل موارد زیر است:
- راحتی رد و بدل شدن هوا
- خشک ماندن پاها و درون کفش
- گرم ماندن پاها در سرما و برف
- جلوگیری از زخم شدن و آسیب دیدن پاها در کفش یا برخورد با سنگلاخ و شاخه‌ها
- پیشگیری از تاول
- بو نگرفتن پاها در ساعت‌های طولانی صعود به قله
نکات مهم برای انتخاب بهترین جوراب کوهنوردی
برای انتخاب جنس مناسب جوراب کوهنوردی باید به فاکتورهایی مثل قدرت جذب رطوبت، خشک شدن سریع، دوام و راحتی و ضدحساسیت بودن جنس آن توجه کنید. درضمن ضخامت و کلفتی جوراب هم باید با توجه به شرایط آب و هوایی و فصل کوهنوردی انتخاب شود. مثلا ممکن است لازم باشد از جوراب‌هایی با ساق‌های ضد برف استفاده کنید. این جوراب‌های خاص از مواد ضد آب و عایق برف ساخته می‌شوند و جلوی وارد شدن سرما و رطوبت به داخل پا را می‌گیرند.
به‌طور کلی بهتر است زمان انتخاب جوراب کوهنوردی به نکات زیر دقت کنید:
- کیفیت جنس جوراب: جنس جوراب کوهنوردی مناسب برای هر آب‌وهوا و فصل متفاوت است. درضمن شما باید بسته به نیازهای شخصی و نوع پوست خود یک جوراب کوهنوردی از جنس الیاف طبیعی مانند پشم گوسفند یا الیاف صنعتی مانند پلی استر و نایلون انتخاب کنید. مهم این است که جنس جوراب شما حتما قابلیت جذب رطوبت، خشک شدن سریع، تنفس پذیری و مقاومت مناسب داشته باشد.
- طول ساق جوراب: انتخاب قد جوراب کوهنوردی به ارتفاع کفش بستگی دارد. زیرا جوراب باید از ساییدگی کفش به پوست جلوگیری کند و باید براساس مدل و اندازه ساق کفش خود یک جوراب کوهنوردی با اندازه ساق درست بپوشید. در یک جمله ساق جوراب شما باید از ساق کفش‌تان بلندتر باشد.
- اندازه و سایز جوراب: جوراب کوهنوردی باید کاملا اندازه پاهای شما باشد. یعنی نه خیلی بزرگ و نه خیلی کوچک باشد. تنگ بودن جوراب می‌تواند باعث کاهش گردش خون در پا شود و تحرک انگشتان پا را هم کاهش می‌دهد. این موضوع در دراز مدت به انگشتان پا آسیب می‌رساند.
- لایه‌های اضافی و پدها: ضخامت جوراب کوهنوردی باید باتوجه شرایط آب و هوایی و نوع و مدت فعالیت کوهنوردی انتخاب شود. مثلا برای کوهنوردی‌های طولانی‌مدت در سرما بهتر است جوراب در قسمت‌هایی مثل زیر پا و ساق پد و فوم داشته باشد. این ویژگی علاوه بر راحتی و گرمای بیشتر پاها، باعث کاهش فشار روی پاها می‌شود.
درضمن حتما یک جوراب کوهنوردی با مقاومت و دوام بالا انتخاب کنید تا بتوانید برای مدت طولانی آن را بپوشید. بد نیست بدانید که هرچقدر درصد پشم مرینوس در یک جوراب کوهنوردی و پیاده‌روی بالاتر باشد، دوام کمتری خواهند داشت. زیرا پشم مرینوس خالص به‌سرعت تجزیه می‌شود. جوراب‌هایی که با درصد بیشتری از مواد مصنوعی (نایلون یا پلی استر) بین 40 تا 70 ساخته می‌شوند، معمولا عمر طولانی‌تری دارند.
برندهای برتر تولیدکننده بهترین جوراب کوهنوردی
کمپانی‌های مختلفی انواع جوراب کوهنوردی از جنس‌های مختلف را با اندازه ساق متفاوت تولید میکنند. برخی از معروف‌ترین برندهایی که محصولات کمپینگ، کوهنوردی و طبیعت‌گردی آن‌ها در بازار ایران وجود دارد، عبارتند از:
- جوراب کوهنوردی قارتال
- جوراب کوهنوردی ماموت
- جوراب کوهنوردی موندِ
- جوراب کوهنوردی بریجدل
- جوراب کوهنوردی کایلاس
- جوراب کوهنوردی چانوداگ
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری:
جوراب کوهنوردی یکی از مهمترین ملزومات برای رفتن به کوهنوردی یا پیاده‌روی در طبیعت است. پوشیدن یک جوراب کوهنوردی باکیفیت و مناسب، برای حفظ سلامت پاها و انگشتان در طول صعود ضروری است. این جوراب‌ها هم پاها را گرم نگه می‌دارند و هم مانع از هرگونه آسیب دیدن پاها با سنگ‌ها و صخره‌ها می‌شوند. البته برای اینکه بتوانید بهترین جوراب کوهنوردی را انتخاب کنید باید حواستان به آب‌وهوا و همین‌طور مدل کفش‌تان باشد. مثلا در تابستان بهتر است از جوراب‌های کوهنوردی نازک‌تر با فدرت تهویه هوای بهتر استفاده کنید و زمستان‌ها هم باید یک جوراب کوهنوردی پشمی و گرم بپوشید.
سوالات متداول
بهترین جنس برای جوراب کوهنوردی چیست؟
جوراب‌های کوهنوردی معمولا از الیاف طبیعی مثل پشمی و مرینوس یا الیاف صنعتی ازجمله پلی استر، نایلون و الاستین ساخته می‌شوند. برای انتخاب جنس جوراب باید به آب‌وهوا و مدت زمان کوهنوردی دقت کنید. البته جنس جوراب باید حتما قابلیت جذب رطوبت، خشک شدن سریع، تنفس پذیری و مقاومت مناسب داشته باشد.
آیا لازم است دو جفت جوراب کوهنوردی روی هم بپوشیم؟
جوراب‌های کوهنوردی امروز از مواد باکیفیتی ساخته می‌شوند که همه نیازهای محافظتی و گرمایی را یک‌‌جا فراهم میکنند. یعنی اگر یک جوراب باکیفیت و اصل بخرید نیازی نیست تا مثل کوهنوردهای قدیمی حتما دو جفت جوراب نازک و کلفت‌تر روی هم بپوشید.
اگر جوراب کوهنوردی خیلی بلند باشد مشکلی به‌وجود می‌آید؟
جوراب‌های خیلی بلند ممکن است در قسمت وسط پا جمع شوند و راحتی کوهنورد را از بین ببرند. درضمن بلندی زیادی ساق جوراب‌ها می‌تواند باعث ایجاد حساسیت و خارش پوست در ناحیه ساق پا شود.
جوراب کوهنوردی مناسب واقعا یکی از مهمترین تجهیزاتیه که خیلی‌ها موقع برنامه‌ریزی برای صعود نادیده می‌گیرن. خودم چند بار تجربه تاول‌های شدید و دردناک داشتم فقط به خاطر اینکه یه جوراب معمولی پوشیده بودم! خیلی مهمه که جنس جوراب از پشم مرینو یا الیاف ترکیبی باشه تا هم عرق رو جذب کنه، هم خشک بمونه. به نظرم برندهایی مثل کایلاس و ماموت خیلی کیفیت خوبی دارن. کسی تجربه استفاده از برندهای ایرانی مثل قارتال رو داره؟ کیفیتش در مقایسه با برندهای خارجی چطوره؟
این نکته کاملاً درسته که بسیاری از کوهنوردان تا زمانی که دچار تاول یا ناراحتی پا نشوند، اهمیت یک جوراب استاندارد را درک نمی‌کنند! پشم مرینو یکی از بهترین الیاف برای کوهنوردی است چون هم تنفس‌پذیر است، هم رطوبت را به خوبی جذب می‌کند و هم از بوی نامطبوع جلوگیری می‌کند. برندهای کایلاس، ماموت و اسمارت‌وول همیشه از گزینه‌های برتر بوده‌اند، اما در بازار ایران برندهایی مثل قارتال و پایار هم مدل‌های باکیفیتی تولید کرده‌اند. اگر کسی تجربه استفاده از این برندها را دارد، حتماً به اشتراک بگذارد!
مقاله خیلی کاملی بود، ولی به نظرم یه نکته جا موند، اینکه انتخاب جوراب بر اساس فصل و نوع برنامه هم خیلی مهمه. مثلا برای صعودهای زمستانی یه جوراب پشمی و ضخیم لازمه، ولی برای کوهنوردی تابستونی یه جوراب سبک و نازک‌تر که هوا رو بهتر عبور بده، انتخاب بهتریه. یکی از مشکلاتی که داشتم این بود که جورابم زیادی بلند بود و وسط برنامه توی کفشم جمع شد و اذیتم کرد. شما معمولا جوراب ساق‌بلند یا نیم‌ساق استفاده می‌کنید؟ کدوم مدل راحت‌تره؟
کاملاً موافقم که انتخاب جوراب بر اساس فصل و نوع برنامه نقش مهمی در راحتی کوهنورد دارد. برای صعودهای زمستانی، جوراب‌های پشمی ضخیم ایده‌آل هستند، اما در فصل گرم جوراب‌های سبک‌تر با خاصیت تهویه بهتر توصیه می‌شوند. در مورد مدل جوراب، معمولاً ساق‌بلند برای برنامه‌های طولانی و ارتفاعات سرد بهتر است، زیرا از ساق پا و مچ در برابر سرما و سایش با کفش محافظت می‌کند. در مقابل، مدل‌های نیم‌ساق برای مسیرهای کوتاه‌تر و هوای گرم راحت‌تر خواهند بود، اما اگر فیت کفش و جوراب مناسب نباشد، امکان سر خوردن جوراب داخل کفش وجود دارد.
واقعیت اینه که خیلیا به اهمیت جوراب کوهنوردی توجه نمی‌کنن و فقط روی کفش تمرکز دارن، در حالی که یه جوراب نامناسب می‌تونه باعث تاول، بو گرفتن پا و حتی سرمازدگی بشه. من یه مدت از جوراب‌های الیاف مصنوعی استفاده می‌کردم ولی بعد از یه برنامه طولانی فهمیدم که پاهام عرق می‌کنه و خیس می‌مونه. الان از جوراب‌های ترکیبی پشم مرینو و نایلون استفاده می‌کنم که هم رطوبت رو کنترل می‌کنه، هم دوام بیشتری داره. شما کدوم جنس رو پیشنهاد می‌کنید که هم سبک باشه، هم دوام بالایی داشته باشه؟
کاملاً درست می‌گویید! جوراب‌های کوهنوردی به اندازه کفش اهمیت دارند و یک انتخاب نامناسب می‌تواند باعث تعریق بیش از حد، تاول و ناراحتی پا شود. جوراب‌های ترکیبی از پشم مرینو و الیاف مصنوعی یکی از بهترین گزینه‌ها هستند، زیرا هم رطوبت را کنترل میکنند و هم دوام بالایی دارند. اگر سبکی و تنفس‌پذیری برایتان مهم است، مدل‌های دارای ترکیب پشم مرینو و پلی‌استر گزینه‌های بسیار خوبی هستند. در مقابل، اگر به دنبال گرمای بیشتر در شرایط سرد هستید، جوراب‌های پشمی ضخیم انتخاب بهتری خواهند بود.